Έγκλημα και Τιμωρία: Αθήνα. 8 από τους πρωταγωνιστές μιλούν για την παράσταση
Οι Μπέττυ Βακαλίδου, Τσέζαρις Γκραουζίνις, Άννα Μάσχα, Έρρικα Μπίγιου, Δημήτρης Παπάζογλου, Νίκη Σερέτη, Θοδωρής Σκυφτούλης και Κώστας Φαλελάκης μας συστήνουν τους ρόλους τους, εξηγούν πώς το εμβληματικό ντοστογιεφσκικό έργο συνομιλεί με το σήμερα και τι είναι τελικά, έγκλημα και τιμωρία στις μέρες μας.
- 27 ΜΑΡ 2023
Εδώ και λίγες ημέρες, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση ο κόσμος του Φίοντορ Ντοστογιέφσκι συναντά τον σύγχρονο Δυτικό κόσμο, σε μία χρονική συγκυρία κατά την οποία ο δεύτερος μοιάζει να μεταβάλλεται δραματικά και να οδηγείται νομοτελειακά σε μια άλλη –καλύτερη ή χειρότερη, κανείς δεν ξέρει ακόμα– εκδοχή του.
Η αιτία αυτής της αναπάντεχης συνάντησης είναι το Έγκλημα και Τιμωρία: Αθήνα.
Μετά τις παραστάσεις Άνθρωποι και Ποντίκια και Κόκκινα Φανάρια, ο Βασίλης Μπισμπίκης και η ομάδα Cartel επιχειρούν να αφηγηθούν μία «νέα» ιστορία, ενός «νέου» Ρασκόλνικωβ και να φέρουν στο σήμερα, στους δρόμους και τις γειτονιές της Αθήνας, το Έγκλημα και Τιμωρία (1866) του Ντοστογιέφσκι.
Μιλήσαμε με 8 από τους πρωταγωνιστές της παράστασης (συμμετέχουν συνολικά 20 ηθοποιοί) και τους ζητήσαμε να μας συστήσουν τους ρόλους τους, να εξηγήσουν πώς το εμβληματικό ντοστογιεφσκικό έργο συνομιλεί με την εποχή και τι συνιστά στις μέρες μας, έγκλημα και τιμωρία.
Ποιος είναι ο ρόλος σου στην παράσταση;
Μπέττυ Βακαλίδου
Υποδύομαι την Αλιόνα Ιβάνοβα – στην παράστασή μας, την Αλίνα Ιωάννου. Μια ηλικιωμένη τοκογλύφο, που όχι μόνο εκμεταλλεύεται οικονομικά τους δυστυχείς, αλλά καρπώνεται εκβιαστικά και τους σεξουαλικούς καρπούς των αντρών. Όλη αυτή η δραστηριότητά της την έχει διαμορφώσει ως το πιο μισητό πρόσωπο της Πετρούπολης στο έργο του Ντοστογιέφσκι, της Αθήνας στη δική μας παραγωγή.
Τσέζαρις Γκραουζίνις
Παίζω τον Ζαχαρία Μαρμελάντωφ, έναν κατεστραμμένο Ρώσο μετανάστη.
Άννα Μάσχα
Ερμηνεύω την Πουλχερία Σχίζα, τη μάνα του Μιχάλη, του κεντρικού ήρωα του έργου. Είναι μία γυναίκα από την επαρχία, στα 50 κάτι της, θρησκόληπτη, χήρα, που αγωνίζεται χρόνια να μεγαλώσει τα παιδιά της μόνη της και ονειρεύεται να τα δει «τακτοποιημένα». Μια στερεοτυπική περίπτωση Ελληνίδας μάνας.
Έρρικα Μπίγιου
Στην παράσταση υποδύομαι τη Σόνια, μία νέα κοπέλα που φέρει μέσα της έναν αντιφατικό κόσμο: από τη μία μεριά ζει στο περιθώριο και εργάζεται ως πόρνη, ενώ από την άλλη, είναι ένα πλάσμα αθώο που έχει απορρίψει τον κόσμο της ύλης και πιστεύει ακράδαντα στην τελική δικαιοσύνη και τη σοφία του σύμπαντος.
Δημήτρης Παπάζογλου
Είμαι ο Μαρικόν, ένα πρόσωπο παντός καιρού που τα έχει με όλους καλά, συνεργάζεται με την εξουσία και είναι στη θέση του ρεσεψιονίστ ενός ξενοδοχείου για να μπορεί να ελέγχει τη ζωή των άλλων από την κλειδαρότρυπα.
Νίκη Σερέτη
Η ηρωίδα μου είναι η Κατερίνα Μαρμελάντοβα, η δεύτερη σύζυγος του Ζαχαρία Μαρμελάντωφ και μητριά της Σόνιας Μαρμελάντοβα.
