OPINIONS

Πώς ένας Καταλανός βοσκός κέρδισε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ο Joan Pujol Garcia είναι ο σπουδαιότερος διπλός πράκτορας στην ιστορία, έχοντας κερδίσει παράσημα τιμής και από τις δύο πλευρές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Γιατί δεν έχει γίνει ακόμα μπλοκμπάστερ η ιστορία του;

Τον Ιούλιο του 1944 ο ηρωικός διπλός πράκτορας με την κωδική ονομασία ARABEL παρασημοφορήθηκε από από το Γερμανικό στρατό με τον σιδηρού σταυρό για τις πολύτιμες υπηρεσίες του, μια διάκριση που μόνο ο ίδιος ο Χίτλερ μπορούσε να εγκρίνει προτού αποδοθεί, συνήθως, σε στρατιώτες πρώτης γραμμής του πολέμου.

Το Νοέμβριο του 1944, λίγους μήνες αργότερα, ο ηρωικός διπλός πράκτορας με την κωδική ονομασία GARBO ονομάστηκε MBE από τον βασιλιά της Αγγλίας, για την ανυπολόγιστης σημασίας προσφορά του στις συμμαχικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης μιας επικοινωνίας με τους Γερμανούς που έμελλε να κρίνει την επιτυχία της απόβασης στη Νορμανδία.

Οι ARABEL και GARBO είναι το ίδιο πρόσωπο, ένας Καταλανός βοσκός που έγινε διπλός πράκτορας απλώς και μόνο επειδή το θέλησε αρκετά επίμονα. Ο Joan Pujol Garcia είναι ο σπουδαιότερος διπλός πράκτορας όλων των εποχών και παραμένει ο μοναδικός άνθρωπος που έχει παρασημοφορηθεί κι από τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Διότι μπορεί να κόστισε τη Νορμανδία στους Ναζί, αλλά οι Ναζί δεν έμαθαν ποτέ πως τους είχε εξαπατήσει.

1.

Η ιστορία του Pujol είναι μια ιστορία συνεχούς εξαπάτησης.

Ένα από τα ελάχιστα πράγματα που κανείς δεν αμφισβητεί για τον Pujol, που γεννήθηκε στη Βαρκελώνη το 1912 και μεγάλωσε κάνοντας διάφορες δουλειές, από το να έχει φάρμα μέχρι κινηματογράφο, είναι η απέχθειά του για το φασισμό και το Ναζιστικό καθεστώς.

Στον Ισπανικό εμφύλιο ο Pujols κατάφερε με έναν μαγικό τρόπο να υπηρετήσει και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, δίχως να χρειαστεί να πυροβολήσει έστω μια σφαίρα. Λίγο η τύχη, λίγο οι διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες και συμφέροντα, λίγο τα κατάλληλα ψέμματα την κατάληλλη στιγμή, είδαν τον πράκτορα-εν-τη-γενέση του να αλλάζει πλευρές αλλά μέχρι το τέλος του πολέμου να γεμίζει αντιπάθεια και προς τις δύο.

Στην βιογραφία του, όπως την έγραψε ο Nigel West το 1985, καθίσταται σαφές πως στην αρχή του Εμφυλίου ο Pujol θεωρούσε εαυτόν λίγο ως πολύ άχρηστο στο πεδίο της μάχης και άτομο δίχως αφοσίωση και τιμή. Πόσο ειρωνικό που λίγα χρόνια αργότερα θα έκρινε τον μεγαλύτερο πόλεμο όλων– δίχως, πράγματι να ακουμπήσει πόδι στο πεδίο της μάχης. Αλλά επιδεικνύοντας αφοσίωση σε αδιανόητο βαθμό.

PEDRO

Δεν ξέρουμε πάρα πολλά για τον Pedro. (Εκτός του ότι ίσως και να τον έλεγαν Carlos.) Προερχόταν από τη Βενεζουέλα και από εύπορη οικογένεια με αρκετά οικογενειακά οικόπεδα στο Καράκας. Σπούδαζε για χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, αποφασίζοντας να μείνει τελικά εκεί. Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ακόμα στη Γλασκώβη και αποφάσισε να βοηθήσει το Γερμανικό στρατό, δίνοντάς τους κρυφά πληροφορίες από το Αγγλικό έδαφος.

