45 Χρόνια Λάμψη: 15 πράγματα για το classic του Kubrick
Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να μην ξέρεις για ένα φιλμ τόσο εμβληματικό όπως η Λάμψη; Κι όμως υπάρχουν!
- 8 ΙΟΥΝ 2025
Πόσα fun facts μπορεί να μην είναι ευρέως γνωστά για μία εμβληματική ταινία όπως η Λάμψη; Όχι πολλά σίγουρα, αλλά ίσως δεν ξέρεις κάποια από τα παρακάτω που δεν είναι οι δύσκολες συνθήκες γυρισμάτων που υπέστη η Shelley Duvall ή η κόντρα του Stephen King με τον Stanley Kubrick. Με αφορμή την 45η επέτειο, κοιτάμε πίσω στη Λάμψη και στη δημιουργία της.
1. Η Λάμψη εμπνεύστηκε από ένα επεισόδιο του Omnibus
Το 1952, ο Stanley Kubrick εργάστηκε ως δεύτερος σκηνοθέτης σε ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς Omnibus. Ήταν όμως ένα διαφορετικό επεισόδιο, με θέμα παίκτες πόκερ που μπλέκονται σε καυγά.
«Νομίζεις ότι το νόημα της ιστορίας είναι ότι ο θάνατός του ήταν αναπόφευκτος επειδή ένας παρανοϊκός παίκτης πόκερ θα εμπλακεί τελικά σε μια μοιραία συμπλοκή», είπε ο Kubrick για το επεισόδιο. «Στο τέλος όμως ανακαλύπτεις ότι ο άνθρωπος που κατηγορούσε τον εξαπατούσε στην πραγματικότητα. Νομίζω ότι η Λάμψη χρησιμοποιεί ένα παρόμοιο είδος ψυχολογικής παραπλάνησης για να προλάβει τη συνειδητοποίηση ότι τα υπερφυσικά γεγονότα συμβαίνουν όντως».
2. Ο Stanley Kubrick δεν διάβασε καν το σενάριο που έγραψε ο Stephen King για τη Λάμψη
Σύμφωνα με τον David Hughes, έναν από τους βιογράφους του Kubrick, ο Stephen King έγραψε ένα ολόκληρο προσχέδιο σεναρίου για τη Λάμψη. Ο Kubrick ωστόσο δεν το θεώρησε καν άξιο μιας έστω ματιάς, γεγονός λογικό αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σκηνοθέτης είχε κάποτε χαρακτηρίσει τη γραφή του King «αδύναμη». Αντ’ αυτού ο Kubrick συνεργάστηκε με τη Diane Johnson για το σενάριο, επειδή ήταν θαυμαστής του βιβλίου της The Shadow Knows. Οι δυο τους κατέληξαν να περάσουν 11 εβδομάδες δουλεύοντας πάνω στο σενάριο.
3. Ο Kubrick δεν ήταν παρών στα γυρίσματα για τις τοποθεσίες της Λάμψης
Ο Kubrick μισούσε να πετάει με αεροπλάνο και έτσι αρνήθηκε να φύγει από την Αγγλία προς το τέλος της ζωής του, οπότε δεν ήταν παρών όταν γυρίστηκαν οι τίτλοι αρχής της Λάμψης. Ένα δεύτερο συνεργείο κατευθύνθηκε στο Εθνικό Πάρκο Glacier στη Μοντάνα λοιπόν, όπου έκαναν γυρίσματα από ένα ελικόπτερο.
4. Η αίθουσα 217 άλλαξε σε αίθουσα 237 για τη Λάμψη κατόπιν αιτήματος του Timberline Lodge
Στο βιβλίο τα τρομακτικά γεγονότα διαδραματίζονται στο δωμάτιο 217 και όχι στο δωμάτιο 237. Για την αλλαγή αυτή ευθύνεται το Timberline Lodge του Όρεγκον, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως εξωτερική εικόνα του ξενοδοχείου για ορισμένα πλάνα.
Η διεύθυνση του Lodge ζήτησε να αλλάξει ο αριθμός του δωματίου, ώστε οι επισκέπτες να μην αποφεύγουν το δωμάτιο 217. Άλλωστε δωμάτιο 237 στο ξενοδοχείο δεν υπάρχει. Η ιστοσελίδα του Timberline Lodge σημειώνει, «περιέργως και κάπως ειρωνικά, το δωμάτιο 217 ζητείται πιο συχνά από οποιοδήποτε άλλο δωμάτιο στο Timberline».