Θοδωρής Σκυφτούλης
Είμαι ο Μιχάλης Σχίζας, ο ήρωας που προσεγγίζει τον ντοστογιεφσκικό πρωταγωνιστή Ρόντιον Ρομάνοβιτς Ρασκόλνικωβ.
Κώστας Φαλελάκης
Στο έργο του Ντοστογιέφσκι: Αρκάδιος Σβιντριγκάιλωφ. Στο έργο μας: Αρκάδης Πονηρίδης. Μεγαλοεπιχειρηματίας, παιδόφιλος και κακοποιητικός, χρησιμοποιεί χρήματα και γνωριμίες για να κάνει το κέφι του. Υπάρχουν υποψίες ότι ευθύνεται για τον θάνατο της γυναίκας του, ενώ έχει αποπειραθεί να βιάσει την Ντίνα (αδερφή του Μιχάλη Σχίζα -Ρασκόλνικωφ). Εκβιάζει τον Μιχάλη και καταδιώκει ανελέητα την Ντίνα, καταλήγει αντιμέτωπος με τις συνέπειες της φρίκης που επισύρει η ανήθικη προσέγγισή του.
Πώς επικοινωνεί το εμβληματικό ντοστογιεφσκικό έργο με το σήμερα;
Μπέττυ Βακαλίδου
Θεωρώ ότι το Έγκλημα και Τιμώρια «φερμένο» στο σήμερα, επικοινωνεί άμεσα με τον θεατή, ουσιαστικά και ζωντανά. Τον υποχρεώνει να στοχαστεί για την ποιότητα της ζωής που θέλει, με τύψεις ή χωρίς, με υπακοή στους νόμους ή με χρήση αυτοδικίας.
Τσέζαρις Γκραουζίνις
Στην εποχή μας, που ο φόνος όχι ενός, αλλά δεκάδων, χιλιάδων ανθρώπων είναι κάτι πολύ συνηθισμένο, αναρωτιέμαι αν το έργο του Ντοστογιέφσκι μπορεί να μας ταρακουνήσει και να μας ξυπνήσει από τον διάχυτο ηθικό λήθαργο.
Άννα Μάσχα
Το έργο του Ντοστογιέφσκι, όπως και κάθε παρόμοιο αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, θα συνομιλεί με το σήμερα και το παντοτινό «σήμερα». Όσο θα υπάρχουν κοινωνίες με τρομακτικές ανισότητες, τοξικές οικογένειες, φτώχεια, εκμετάλλευση, καταστολή, έργα σαν αυτά θα είναι πάντα επίκαιρα και καθρέφτες της ζωής.
Έρρικα Μπίγιου
Πέρα από το ότι στην παράσταση το έργο έχει μεταφερθεί στην Ελλάδα του σήμερα, νομίζω ότι ούτως ή άλλως τα έργα του Ντοστογιέφσκι επικοινωνούν –και πάντα θα επικοινωνούν με το σήμερα, το αύριο και το χθες. Τα θέματα και οι χαρακτήρες του μεγάλου Ρώσου λογοτέχνη, είναι πανανθρώπινα και διαχρονικά, ακριβώς όπως συμβαίνει και στις αρχαίες τραγωδίες.
Δημήτρης Παπάζογλου
Η εξουσία σε κάθε εποχή είναι ο αντίπαλος του ανθρώπου. Σήμερα, η εξουσία έχει αλλάξει πρόσωπο λόγω της προόδου και των συγκυριών. Οπότε το έργο του Ντοστογιέφσκι υπάρχει μέσα στην καθημερινότητα του 2023.
Νίκη Σερέτη
Και το σύνορο του ανθρώπου γκρεμνός… Γιατί οι άνθρωποι φτάνουν στο έγκλημα; Ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα; Η έννοια του νόμου έχει χάσει σήμερα το νόημα της.
Στην παράσταση μας προβάλλεται η υπαρξιακή αγωνία του ήρωα που έχει κάνει φόνο. Ο Ρασκόλνικωφ διαμαρτύρεται για την κοινωνική αδικία, την καταγγέλλει. Ποιος είναι όμως πράγματι ο δολοφόνος; Η οικουμενικότητα των στοχασμών του συγγραφέα το κάνει διαχρονικό και επίκαιρο.
Θοδωρής Σκυφτούλης
Δημιουργούνται δύο κόσμοι που με έναν τρόπο συνδέουν την ιστορία του μυθιστορήματος με την ιστορία της Αθήνας του σήμερα. Δημιουργείται ένα ασφυκτικό περιβάλλον.
Κώστας Φαλελάκης
Η διαχρονικότητα όλων των μεγάλων έργων όπως και αυτού, αφορά τη ζωντανή και επίκαιρη αποτύπωση της ανθρώπινης περιπέτειας και εν προκειμένω, την ηθική και φιλοσοφική αντιμετώπιση της δικαιοσύνης, της ενοχής και της ατομικής ευθύνης.