Στρατολογήθηκε από τον πράκτορα ARABEL στα μέσα του ‘41 και του δόθηκε η κωδική ονομασία BENEDICT. Σύντομα ο BENEDICT θα φανέρωνε τη χρησιμότητά του, στρατολογώντας με τη σειρά του έναν πιλότο της στρατιωτικής αεροπορίας, έναν άντρα του βρετανικού πεζικού, και έναν Έλληνα ναυτικό λιποτάκτη, χτίζοντας σιγά-σιγά το δικό του δίκτυο πληροφόρησης. Ενώ και ο αδερφός του δε θα αργούσε να προσφέρει κι εκείνος τις υπηρεσίες του στη Γερμανία.

Στα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας του δικτύου του ARABEL, ο BENEDICT ήταν ο πολυτιμότερος πράκτορας όλων και σύντομα έγινε κάτι σαν υπαρχηγός. Οι Γερμανοί τον εκτιμούσαν τόσο πολύ, που ήξεραν πως σε περίπτωση που κάτι συνέβαινε στον ARABEL, ο BENEDICT θα ήταν ο αντικαταστάτης του, στο ολοένα και μεγαλύτερης σημασίας δίκτυο κατασκόπων στο Βρετανικό έδαφος. Σύντομα μάλιστα του έδωσαν τρόπο ώστε να επικοινωνεί απευθείας μαζί τους.

2.

Το ξέρεις το ανέκδοτο για τον βοσκό που μπήκε στην πρεσβεία και ζήτησε να γίνει κατάσκοπος; Όχι; Πάει κάπως έτσι:

Το 1941 ο Pujol μπήκε στην Βρετανική πρεσβεία της Μαδρίτης και αυτοπροτάθηκε ως διπλός πράκτορας. Ήταν ένας άντρας 29 χρονών που έμοιαζε σίγουρα αρκετά γηραιότερος (μια από τις φορές στη διάρκεια του Εμφυλίου που τη γλίτωσε ήταν επειδή είχε πλαστά χαρτιά που έλεγαν πως ήταν υπερβολικά μεγάλος για να υπηρετήσει στο στρατό), με φαλάκρα, με μέτρια φυσική κατάσταση, και γενικότερα όχι ακριβώς κάποιον που μπορείς να φανταστείς να τον ερμηνεύει ένας Ματ Ντέιμον ή ένας Κλάιβ Όουεν. Περισσότερο Πολ Τζιαμάτι.

Η πρεσβεία τον έδιωξε, πιθανότατα οι άνθρωποι εκεί θα τον ευχαρίστησαν που τους έκανε να χαμογελάσουν λίγο, εν μέσω μιας τόσο γκρίζας κατάστασης, με τους Γερμανούς να έχουν ισχυρή παρουσία στην Ισπανία καθώς ο πόλεμος άρχιζε να φουντώνει. O Pujol επέμεινε, ξαναπήγε στην πρεσβεία, δοκίμασε και μια τρίτη φορά να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Βρετανική πρεσβεία στη Λισαβώνα- μα κάθε φορά η αντίδραση ήταν ίδια: “¡Ευχαριστούμε, jaja, όχι!”

O Pujol όμως ήταν αποφασισμένος πως θέλει να συνεισφέρει στον αγώνα κατά των Ναζί και έτσι έκανε αυτό που κάθε 30χρονος απαίδευτος, καθόλου ταξιδεμένος, ανήμπορος στο πεδίο της μάχης, βοσκός θα έκανε στη θέση του: Πήρε τα ταλέντα του και τα μετέφερε στη Γερμανική πρεσβεία. Πράγματι, πλαστογράφησε έντυπα που τον παρουσίαζαν ως μέλος της Ισπανικής κυβέρνησης με άκρες στο Λονδίνο και φανατικά φιλο-Ναζιστική ατζέντα, ένας απλός διπλωμάτης που ήθελε να βοηθήσει τον Αδόλφο, πώς το λένε.

