Καθαρό μετρό έχουμε, παιδεία για να το χρησιμοποιούμε θα αποκτήσουμε ποτέ;

Δευτέρα πρωί, στο μετρό πηγαίνοντας προς τη δουλειά. Επαναλαμβάνω, Δευτέρα. Πρωί. Καταλαβαίνεις ότι η ψυχολογία μου δεν βρίσκεται ακριβώς στα ουράνια, η όρεξή μου συγκρίνεται με αυτή μιας γάτας όταν έξω έχει 2 βαθμούς Κελσίου κι η νύστα απ’ τις λίγες ώρες ύπνου έχουν κάνει τα νεύρα μου πιο ευαίσθητα κι απ’ αυτά του Γιάννη Ιωαννίδη όταν έβλεπε μαύρη γάτα στο ξενοδοχείο αποστολής της ομάδας του.

Μοναδικός μου στόχος, είναι να πάω ήσυχα στον προορισμό μου, χωρίς να ενοχλήσω κανέναν και χωρίς να με ενοχλήσει κανένας. Στέκομαι στην γωνίτσα μου, με το ένα χέρι στην κολόνα για να στηρίζομαι και με το άλλο να κρατάω το κινητό, βρίζοντας από μέσα μου που ακόμη ένα Σαββατοκύριακο πέρασε τόσο γρήγορα. Το μόνο που θέλω, είναι να περάσει γρήγορα η ώρα και να έρθει η στιγμή που θα πιω τον πρώτο καφέ της ημέρας στο ζεστό μου γραφείο.

Ναι, δεν πίνω καφέ στο σπίτι, περιμένω να έρθω στη δουλειά για να πιω τον πρώτο μου καφέ, έχω κι εγώ τις παραξενιές μου. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει ΚΑΙ αυτό για την ψυχολογία μου. Άυπνος, με Δευτερίλα, χωρίς καφέ, απλά υπάρχω, λειτουργώντας σε safe mode, μέσα σε ένα βαγόνι μετρό.

Στα 20 λεπτά της παραμονής μου μέσα στο βαγόνι, δέχτηκα σπρωξίματα από κόσμο που πίστευε πως το βαγόνι έχει βάθος 1 χιλιόμετρο κι αν πάει πολύ μέσα θα παγιδευτεί για πάντα (είναι άλλωστε γνωστό πως οι μισοί επιβάτες του μετρό έχουν ξεμείνει από παλιότερα δρομολόγια απ’ τα οποία δεν κατάφεραν ποτέ να αποβιβαστούν και περιφέρονται σε αυτά μέχρι την αιωνιότητα), δέχτηκα χτυπήματα από ανεξέλεγκτες τσάντες και σακούλες και διάβασα το timeline του Twitter μου μαζί με έναν περίεργο νεαρό, ο οποίος ακόμα να με κάνει follow, παρ’ ότι φάνηκε να διασκεδάζει ιδιαίτερα απ’ αυτά που έβλεπε.

Όταν επιτέλους ακούστηκε η λυτρωτική φωνή της συμπαθούς κοπελιάς να αναγγέλλει πως η επόμενη στάση θα είναι ο σταθμός Συγφρού-Φιξ, νόμιζα πως το μαρτύριο θα λάβει τέλος, μαζί με την έξοδό μου απ’ τον συρμό.

Τελικά τα δύσκολα μόλις άρχιζαν, αφού πριν καταφέρω να περάσω την πόρτα του βαγονιού, είχαν ήδη ξεκινήσει να επιβιβάζονται τουλάχιστον τρεις άνθρωποι, σε έναν άτυπο διαγωνισμό του ποιος θα καταφέρει να μπει πρώτος. Με μια κίνηση βγαλμένη μέσα απ’ τις χρυσές σελίδες του ράγκμπι, κατόρθωσα να ελιχθώ ανάμεσα στους πανικόβλητους επιβάτες, οι οποίοι μάλλον νόμιζαν ότι έχουν στη διάθεσή τους μόλις πέντε δευτερόλεπτα για να επιβιβαστούν, διαφορετικά τιμωρούνται με παράβαση και περιμένουν αναγκαστικά τον επόμενο συρμό.

Ελεύθερος πια, ήμουν μια απόφαση μακριά απ’ την οριστική έξοδο στο φως του ήλιου και την παγωνιά των ημερών. Παραδοσιακές σκάλες, ή κυλιόμενες για μικρότερη συμμετοχή στο περπάτημα; Η Δευτερίλα μίλησε και με έστειλε μηχανικά στις κυλιόμενες, επιλέγοντας όμως την αριστερή πλευρά ώστε να κερδίσω λίγο χρόνο. Win-win κατάσταση. Τι μπορεί να πάει στραβά;

Φτάνοντας στο γραφείο, τα νεύρα και η κούραση που ένιωθα όταν μπήκα στο μετρό, είχαν πολλαπλασιαστεί. Όλα συνοψίζονταν σε μια βασική ερώτηση: Δεν είναι κρίμα να διαθέτουμε ένα απ’ τα πιο σύγχρονα και καθαρά μετρό στην Ευρώπη και να μην ξέρουμε να το χρησιμοποιούμε;

Δεν υποτιμώ καθόλου την ευαισθησία που έχουμε δείξει όλοι μας, κρατώντας το μετρό της Αθήνας καθαρό, τόσα χρόνια αφότου άνοιξε την πόρτα του προς το κοινό. Αν με ρωτούσες πριν από 15 περίπου χρόνια, πώς πιστεύω ότι θα είναι το μετρό τις πρώτες ημέρες του 2016, θα σου περιέγραφα ένα σκηνικό βγαλμένο από ταινίες καταστροφής, με γκράφιτι παντού, σκουπίδια στις αποβάθρες, λερωμένες και σπασμένες πινακίδες και καθίσματα στα οποία σιχαίνεσαι να ακουμπήσεις.