5. Το “All work and no play makes Jack a dull boy” έχει πολλές διαφορετικές μεταφράσεις
Η εμβληματική φράση αλλάζει στην πραγματικότητα νόημα για τις ξένες μεταφράσεις της ταινίας, κατόπιν αιτήματος του Kubrick. Στις γερμανικές εκδόσεις η φράση μεταφράζεται «μην αναβάλλεις για αύριο αυτό που μπορείς να κάνεις σήμερα». Η ισπανική μετάφραση είναι «αν και κάποιος θα ξυπνήσει νωρίς, δεν θα ξημερώσει νωρίτερα». Στα ιταλικά «αυτός που ξυπνάει νωρίς συναντά μια χρυσή μέρα».
6. Υπάρχει ένα κρυμμένο περιοδικό Playgirl στη Λάμψη
Ο Kubrick ήταν γνωστός για την έμφασή του στη λεπτομέρεια. Έτσι όταν ο Jack Torrance εμφανίζεται να διαβάζει ένα Playgirl στο λόμπι του Overlook πριν προσληφθεί, μάλλον δεν είναι χωρίς νόημα. Στο τεύχος υπάρχει ένα άρθρο για την αιμομιξία, οπότε η πιο διαδεδομένη θεωρία είναι ότι ο δημιουργός υπονοούσε διακριτικά πως ο Danny μπορεί να έχει βιώσει σεξουαλική κακοποίηση. Κανένα ξενοδοχείο δεν θα άφηνε έτσι απλά αντίτυπα του Playgirl πεταμένα τριγύρω, άρα είναι σίγουρα κάτι τοποθετημένο στην ταινία για να ξετρυπωθεί.
7. Ο Jack Nicholson έγραψε μια σκηνή για την ταινία
Εκτός του ότι αυτοσχεδίασε μια από τις πιο διάσημες ατάκες της ταινίας (“Here’s Johnny!”), ο Nicholson έγραψε στην πραγματικότητα μία ολόκληρη σκηνή. Ένιωθε ιδιαίτερα βαθιά κατανόηση για το ξέσπασμα του Jack Torrance εναντίον της γυναίκας του ενώ προσπαθούσε να γράψει. «Έτσι ήμουν κι εγώ όταν πήρα το διαζύγιό μου», είχε εξηγήσει σε συνέντευξή του στους New York Times.
«Ήμουν υπό την πίεση του να είμαι οικογενειάρχης με μία κόρη, και μια μέρα δέχτηκα να παίξω σε μια ταινία κατά τη διάρκεια της ημέρας, και έγραφα μια άλλη ταινία τη νύχτα, και ενώ ήμουν στη μικρή μου γωνιά η αγαπημένη μου γυναίκα η Sandra μπήκε μέσα για να βρει αυτόν που ήταν, εν αγνοία της, ένας μανιακός – και το είπα στον Stanley και το γράψαμε στη σκηνή».
8. Ο ρόλος του Dick Hallorann είχε προσφερθεί στον Slim Pickens
Ο Slim Pickens είχε ήδη συνεργαστεί με τον Kubrick στο παρελθόν, υποδυόμενος τον ταγματάρχη T. J. King Kong στο Dr. Strangelove. Όταν του προσφέρθηκε ο Hallorann από τον Kubrick – μία ιδιαίτερα περίεργη επιλογή για έναν χαρακτήρας που ήταν μαύρος στο βιβλίο – ο Pickens επέλεξε να μην ξαναδουλέψει με τον Kubrick καθώς δεν είχε περάσει καλά στα επίπονα γυρίσματα του Dr. Strangelove. Ο ρόλος πήγε τότε στον Scatman Crothers.
9. Μεγάλο μέρος των σκηνικών της Λάμψης κάηκε
Προς το τέλος των γυρισμάτων είχε ξεσπάσει πυρκαγιά καταστρέφοντας πολλά σκηνικά. Σύμφωνα με τον φωτογράφο του σετ, «ήταν μία τεράστια φωτιά μέσα μία νύχτα, τεράστια πραγματικά, δεν ανακαλύψαμε ποτέ τι πραγματικά την προκάλεσε, και έκαψε δύο sound stages και απείλησε μία τρίτη στα στούντιο Elstree. Ήταν μια κλήση έντεκα συναγερμών για πυρκαγιά, ήταν τεράστια».
Η ανοικοδόμηση ενός εκ των sound stages είχει κοστίσει περίπου 2,5 εκατομμύρια δολάρια. Υπάρχει μια διάσημη φωτογραφία του Kubrick να γελάει μπροστά σε αυτά τα συντρίμμια, πιθανώς επειδή γνωρίζει ότι το μυθιστόρημα τελειώνει με το Overlook Hotel να καίγεται.