Λεπτομέρεια: Ο Pujol δεν γνώριζε καν Αγγλικά. #buongiorno

Οι Γερμανοί εκπαίδευσαν τον Pujol με ενταντικά μαθήματα κατασκοπείας, που συμπεριλάμβαναν το Γράφοντας Σε Κώδικα 101 (κάτι που επρόκειτο να φανεί πολύ χρήσιμο αργότερα στους Συμμάχους, ευχαριστούμε πολύ Γερμανικέ στρατέ), και του ανέθεσαν την αποστολή του: Να εγκατασταθεί σε Αγγλικό έδαφος, στήνοντας εκεί ένα ολόκληρο δίκτυο κατασκόπων που θα απαντούσαν σε αυτόν, προσφέροντας έτσι πολύτιμες πληροφορίες στον Γερμανικό στρατό.

Σύντομα ο Pujol θα έκανε την αποστολή του πραγματικότητα, ενθουσιάζοντας τους ανώτερούς του στον Γερμανικό στρατό με τη λεπτομέρεια των αναφορών του από ένα μεγάλο δίκτυο κατασκόπων, και τρομάζοντας ταυτόχρονα τους Άγγλους, οι οποίοι διαπίστωσαν πως κάποιος έχει εισχωρήσει στο στρατό τους, ταϊζοντας σημαντικές πληροφορίες τους αντιπάλους.

Λεπτομέρεια: O Pujol δεν είχε καν πατήσει Αγγλικό έδαφος, καθώς τα χαρτιά του ήταν ψεύτικα.

Όλο αυτό τον καιρό βρισκόταν αμπαρωμένος στη Λισαβώνα. Οι πράκτορές του ήταν αποκυήματα της φαντασίας του. Οι πληροφορίες που έδινε στους Γερμανούς ήταν τόσο αληθινές όσο μια ιστορία του Βαρώνου Μινχάουζεν.

William

O William Gerbers, σεβαστός επιχειρηματίας από τη Γερμανία, όμως άνευ υποψίας, ζει και εργάζεται στην Αγγλία. Στρατολογείται από τον ARABEL κι εκείνος με τη σειρά του στρατολογεί τη σύζυγό του. Μαζί προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες στην Γερμανική αντικατασκοπεία, μέχρι που ο Gerbers αρρωσταίνει, αποτυγχάνοντας έτσι να μεταφέρει πολύ σημαντικές πληροφορίες για ύποπτες κινήσεις του Βρετανικού στόλου.

Ο ARABEL εξήγησε στους Γερμανούς πως η μετάδοση δεν έγινε εγκαίρως επειδή ο Gerbers, ο πράκτοράς του στην περιοχή, είχε αρρωστήσει βαριά. Λίγους μήνες αργότερα πέθανε. Ο επικήδειός του δημοσιεύτηκε κανονικότατα στις εφημερίδες. Η Γερμανία πλήρωσε σύνταξη στην χήρα του.

3.

Για ένα χρόνο από τη Λισαβώνα, ο Pujol σκαρφιζόταν ανύπαρκτους κατασκόπους και ιστορίες με βάση τίποτα άλλο παρά περιγραφές του Αγγλικού τοπίου από ταξιδιωτικούς οδηγούς και περιοδικά. Έδινε στους Γερμανούς τις λεπτομερέστατες ιστορίες του, πείθοντάς τους πως ο Αγγλικός στρατός κάνει κινήσεις (φυσικά ανύπαρκτες) και οδηγώντας τους σε σπατάλη ενέργειας και προμηθειών στο κυνήγι αέρα κοπανιστού. Οι ανώτεροί του θαύμαζαν τις αναφορές του, και οι εχθροί, δηλαδή οι αληθινοί του σύμμαχοι (έστω κι αν ακόμα δεν το ήξεραν), ανησυχούσαν πως έχουν να κάνουν με αληθινό κατάσκοπο.

 (Δε θέλω να ξέρω τι θα πετύχαινε αν είχε στη διάθεσή του και το google.)