Κάτι σαν τις αποβάθρες του μετρό στις ταινίες που επιτίθενται ζόμπι ή πιο απλά σαν την γραμμή του ηλεκτρικού.

Κι όμως, τόσα χρόνια μετά, το Μετρό είναι πεντακάθαρο, χάρη στην ευαισθησία που έχουμε δείξει όλοι μας. Οι αποβάθρες κι οι συρμοί είναι μάλιστα σε τόσο καλή κατάσταση που δεν είναι υπερβολή να πω ότι βάζουμε τα γυαλιά στους πολίτες άλλων χωρών.

Όσο καλά τα πάμε όμως στο θέμα της καθαριότητας, άλλο τόσο χάλια τα πάμε στον τομέα της συμπεριφοράς. Πόσο δύσκολο είναι πια να γίνουν κτήμα των επιβατών δυο-τρεις πολύ απλοί κώδικες σωστής διαγωγής, ώστε όλα να κυλάνε ρολόι και να μην έχουμε να ζηλέψουμε πια τίποτα απ’ τα μετρό άλλων χωρών;

Όλα θα γίνουν τόσο καλύτερα για την κατάσταση των νεύρων μας, αν βάλουμε στο μυαλό μας μερικούς απλούς κανόνες:

1. Δεν μπαίνουμε ποτέ στον συρμό πριν βγουν οι επιβάτες που θέλουν να αποβιβαστούν.

2. Στις κυλιόμενες στεκόμαστε μόνο στην δεξιά πλευρά, διαφορετικά περπατάμε.

3. Μέσα στο βαγόνι είμαστε όσο πιο διακριτικοί γίνεται και δεν πανικοβαλλόμαστε όταν φτάσει η στάση μας και δεν βρισκόμαστε μια ανάσα απ΄ την έξοδο. Θα προλάβουμε να βγούμε, όλα θα γίνουν.

15 χρόνια μετά, δεν το χωράει το κεφάλι μου ότι δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να ενσωματώσουμε στις συνήθειές μας, τους πολύ απλούς αυτούς κανόνες. Το πιο θλιβερό απ’ όλα, είναι πως τις στάσεις αυτές τις υιοθετούν και νέα παιδιά. Θα το δεχόμουν δηλαδή αν στεκόντουσαν δεξιά ή βιάζονταν να μπουν στους συρμούς ηλικιωμένοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν είναι εύκολο να αλλάξουν συνήθειες ή αγχώνονται λιγάκι περισσότερο απ΄ το φυσιολογικό.

Άλλα όχι μαθητές, φοιτητές και γενικότερα νέοι άνθρωποι. Πες με υπερβολικό, αλλά με απογοητεύει βαθιά όταν χρησιμοποιώ το μετρό κάποιας άλλης χώρας και όλα αυτά θεωρούνται αυτονόητα.

Γιατί δηλαδή πράγματα που στις άλλες χώρες εφαρμόζονται μηχανικά, εδώ τα θεωρούμε κατάκτηση; Θα μου πεις “ρε Αμπατζή αυτό είναι το πρόβλημα της χώρας, ότι μερικοί άνθρωποι στέκονται δεξιά στο μετρό;”.

Προφανώς και δεν είναι (μόνο) αυτό, όμως καθρεφτίζει τη γενικότερη συμπεριφορά των συμπολιτών μας στην ελληνική κοινωνία. Διότι δυστυχώς, αν αδιαφορείς για τους συμπολίτες σου στο μετρό, αν δεν τους σέβεσαι στα μέσα μαζικής μεταφοράς, δεν θα τους σεβαστείς πουθενά.

Αν η στάση σου είναι “έλα μωρέ τώρα, και ποιον πείραξα που άργησε 20 δευτερόλεπτα να ανέβει τις σκάλες” μέσα στο μετρό, σύντομα θα επεκταθεί και αλλού, φτάνοντας στον τυπικό πια στ’αρχιδισμό που μας διέπει όλους όταν οδηγούμε ή όταν είμαστε στην ουρά της εφορίας. Πετάμε ένα “έλα μωρέ, ποιον πείραξε, εγώ είμαι το πρόβλημα;” και τελειώνει το ζήτημα.

Ε λοιπόν, πειράζει. Πειράζει να αδιαφορείς για τον συμπολίτη σου, πειράζει να του κάνεις τη ζωή δυσκολότερη και να τον εκνευρίζεις, πειράζει τόσα χρόνια μετά να μην γνωρίζεις τους στοιχειώδεις κανόνες συμπεριφοράς σε έναν δημόσιο χώρο.

Κι ας είναι ελάχιστη η ζημιά που του κάνεις τη δεδομένη στιγμή. Τη συμπεριφορά αυτή θα την εφαρμόσεις και κάπου αλλού, που η ζημιά θα είναι μεγαλύτερη. Ας αρχίσουμε σιγά-σιγά να διορθώνουμε τη συμπεριφορά μας στα μικρά και ασήμαντα και κάτι μου λέει πως όλα θα γίνουν καλύτερα και θα σταματήσουμε να είμαστε αδιάφοροι και παρτάκηδες και στα ζητήματα που μετράνε λίγο περισσότερο.

Διαφορετικά, ας δεχτούμε πως μας λείπει το γονίδιο της ευγένειας και της στοιχειώδους κοινωνικής συμπεριφοράς που διαθέτει όλος ο υπόλοιπος πολιτισμένος κόσμος κι ας προετοιμαστούμε για μια ζωή γεμάτη νεύρα και μικροτσακωμούς. Μας αξίζει.