Όπως λέει ο Άμλετ (μετάφραση Χειμωνά): «Έρημος τι έρημος είναι αυτός ο κόσμος. Σπόροι πρησμένοι που σπάνε και πετάγονται συνέχεια νέες φύτρες συνέχεια γεννώντας και σαπίζοντας οργιάζει αυτή η τυφλή βλάστηση. Καμιά χρήση του κόσμου δεν είναι καλή. Να βουλιάξει!».
Τι είναι Έγκλημα και Τιμωρία το 2023;
Μπέττυ Βακαλίδου
Έγκλημα και Τιμωρία στις μέρες μας σημαίνει Έγκλημα και Ατιμωρησία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Τσέζαρις Γκραουζίνις
Καθημερινά τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα μάς βομβαρδίζουν με ανατριχιαστικές εικόνες και λεπτομέρειες αποτρόπαιων εγκλημάτων. Στην εποχή μας καταναλώνουμε εγκλήματα, οπότε θα έλεγα ότι συνιστούν ένα είδος διεστραμμένης διασκέδασης. Αυτό μας καθιστά όλους ένοχους. Πληρώνουμε την ενοχή μας με απελπισία.
Άννα Μάσχα
Το έγκλημα και η τιμωρία είναι δύο έννοιες που έχουν μελετηθεί και αναλυθεί από τον ποινικό κώδικα σε όλες τις κοινωνίες διαχρονικά. Δεν είναι όλα τα εγκλήματα ίδια ούτε και οι αντίστοιχες τιμωρίες. Θεωρητικά υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα δικαίου που περιλαμβάνει όλες τις πιθανές εκδοχές αυτού του διπόλου.
Το έγκλημα προϋποθέτει την απώλεια ανθρώπινης ζωής. Η τιμωρία είναι η απομάκρυνση του δράστη από την κοινωνία. Ο εγκληματίας είναι αποσυνάγωγος. Τηρείται πάντα αυτό; Όχι, βέβαια. Πολλοί δράστες απλώς τη «σκαπουλάρουν» που λέμε. Και η συνείδηση;
Αυτό που απασχολεί τον Ντοστογιέφσκι είναι η τιμωρία από μέσα, από τον ίδιο τον εαυτό, οι τύψεις. Πώς κοιμούνται τα βράδια όλοι οι υπαίτιοι – η αλυσίδα των ανθρώπων που συνέργησαν – που από πρόθεση ή από αδιαφορία οδήγησαν στο έγκλημα των Τεμπών.
Έρρικα Μπίγιου
Αν αναλογιστούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που ενώ έχουν κάνει μεγάλα, συλλογικά εγκλήματα, δεν τους ακουμπάει κανείς, τότε υποθέτω ότι το μεγαλύτερο έγκλημα και συνάμα η μεγαλύτερη τιμωρία το 2023, είναι το να χρωστάς χρήματα σε κάποια τράπεζα.
Δημήτρης Παπάζογλου
Το έγκλημα είναι η κερδοσκοπία και η τιμωρία ο κάθε Σπάρτακος της κάθε εποχής.
Νίκη Σερέτη
Τα εγκλήματα στις μέρες μας είναι καθημερινά. Έγκλημα είναι ακόμα κι όταν η δολοφονία στα Τέμπη βαφτίζεται θυσία από τα χείλη του Πρωθυπουργού. Τιμωρία είναι αυτό που πρέπει να πράξουμε οι πολίτες με την ψήφο μας.
Θοδωρής Σκυφτούλης
Έγκλημα είναι η κρατική ανικανότητα που μεταφράζεται σε θανάτους και η τιμωρία να συνεχίζουμε να ζούμε σε αυτή την κανονικότητα.
Κώστας Φαλελάκης
Το πλαίσιο της συζήτησης για το έγκλημα και την τιμωρία στις μέρες μας έχει διευρυνθεί και πέρα από τις θεσμοθετημένες ποινικές του διαστάσεις. Έχει εκλάβει νέες κοινωνικές εκφάνσεις, τόσο καταγγελίας όπως το metoo–ορατότητα, όσο και αντιμετώπισης όπως το cancel-ακύρωση και το shaming-εξύβριση, που καλούμαστε να εξετάσουμε κριτικά ώστε οι νόμοι και οι κανόνες δικαίου να ευαισθητοποιηθούν και να γίνουν περισσότερο ανθρωποκεντρικοί ενσωματώνοντας την κατανόηση, τη συνύπαρξη και την ενσυναίσθηση.
***
Info
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση: Συγγρού 107
Στην Κεντρική Σκηνή έως 23/04
Παραστάσεις: Τετάρτη έως Κυριακή 20:30
Διάρκεια παράστασης: 180 λεπτά (με διάλειμμα)
Εισιτήρια εδώ.