Ο Pujol και η γυναίκα του ήρθαν εν τέλει σε επαφή με τις ΗΠΑ, που είχαν μπει στον πόλεμο, μέσω των οποίων επιτεύχθηκε εκ νέου επικοινωνία με τους Άγγλους. Αυτή τη φορά, οι Άγγλοι όμως δεν γέλασαν όπως τις προηγούμενες φορές. Αυτή τη φορά, αποδεχόμενοι πως έχουν πλέον στα χέρια τους ένα αληθινά σημαντικό χαρτί, δέχθηκαν να στρατολογήσουν τον Pujol και να εκμεταλλευθούν την θέση του μέσα στο Γερμανικό δίκτυο αντικατασκοπείας.

Η MI5 τον ανέλαβε και επίσημα, φέρνοντάς τον στο Λονδίνο, δίνοντάς του την κωδική ονομασία GARBO (από τη Greta Garbo, ναι, επειδή ήταν τρομερός ηθοποιός) και αναθέτοντάς τον στον Tomas Harris. Όχι τον συγγραφέα. (Νομίζω.) Μαζί, οι Harris και Pujol έγραψαν 315 γράμματα προς τους Γερμανούς, διατηρώντας το πυκνό και λεπτομερές στυλ που είχε αναπτύξει ως ARABEL, με έναν μέσο όρο 2,000 λέξεων το καθένα.

Ένα αξιοσημείωτο περιστατικό, το Νοέμβριο του ‘42, αφορούσε την επιχείρηση βομβαρδισμού στη Βόρεια Αφρική από τους Συμμάχους. Ο Pujol πληροφόρησε τους Γερμανούς για ύποπτες κινήσεις ενός στρατεύματος και πολεμικών, μέσω παραδοσιακου ταχυδρομείου. Με τη συνδρομή των Άγγλων, έκανε να φανεί πως το γράμμα εστάλη πολύ νωρίτερα από ό,τι το έστειλε στην πραγματικότητα. Όταν έφτασε, η επιχείρηση είχε ήδη λάβει χώρα– μια ατυχής καθυστέρηση στο ταχυδρομείο δεν είχε αφήσει τόσο ακριβείς πληροφορίες να φτάσουν εγκαίρως στη Γερμανία! Οι Γερμανοί ενθουσιάστηκαν ενημερώνοντας πως “λυπούμαστε πως έφτασαν τόσο καθυστερημένα, όμως οι τελευταίες σου αναφορές ήταν εκπληκτικές.”

Αυτό το παιχνίδι γάτας-ποντικού συνεχίστηκε για μήνες. “Αρχικά αναφέρει απλά κινήσεις μεραρχιών στην Αγγλία, δίνοντας στην Γερμανία ψίχουλα, μικρές στρατιωτικές πληροφορίες που, στην αρχή, ήταν απολύτως αληθείς,” λέει ο Stephan Talty, συγγραφέας ενός βιβλίου πάνω στον Pujol. “Ήταν απλώς ασήμαντες πληροφορίες που οι Βρετανοί ένιωθαν πως ήταν ΟΚ να μεταφέρουν στους εχθρούς. Και σιγά σιγά, καθώς περνούσε ο χρόνος, άρχισε να βάζει μέσα και φανταστικές πληροφορίες που ήθελαν να κάνουν τους Γερμανούς να πιστέψουν. Η αναλογία αλήθειας και ψέμματος άρχισε να μειώνεται με την πάροδο του χρόνο μέχρι που στο τέλος τους έδιναν 100% φανταστικά στοιχεία.”

Στο τέλος, βασισμένοι στις αναφορές του Pujol, οι Γερμανοί εγκατέλειψαν την προσπάθεια να εισχωρήσουν στην Αγγλία.

‘MOONBEAM’

Δεν γνωρίζουμε το πραγματικό του όνομα, μόνο πως ο πράκτορας με την κωδική ονομασία MOONBEAM ήταν ο αδερφός του BENEDICT. Πλούσιος Βενεζουελάνος ταξιδευτής, έζησε με τον αδερφό του στη Γλασκώβη πριν στρατολογηθεί κι εκείνος από τον ARABEL, και μετέπειτα κάτοικος του Τορόντο.