10. Η Λάμψη απαίτησε 900 τόνους αλάτι
Και αυτό μονάχα για την τελική σκηνή! Στο τέλος της Λάμψης, ο Jack κυνηγάει τον νεαρό Danny μέσα σε έναν χιονισμένο λαβύρινθο από φράχτες, πριν τελικά πεθάνει. Για να δημιουργηθεί ο περίτεχνος, χειμωνιάτικος λαβύρινθος, χρειάστηκε πολύ αλάτι και θρυμματισμένο φελιζόλ.
11. Το αρχικό τέλος της Λάμψης είναι διαφορετικό από αυτό που πιθανώς έχεις δει
Δεν είναι ασυνήθιστο το τέλος μιας ταινίας να αλλάζει κατά το post-production, ο Kubrick όμως άλλαξε το τέλος της ταινίας αφότου είχε ήδη παιχτεί στις αίθουσες για ένα Σαββατοκύριακο. Αυτή η εκδοχή έχει χαθεί, υπάρχουν όμως σελίδες από το αντίστοιχο σενάριο.
Η εν λόγω σκηνή λαμβάνει χώρα μετά τον θάνατο του Jack στο χιόνι. Βλέπουμε τον Ullman να επισκέπτεται τη Wendy στο νοσοκομείο και της λέει, «σχετικά με τα πράγματα που είδες στο ξενοδοχείο. [Ένας υπαστυνόμος] μου είπε ότι έψαξαν τον χώρο με λεπτή οδοντωτή χτένα και δεν βρήκαν την παραμικρή ένδειξη για οτιδήποτε ασυνήθιστο». Ενθαρρύνει επίσης τη Wendy και τον Danny να μείνουν μαζί του για λίγο.
Η ταινία τελείωνε τότε με ένα κείμενο που έγραφε: «Το Overlook Hotel θα επιβίωνε από αυτή την τραγωδία, όπως και τόσες άλλες. Εξακολουθεί να είναι ανοιχτό κάθε χρόνο από τις 20 Μαΐου έως τις 20 Σεπτεμβρίου. Είναι κλειστό για το χειμώνα».
12. Το διασημότερο site για φαν της Λάμψης το τρέχει ο σκηνοθέτης του Toy Story 3
Ο Lee Unkrich διαχειρίζεται το The Overlook Hotel, ένα site που περιέχει τόνους φωτογραφιών και παρασκηνιακές πληροφορίες για την ταινία. «Ξεκίνησα την ιστοσελίδα καθαρά για εγωιστικούς λόγους», είχε δηλώσει στο Vulture το 2013. «Συλλέγω πράγματα από τη Λάμψη όλα αυτά τα χρόνια και ήθελα απλώς να έχω ένα μέρος όπου θα μπορούσαν να είναι οργανωμένα». Ο Unkrich ήταν επίσης ένας από τους ανθρώπους που βοήθησαν στη χρηματοδότηση του ντοκιμαντέρ Room 237.
13. Ο Harrison Ford στον ρόλο του Jack
Πριν από την επιλογή του Jack Nicholson, ο Kubrick είχε εξετάσει και άλλους ηθοποιούς, όπως ο Robert DeNiro και ο Robin Williams. Ο King έχει αναφέρει ότι ο Kubrick εξέταζε επίσης τον Harrison Ford, ο οποίος επρόκειτο άμεσα να ξεκινήσει δύο από τα πιο φιλόδοξα πρότζεκτ του, το Blade Runner του Ridley Scott και το Indiana Jones του Steven Spielberg.
14. Ο Jack ήταν άριστος χειριστής του τσεκουριού
Ο Nicholson είχε συγκεντρώσει λίγη εμπειρία ως εθελοντής πυροσβέστης, οπότε όταν ήρθε η ώρα για τον Torrance να κόψει μία πόρτα με το τσεκούρι του, ο ηθοποιός τσάκισε την prop-πόρτα πολύ γρήγορα. Οι σκηνογράφοι λοιπόν αναγκάστηκαν να την αντικαταστήσουν με μία πραγματική πόρτα, εξαιτίας ωστόσο των ικανοτήτων του με το τσεκούρι όσο και στη γνωστή προτίμηση του σκηνοθέτη για πολλαπλές λήψεις, αυτή η μία σκηνή στη Λάμψη κατάφερε να γκρεμίσει 60 περίπου πόρτες.
15. Το Overlook Hotel εμπνεύστηκε από πραγματικό ξενοδοχείο
Το ξενοδοχείο Stanley Hotel στο Κολοράντο ενέπνευσε το Overlook Hotel στο βιβλίο του King, αφότου ο ίδιος και η σύζυγός του είχαν μείνει εκεί το 1973. Οι λάτρεις των παραφυσικών φαινομένων το θεωρούν ένα από τα πιο στοιχειωμένα μέρη στην Αμερική. Τόσο η εκπομπή Ghost Adventures όσο και η Ghost Hunters είχαν κάνει έρευνες για την ιστορία του.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.