Το κάνουν οι Ιρλανδοί; Είναι αλλιώς;

By CUSTOM.

Το αφιέρωμα άλλωστε που αποφασίσαμε με αφορμή την ημέρα του Αγίου Πατρικίου έχει άμεση σχέση με το αγαπημένο μας Ιρλανδέζικο whiskey. Παρέα με το Bushmills δημιουργήσαμε πριν λίγους μήνες μία εγκυκλοπαίδεια σταθμό για το whiskey και τώρα αποφασίσαμε να εμβαθύνουμε περισσότερο στη χώρα που λατρεύουμε λιγάκι περισσότερο. Και αφού αναφωνήσω sláinte, δηλαδή στην υγειά σας, ξεκινώ!

1. ΟΤΑΝ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ

Ξεκινάμε με τις γιορτές και το ιδιαίτερο “χρώμα” που τις περιβάλλει σε ολόκληρη την Ιρλανδία. Καταρχήν να πούμε ότι το νησί, πέρα από τις μεγάλες πόλεις, είναι γεμάτο με υπέροχη φύση που συνδυάζει τα πάντα: δάση, βουνά, πεδιάδες, ποτάμια, ακτές. Το πράσινο κυριαρχεί παντού, τα χωριά είναι ατελείωτα, προσεγμένα και όμορφα. Οι Ιρλανδοί έχουν παραδοσιακούς δεσμούς με την ιστορία και τη θρησκεία και η παρουσία τους είναι φανερή στις γιορτές, είτε με αρχαία, παγανιστικά – κυρίως κέλτικα – στοιχεία, είτε με πιο σύγχρονα χριστιανικά. Οι τοπικές εορτές, τα φεστιβάλ, τα καλλιτεχνικά δρώμενα, τα ήθη και τα έθιμα που διατηρούνται ευλαβικά, όλα αυτά δίνουν καθημερινές αφορμές σε ολόκληρη την επικράτεια του νησιού για γλέντι και ξεφάντωμα. Το έχουν στο αίμα τους και το συνδυάζουν – ανάλογα με την περίσταση – με εκδηλώσεις που ξεκινούν από τους χορούς, τους αγώνες και τις παρελάσεις και φτάνουν μέχρι τη γαστρονομία και τις παραδοσιακές τέχνες, πολλές από τις οποίες πάνε πολλούς αιώνες πίσω. “Η καρδιά ενός Ιρλανδού δεν είναι τίποτα άλλο από τη φαντασία του”, είχε πει ο μεγάλος Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και η αλήθεια είναι πως όποτε δείτε την Ιρλανδία να γιορτάζει, θα “χορτάσετε” χρώματα, παλμό, πάθος και ενθουσιασμό!

2. ΟΤΑΝ ΧΟΡΕΥΟΥΝ

Ο χορός έχει πολύ σημαντική παρουσία στην ιρλανδέζικη παράδοση και αποτελεί έναν από τους κύριους τρόπους καλλιτεχνικής έκφρασης – επαγγελματικής και ερασιτεχνικής – στο νησί. Πολλές κινήσεις έχουν τις ρίζες τους σε κέλτικες παραδοσιακές εορτές, όμως ο σύγχρονος ιρλανδικός χορός έχει σαφείς επιρροές είτε από τις γαλλικές καντρίλιες, είτε από τους χορούς της αγγλικής υπαίθρου, από τον 18ο και 19ο αιώνα. Σήμερα, οι Ιρλανδοί, μικροί και μεγάλοι, είτε στο νησί, είτε στη διασπορά, έχουν “ενσωματώσει” τον χορό όχι μόνο στην κουλτούρα τους, αλλά και στην ίδια τους την καθημερινότητα. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη χορού και χρησιμοποιούνται συνήθως δυο είδη παπουτσιών, τα “σκληρά” (που θυμίζουν εκείνα του tap dance) και τα “μαλακά” (που ονομάζονται ghillies). Από εκεί και μετά, έχουμε ατομικούς χορούς, αντικριστούς, κυκλικούς, ομαδικούς, ό,τι τραβάει η όρεξή σας και στους περισσότερους πρωταγωνιστούν τα πόδια. Προσοχή όμως, γιατί αν βρεθείτε δίπλα σε Ιρλανδούς χορευτές και θελήσετε να τους μιμηθείτε, μπορεί να βρεθείτε δεμένοι κόμπος! Οι κινήσεις είναι απίστευτα πολύπλοκες, δύσκολες και γρήγορες. Αν ψάξετε στο διαδίκτυο βίντεο και τα παρακολουθήσετε, θα μείνετε με το στόμα ανοιχτό. Το θέαμα βέβαια, είναι υπέροχο και καθηλωτικό, ειδικά όταν πρόκειται για ομαδικό χορό, όπου όλοι/ες μοιάζουν κυριολεκτικά σαν ένα σώμα, χωρίς να χάνουν το παραμικρό “τσαλιμάκι”!