Οι Γερμανοί τον είχαν ακουστά επειδή συχνά-πυκνά τον ανέφερε ο BENEDICT στις δικές του αναφορές, αλλά το 1942 τους φάνηκε αληθινά χρήσιμος. Καθώς έδειχναν ενδιαφέρον στο Isle of Wight, ζήτησαν από τον ARABEL να στείλει έναν πράκτορα στο έδαφος. Ο MOONBEAM, έχοντας περάσει μια ζωή επικίνδυνων ταξιδιών ούτως ή άλλως, δεν δυσκολεύτηκε. Εισχώρησε στο Βρετανικό έδαφος και παρέμεινε εκεί ταξιδεύοντας σε όλη τη Νότια Αγγλία και την Ουαλία, στέλνοντας πληροφορίες στους Γερμανούς μέσω του ARABEL.

Έχοντας εκπληρώσει τα βασικά στοιχεία της αποστολής του εκεί, και με τους Γερμανούς να αποσύρουν το ενδιαφέρουν τους για εισχώρηση στην Αγγλία, ο MOONBEAM τον Αύγουστο του 1943 κατάφερε λαθραία να περάσει τα σύνορα (με την πολύτιμη βοήθεια ενός Ουαλού πρώην ναυτικού, ο οποίος μετέπειτα ήρθε σε επαφή με τον ARABEL) και να ταξιδέψει στον Καναδά. Εκεί έστησε ένα νέο δίκτυο κατασκοπείας σύμφωνα με τις διαταγές από τους ανώτερούς του σε Μαδρίτη και Βερολίνο, ξεκινώντας από τη στρατολόγηση ενός ξαδέρφου του που ζούσε στο Μπάφαλο.

4.

Ο πόλεμος όλο και φουντώνει, δημιουργώντας καταστάσεις που απαιτούσαν λεπτούς χειρισμούς τόσο όσο αφορά τους εχθρούς, όσο και μέσα στο ίδιο το σπίτι του Pujol. Η γυναίκα του, Araceli Gonzalez, που πλέον ζούσε μαζί του (όπως και το παιδί τους) στο Λονδίνο, είχε αρχίσει να απειλεί πως θα τα αποκάλυπτε όλα αν δεν γυρνούσαν στην Ισπανία.

Μια μέρα η ΜΙ5 έστειλε έναν αξιωματικό στο σπίτι τους για να την εκφοβίσει και ο Pujol τον γρονθοκόπησε επειδή ‘απειλούσε τη γυναίκα του’. Η ΜΙ5 τον συνέλαβε και τον έβαλε στην απομόνωση σε ένα κελί, το οποίο ύστερα από λίγες μέρες επισκέφθηκε η Araceli, βλέποντάς τον σε τραγική κατάσταση, και υπό την απειλή θανάτου αν δεν συμμορφώνονταν και οι δύο στις απαιτήσεις της ΜΙ5. Εν τέλει συμφώνησε να μην κάνει καμιά τρέλα και όλα συνεχίστηκαν σύμφωνα με το σχέδιο.

Εννοείται πως ό,τι αναφέρθηκε στην τελευταία παράγραφο ήταν θέατρο, συμφωνημένο ανάμεσα στην ΜΙ5 και τον Pujol, που σε αυτό το σημείο δεν άξιζε μόνο παράσημα αλλά και βραβείο Όσκαρ, συνεχίζοντας να ερμηνεύει ρόλους που ο ίδιος έγραφε στο κεφάλι του, πιο πειστικά από ό,τι άλλοι παίζουν τους εαυτούς τους.

Αυτή η ικανότητα θα του φαινόταν χρήσιμη μπροστά στη μεγαλύτερη ερμηνεία που θα έπρεπε να δώσει στη ζωή του. Τον Ιανουάριο του ‘44 οι Γερμανοί είχαν καταλάβει πως οι Σύμμαχοι σχεδίαζαν επίθεση στην Ευρώπη και ενημέρωσαν τον Pujol σχετικά, ώστε να μπορέσει να τους δώσει ό,τι αναφορές μπορούσε από το δίκτυο των πρακτόρων του.

