Ποιος είπε ότι στις μέρες μας οι διανοούμενοι σιωπούν;

“Είμαι κατά των ‘δασκάλων’. Η εποχή μας δεν έχει ανάγκη από δασκάλους του γένους. Όσοι βγαίνουν και τους παριστάνουν είναι συνήθως γελοία πρόσωπα. Μόνο μέσα από τη δουλειά του και το προσωπικό του παράδειγμα, τον τρόπο που ζει και πολιτεύεται, μπορεί κανείς σήμερα να διδάσκει”.

Ο συγγραφέας Θανάσης Βαλτινός απάντησε πρόσφατα για πολλοστή φορά στη διαχρονική αλλά πάντα επικαιροποιημένη γκρίνια για το που κρύβονται οι συγγραφείς, οι ακαδημαϊκοί, οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι όταν η εποχή επιβάλλει απεγνωσμένα την εμφάνισή τους. Είναι μια σκληρή αλλά προφανής απάντηση από έναν λογοτέχνη που έχει γράψει πολλά σκληρά κι ελάχιστα προφανή πράγματα στο μεγάλο (σε όγκο, αξία και χρονική έκταση) έργο του.

Όσο πιο ζόρικη είναι η εποχή, τόσο πιο επιτακτική γίνεται η απαίτηση για κάποιους ‘να βγουν μπροστά’. Να μιλήσουν, να εκφράσουν, να εμπνεύσουν. Δεν είναι μια παράλογη απαίτηση αυτή. Αλλά είναι λίγο ‘απαίτηση πανικού’. Μια ανάγκη που έτσι κι αλλιώς καλύπτεται από τους ανθρώπους που καλούνται να την καλύψουν, αλλά οι συνθήκες πανικού ζητούν και ‘κάλυψη πανικού’: δυνατές φωνές, βροντερές ιαχές, πομπώδεις παραινέσεις. Οι συγγραφείς, όμως, δεν φωνάζουν. Γράφουν. Και οι καλλιτέχνες δημιουργούν. Η φωνή τους είναι η φωνή του έργου τους. Και είναι αρκετή. Είναι πιο δυνατή από οποιαδήποτε ντουντούκα και οποιοδήποτε μικρόφωνο.

Μοιραία, κάποια έργα μιλάνε πιο δυνατά από άλλα. Η δουλειά του Θανάση Βαλτινού ανήκει σ’ αυτά τα έργα. Ο πρόεδρος σήμερα της Ακαδημίας Αθηνών μπήκε έτσι κι αλλιώς με εκκωφαντικό τρόπο στα ελληνικά γράμματα. Η υπέροχη γύμνια και η ωμή δύναμη της ‘Καθόδου των εννιά’ κλωτσάει πολύ γερά το στομάχι του αναγνώστη που έρχεται για πρώτη φορά σ’ επαφή μαζί της ακόμα και σήμερα, μισόν αιώνα μετά την πρώτη της δημοσίευση. Και ‘Το Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη’ κλωτσάει ακόμα. Η πιο πρόσφατη ‘Ορθοκωστά’ δαγκώνει κιόλας. Οι αντιδράσεις που προκάλεσε τη δεκαετία του ’90 ανάγκασαν τον Βαλτινό να μιλήσει και εκτός του έργου του. Χωρίς απολογίες και χωρίς θριαμβολογίες, με την καθαρότητα και το θάρρος ενός σκεπτόμενου Έλληνα που εκτελεί εδώ και χρόνια και τα δεύτερα και τα τρίτα καθήκοντα ενός διανοούμενου: να δίνει αφορμές και -όταν χρειάζεται- να δίνει απαντήσεις.

Εδώ και χρόνια, επίσης, οι δημόσιες τοποθετήσεις του Θανάση Βαλτινού τον έχουν κάνει να κερδίσει κι ένα κοινό που δεν έχει μεγάλη (ή και καμία) επαφή με τα έργα του. Τόσο αυτοί, όσο κι εκείνοι που έχουν βυθιστεί στη γραφή του θα έχουν την ευκαιρία να τον ακούσουν στις 9 Αυγούστου. Ο συγγραφέας θα σταθεί για πενήντα λεπτά απέναντι (και δίπλα) στον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη στο νέο επεισόδιο της εκπομπής του OTE History, ‘Κορυφές’ και θα κάνει αυτό που ξέρει όσο ελάχιστοι σήμερα: θα διδάξει με τον μόνο τρόπο που μπορεί όντως να διδάξει κάποιος: αφηγούμενος τις αλήθειες του.

Οι ‘Κορυφές‘ είναι η νέα πρωτότυπη παραγωγή του ΟΤΕ ΤV, στο πλαίσιο της οποίας ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης συνομιλεί, σε μία σειρά συνεντεύξεων ελεύθερης θεματολογίας, με κορυφαίους στο αντικείμενό τους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες. Η εκπομπή έκανε πρεμιέρα στις 12 Ιουλίου. Τα επεισόδια, διάρκειας 50 λεπτών, προβάλλονται κάθε Τρίτη βράδυ στις 22.00 και σε επόμενη προβολή, κάθε Σάββατο στις 19.00.