3. ΟΤΑΝ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΝ

Η μουσική στην Ιρλανδία είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, οι ρίζες του οποίου χάνονται στον Μεσαίωνα και ακόμα πιο πίσω. Η παραδοσιακή ιρλανδέζικη μουσική γνώρισε καινούργια άνθηση από τον 18ο αιώνα, όταν πολλοί περιπλανώμενοι “τροβαδούροι” ή μικρά σχήματα οργανοπαικτών, άρχισαν να παίζουν παλιές μελωδίες σε τοπικές γιορτές και πανηγύρια. Το ενδιαφέρον για τις παραδοσιακές φόρμες, έφερε στο προσκήνιο και μια ολόκληρη σειρά από όργανα, τα οποία πλέον έχουν ταυτιστεί απόλυτα με τα ακούσματα του νησιού. Υπάρχει μια τεράστια ποικιλία, αρκεί να αναφέρουμε την ιρλανδική φλογέρα, το βιολί, τις πίπιζες και γκάιντες, την άρπα, την κονσερτίνα (μικρό ακορντεόν που θυμίζει πολύ την βασκική τρικιτίσα), το μπάντζο, το μαντολίνο, το bodhrán (ιρλανδικό κρουστό με μεμβράνη), την φυσαρμόνικα και το ιρλανδικό… μπουζούκι! Η αναβίωση της παραδοσιακής μουσικής, γνώρισε τεράστια άνθηση στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, όταν μουσικοί από το νησί, συνδύασαν τις παλιές μελωδίες με το folk και το rock, δημιουργώντας το λεγόμενο κέλτικο ροκ. Από εκεί και μετά, η μουσική εξελίχθηκε ακόμα περισσότερο, προσφέροντάς μας υπέροχες συνθέσεις από καλλιτέχνες και μπάντες όπως για παράδειγμα οι Chris De Burgh, Henry McCullough, Van Morrison, Clannad, Horslips κλπ. Φυσικά η Ιρλανδία δεν έμεινε εκτός της ροκ σκηνής, με σημαντικότερους εκπρόσωπους τους U2, τον Rory Gallagher, τους Them, τους Boomtown Rats, τους Undertones, τους Thin Lizzy, τον Gary Moore, τους Cranberries και την Sinead O’Connor.

4. ΟΤΑΝ ΠΑΙΖΟΥΝ

Οι Ιρλανδοί παίζουν γενικώς! Ποδόσφαιρο, ράγκμπι, χέρλινγκ, μποξ, κρίκετ, χόκεϊ κλπ. Επειδή όμως γράψαμε στον τίτλο πως ό,τι κάνουν, το κάνουν αλλιώς, ο αθλητισμός δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση! Έτσι λοιπόν, το πιο δημοφιλές άθλημα στο νησί δεν είναι κανένα από αυτά που διαβάσατε παραπάνω. Εκεί που οι Ιρλανδοί πραγματικά το “χάνουν”, είναι στο επονομαζόμενο γαελικό ποδόσφαιρο (Gaelic Football στα αγγλικά και Peil Ghaelach στα ιρλανδικά). Το Peil είναι μια περίεργη μορφή ποδοσφαίρου και προέρχεται από παραδοσιακά ιρλανδικά παιχνίδια με μπάλα. Διεξάγεται σε ορθογώνιο γήπεδο με χορτάρι ανάμεσα σε δυο ομάδες, που η καθεμία έχει 15 παίκτες. Στόχος του παιχνιδιού είναι η επίτευξη τέρματος, είτε με σουτ (ανάμεσα σε δυο κάθετα δοκάρια πάνω από την εστία, ύψους 2.5 μέτρων), είτε με μεταφορά της μπάλας στην τελική γραμμή της αντίπαλης ομάδας. Υπάρχουν 2.600 σύλλογοι γαελικού ποδοσφαίρου στο νησί και η σημαντικότερη διοργάνωση είναι το All Ireland Senior Football Championship, μια σειρά αγώνων που γίνονται το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Το τουρνουά διεξάγεται ανελλιπώς από το 1887 και ο τελικός παίζεται πάντοτε στο Croke Park του Δουβλίνου, με τον νικητή να κερδίζει το Sam Maguire Cup.