Οι Σύμμαχοι είχαν αποφασίσει να ξεγελάσουν τους Γερμανούς, κάνοντάς τους να πιστέψουν πως η απόβαση θα ξεκινούσε στην πραγματικότητα από το Καλαί κι όχι από τη Νορμανδία, ώστε να έχουν τα στρατεύματα τη δυνατότητα να προχωρήσουν στο έδαφος δίχως τη μεγαλύτερη δυνατή αντίσταση από τον Γερμανικό στρατό. Κι έτσι ο Pujol, για ένα διάστημα μηνών πριν την απόβαση, μετέδιδε ασταμάτητα με κάθε πιθανό τρόπο, ψευδή στοιχεία που οδηγούσαν στο συμπέρασμα πως η Νορμανδία θα ήταν απλά ο αντιπερισπασμός.

Κι όταν ο πιο πολύτιμός σου διπλός πράκτορας σου λέει κάτι με τόση βεβαιότητα, θα τον αμφισβητήσεις;

‘DAGOBERT’

Αυτός ο αγνώστων λοιπών οικογενειακών στοιχείων, πρώην ναυτικός από την Ουαλία, απέδειξε εξαρχής τη χρησιμότητά του στην οργάνωση του ARABEL όταν βοήθησε να βγάλει τον MOONBEAM από τη χώρα. Λίγο μετά το καλοκαίρι του ‘43 στρατολογήθηκε και άρχισε να στήνει ένα τεράστιο δίκτυο δικών του κατασκόπων.

Μέσα σε αυτούς ένας στρατιώτης στην Panda Division του Βρετανικού στρατού, ο ηγέτης μιας παγκόσμιας οργάνωσης Αρείων(!), καθώς και πράκτορες από τη Σρι Λάνκα και την Ινδία.

Μαζί με τους ανθρώπους του DAGOBERT, το δίκτυο του πράκτορα ARABEL αριθμούσε πλέον συνολικά, δίχως τον ίδιο, 26 κατασκόπους.

Ούτε ένας από τους 26 δεν ήταν υπαρκτό πρόσωπο.

5. FUSAG

Εν τέλει, το κορυφαίο σενάριο της καριέρας του auteur της ψευδούς αντικατασκοπείας, Joan Pujol Garcia, δεν ήταν οι πλαστές ζωές 26 ανύπαρκτων πρακτόρων ή οι 315 ψευδείς αναφορές. Ήταν η δημιουργία ενός ολόκληρου στρατού ονόματι FUSAG (First U.S. Army Group), που θα αριθμούσε 150,000 άντρες υπό τις διαταγές του θρυλικού Τζορτζ Πάτον. Οι Σύμμαχοι δημιούργησαν ψεύτικα μαχητικά από καουτσούκ, ακόμα και ψεύτικα φουσκωμένα τανκς, και τα έστειλαν να κάνουν τις διαδρομές που ο Pujol ανέφερε στους Γερμανούς, προσπαθώντας να τους πείσει πως η αληθινή απόβαση θα γινόταν στο Καλαί από τον FUSAG του Πάτον, και πως η Νορμανδία ήταν απλώς ένας αντιπερισπασμός.

Μετά την D-Day, ο Ρόμελ θεώρησε πως τα Γερμανικά στρατεύματα θα έπρεπε να κινηθούν προς τη Νορμανδία, όμως τότε, στις 9 Ιουνίου του ‘44, ο Pujol έδωσε τη μεγάλη του ερμηνεία, το κλιπάκι που θα έπαιζαν στην Οσκαρική του υποψηφιότητα.

Έστειλε αναφορά στο Βερολίνο δίνοντας ό,τι είχε και δεν είχε, εξηγώντας πως είχε μαζέψει intel από όλους τους πράκτορές του, και εκλιπαρούσε: Η Νορμανδία είναι ψέμα, τους είπε, η απόβασή θα γίνει στο Καλαί, με 150,000 άντρες. Ο Χίτλερ πείστηκε, δίνοντας διαταγή ο στρατός, που είχε ήδη ξεκινήσει, να επιστρέψει στο Καλαί.

Και όχι μόνο επέστρεψε, αλλά περίμενε εκεί, σε πλήρη αχρηστία, για 2 ολόκληρους μήνες, μια ψεύτικη απόβαση.

Στο μεταξύ, η αληθινή (που χάρη στις προσπάθειες του Pujol προστατεύτηκε και πέτυχε) σήμανε την αρχή του τέλους του πολέμου.

6.

Ο ARABEL παρασημοφορήθηκε από τον Γερμανικό στρατό για τη συνεισφορά του όλα αυτά τα χρόνια, εν μέσω των επιχειρήσεων του Ιούλιο και τον Αύγουστο του ‘44. Προκειμένου μάλιστα να μην εκθέσει την αλήθεια, όταν του ζητήθηκαν εξηγήσεις αργότερα, αποφάσισαν μαζί με τον Harris, τον χειριστή του, να ‘συλληφθεί’.

Το δίκτυο των πρακτόρων που είχε στήσει για τους Γερμανούς όμως συνέχισε να λειτουργεί κανονικά, υπό τη διεύθυνση του BENEDICT, τον θυμάστε τον BENEDICT; Ήταν ο πλούσιος από την Βενεζουέλα που είχε ‘στρατολογηθεί’ όσο o Pujol ήταν ακόμα στη Λισαβώνα. Η αρμάδα Φανταστικών Πρακτόρων του Pujol συνέχισε να τροφοδεί παραμύθια τους Γερμανούς, ενώ λίγους μήνες αργότερα ο ίδιος παρασημοφορήθηκε από τον βασιλιά της Αγγλίας για τις υπηρεσίες του στον πόλεμο.

Για μια ακόμα φορά ο Pujol είχε καταφέρει να υπηρετήσει και στις δύο πλευρές ενός πολέμου δίχως να πυροβολήσει ούτε μία σφαίρα. Απλώς, αυτή τη φορά, ίσως και να είχε κρίνει τα πάντα.

Οι δύο θάνατοι του Joan Pujol Garcia

Ο Pujol ή ARABEL ή GARBO πέθανε σε ένα ταξίδι του στην Ανγκόλα το 1949, αφήνοντας πίσω γυναίκα και γιο.

Φυσικά ο Pujol, ζωντανός και υγιής, μετέφερε τη ζωή του στη Βενεζουέλα, έχοντας απλώς παρουσιάσει έναν ψεύτικο θάνατο (γιατί σε μια ζωή γεμάτη θριαμβευτικά ψέμματα, δε θα άξιζε ένα διαφορετικό τέλος) ώστε να αποφύγει πιθανή εκδίκηση των Ναζί. Εκεί έζησε τις υπόλοιπες δεκαετίες της ζωής του, κάνοντας νέα οικογένεια, μέχρι τον αληθινό του θάνατο, το 1988 στο Καράκας.

Νωρίτερα, το 1971, ένας Άγγλος πολιτικός είχε καταφέρει να τον εντοπίσει, γράφοντας ως Nigel West την βιογραφία του, και αποκαλύπτοντας έτσι στον υπόλοιπο κόσμο την ειλικρινά απίστευτη ιστορία ενός κομβικής σημασίας πράκτορα, που ίσως αλλιώς ποτέ κανείς να μη μάθαινε.

Μια ιστορία που δε μπορείς παρά να τη δεις ως έναν θρίαμβο της δύναμης των ίδιων των ιστοριών. Ένας απλός βοσκός βάσισε όλη του την ύπαρξη σε έναν πύργο από ψέμματα και φαντασιώσεις, τόσο όμως επιβλητικό που τρόμαξε τους εχθρούς του. Στο τέλος, ο Pujol φαντάστηκε την ιστορία ενός πράκτορα τόσο ικανού, που κατάφερε να κερδίσει έναν αληθινό πόλεμο.

***

Πηγές: Priceonomics, MI5, NPR, Salon