5. ΟΤΑΝ ΤΡΟΛΑΡΟΥΝ

Δε νομίζω να αμφισβητεί κανείς το χιούμορ και την τρέλα που κουβαλάνε μέσα τους οι Ιρλανδοί. Έτοιμοι για μεγάλες πλάκες, με το στοιχείο της φαντασίας να είναι συνεχώς παρών, δεν αφήνουν ευκαιρία να πάει χαμένη. Φαντάζομαι, αρκετοί από εσάς, ιδίως οι ποδοσφαιρόφιλοι, θα θυμάστε την περίπτωση του Γουίλ Γκριγκ, επιθετικού της Γουίγκαν και της Βόρειας Ιρλανδίας. Ένας φίλαθλος της Γουίγκαν, ο Σον Κένεντι, ανέβασε τον Μάιο του 2016 ένα βίντεο στο youtube, με τίτλο “Will Grigg’s on fire” στο ρυθμό και τη μελωδία του “Freed from desire”, μεγάλης επιτυχίας της Ιταλίδας Gala. Ο Κένεντι αποθέωνε με τους δικούς του, αυτοσχέδιους στίχους, την απόδοση του Γκριγκ στην ομάδα και το βίντεο έγινε viral, με αποτέλεσμα το σύνθημα να τραγουδιέται σε ολόκληρη τη Βρετανία και την Ιρλανδία. Ο μεγάλος χαβαλές όμως ξεκίνησε στο EURO του 2016, όταν οι Βορειο-Ιρλανδοί άρχισαν να το τραγουδάνε στα γήπεδα της Γαλλίας σε κάθε ευκαιρία, “αναγκάζοντας” το ποδοσφαιρικό κοινό ανά την υφήλιο να ψάχνει να βρει ποιος είναι ο Γουίλ Γκριγκ που είναι “on fire”! Και μπορεί ο παίκτης της Γουίγκαν να μην αγωνίστηκε ούτε λεπτό στα τέσσερα ματς της Εθνικής του στη διοργάνωση, κέρδισε όμως επάξια μια θέση ανάμεσα στους “πρωταγωνιστές” του τουρνουά!

Και για του λόγου το αληθές, ιδού το βίντεο με τους φίλαθλους της Βόρειας Ιρλανδίας να ξεσηκώνουν τις κερκίδες του “Παρκ ντε Πρενς” στο Παρίσι στη διάρκεια του αγώνα της Εθνικής τους με τη Γερμανία στο περασμένο EURO. Φυσικά το σύνθημα που δονεί την ατμόσφαιρα, είναι το “Will Grigg’s on fire”! (21/6/2016)

https://youtu.be/dyzvwBR1FmM

6. ΟΤΑΝ ΠΙΝΟΥΝ

Και περνάμε στο τελευταίο “κεφάλαιο” αυτού του κειμένου, για να δούμε τη σχέση που έχουν οι Ιρλανδοί με το ποτό. Μετρήστε τα “εθνικά ποτά” τους: Τσάι, poitín (αφέψημα από πατάτες), Club Orange (αναψυκτικό), Baileys Irish Cream (το γνωστό λικέρ), TK Red Lemonade, Bulmers Cider (μηλίτης), Miwadi (αραιώσιμο φρουτοποτό), Irish coffee (ιρλανδέζικος καφές), Guinness (η πασίγνωστη μπύρα) και βέβαια, πάνω και πρώτα απ’ όλα, ιρλανδέζικο ουίσκι! Και αφού η κουβέντα κατέληξε εκεί, επιτρέψτε μου μια πολύ πολύ σύντομη ξενάγηση στο χωριό Μπούσμιλς, στη βόρεια ακτή της Βόρειας Ιρλανδίας, που έχει πάρει το όνομά του από τον ποταμό Bush και έναν παλιό νερόμυλο του 17ου αιώνα. Σε αυτό το χωριό στεγάζεται το Old Bushmills Distillery, το παλαιότερο αποστακτήριο στον κόσμο (από το 1608)! Ανάμεσα στα προϊόντα του, υπάρχει φυσικά το Bushmills Original, το ξεχωριστό μείγμα του Black Bush και τα υπέροχα Bushmills Single Malts των 10, 12, 16 και 21 ετών! Αν ποτέ βρεθείτε στην περιοχή, μην παραλείψετε να το επισκεφθείτε, είναι ένα “ζωντανό” μουσείο με μια παράδοση τετρακοσίων χρόνων. Μέχρι τότε, ανοίξτε το δικό σας μπουκάλι Bushmills, γεμίστε ένα ποτήρι, βάλτε στο πικάπ τον δίσκο του Tom Waits, “Small Change”, ακουμπήστε τη βελόνα στο “Tom Traubert’s Blues” και ακούστε τον τραγουδοποιό με τη βραχνή φωνή να ερμηνεύει τους στίχους του: “Old Bushmill’s I staggered, you buried the dagger, your silhouette window light, to go waltzing Mathilda, waltzing Mathilda…” Sláinte και καλή απόλαυση!

Footnotes: Επιμέλεια: Θανάσης Κρεκούκιας Φωτογραφίες: AP Images & Shutterstock