Scott A Garfitt/Invision/AP
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ

Οι Κάννες ξεκίνησαν -χωρίς γυμνό- με πολιτική και mic drop από Tarantino

Η φετινή διοργάνωση μάς έδωσε ήδη, από την έναρξή της, στιγμές που θα μείνουν στην ιστορία του μεγαλύτερου κινηματογραφικού φεστιβάλ στον κόσμο.

Σε έναν κόσμο που συνταράσσεται από άκρη σε άκρη, που αιμοτοκυλίζεται από την Ουκρανία μέχρι την Παλαιστίνη, που παλεύει για δημοκρατία και δικαιοσύνη, η τέχνη δεν πρέπει και δεν μένει αμέτοχη. Κάπως έτσι, η φετινή έναρξη του Φεστιβάλ των Καννών πέρασε στην ιστορία ως ίσως η πιο πολιτική των τελευταίων πολλών ετών.

Η 78η διοργάνωση σήκωσε αυλαία χθες, Τρίτη 13 Μαΐου στο Palais des Festivals et des Congrès (θα διαρκέσει έως τις 24 του μήνα), εν μέσω της ανακοίνωσης του Donald Trump για προτεινόμενο δασμό 100% και στις ξένες κινηματογραφικές παραγωγές, κάτι που κινδυνεύει να διαταράξει την εξάρτηση του Χόλιγουντ από τις διεθνείς συμπαραγωγές και να μειώσει τα κέρδη που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το παγκόσμιο κοινό, αλλά και της καταδίκης του Gérard Depardieu για σεξουαλικές επιθέσεις που διέπραξε κατά τη διάρκεια γυρισμάτων το 2021.

«Για μένα, ιερό είναι αυτό που συμβαίνει όταν δημιουργείς, όταν παίζεις, όταν είσαι στη σκηνή. Πλέον, εκείνος δεν είναι ιερός. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά την εξουσία που ασκούν ορισμένοι άνθρωποι που καταχρώνται τη δύναμη που τους δίνεται», ανέφερε χαρακτηριστικά η Juliette Binoche, η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του φετινού Διαγωνιστικού Τμήματος, στη συνέντευξη Τύπου, ενώ σχολίασε και το ζήτημα των προτεινόμενων δασμών: 

«Καταλαβαίνω ότι ο πρόεδρος Trump προσπαθεί να προστατέψει τη χώρα του. Το είχαμε καταλάβει από την αρχή. Βλέπουμε ότι παλεύει, προσπαθεί με πολλούς τρόπους να σώσει την Αμερική και να σώσει τον εαυτό του».

H Juliette Binoche ποζάρει στον φακό κατά τη διάρκεια του jury photo call. 2025, Joel C Ryan/Invision/AP

Ο Jeremy Strong, από την άλλη, προέβη σε μία πιο καυστική δήλωση.

Ο Jeremy Strong, εκ των μελών της φετινής κριτικής επιτροπής. 2025, Natacha Pisarenko/AP Photo

Ο ηθοποιός που γνωρίσαμε μέσα από την πολυβραβευμένη σειρά του HBO και από τις καλύτερες όλων των εποχών, το Succession, και εκ των φετινών κριτών του φεστιβάλ δεν παρέλειψε να κάνει και μία σύντομη συσχέτιση του τι συμβαίνει στην εποχή μας με τον τελευταίο του κινηματογραφικό ρόλο. Στο The Apprentice, υποδύθηκε τον αδίστακτο δικηγόρο Roy Cohn και μέντορα του Trump στα 70s (τον υποδύθηκε ο Sebastian Stan) και κέρδισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ (Β’ Αντρικού Ρόλου) στη φετινή τελετή.

«Το The Apprentice υπογραμμίζει πραγματικά το τι διακυβεύεται. Θεωρώ τον Cohn ουσιαστικά ως τον πρόγονο των fake news και σήμερα ζούμε στον απόηχο αυτού που νομίζω ότι εκείνος δημιούργησε».

Από αριστερά προς τα δεξιά, όλα τα μέλη της κριτικής επιτροπής: Carlos Reygadas, Payal Kapadia, Leila Slimani, Halle Berry, Jeremy Strong, Juliette Binoche, Dieudo Hamadi, Alba Rohrwacher. 2025, Joel C Ryan/Invision/AP

Ο μεστός και καίριος πολιτικός λόγος όμως του Robert De Niro κατά τη βράβευσή του με τον τιμητικό Χρυσό Φοίνικα από τα χέρια του «μαθητή» του, Leonardo DiCaprio στην τελετή έναρξης ήταν εκείνος που θα θυμόμαστε για χρόνια. 

«Στη χώρα μου παλεύουμε κολασμένα για τη δημοκρατία που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένη. Κι αυτό μας επηρεάζει όλους μας εδώ απόψε, γιατί οι τέχνες είναι δημοκρατικές. Η τέχνη είναι συμπεριληπτική, ενώνει τους ανθρώπους. Η τέχνη αγκαλιάζει την πολυπολιτισμικότητα και γι’ αυτό η τέχνη συνιστά μια απειλή, γι’ αυτό είμαστε απειλή στους τυράννους και τους φασίστες. 

O απαίδευτος πρόεδρος της Αμερικής αναγόρευσε τον εαυτό του σε επικεφαλής ενός από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς μας θεσμούς. Περιέκοψε τη χρηματοδότηση και τη στήριξη στις τέχνες, τις κλασικές σπουδές και την εκπαίδευση και τώρα, τι έκανε; Ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 100% στις ταινίες που παράγονται εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Συνειδητοποιήστε το λιγάκι αυτό: Δεν μπορείς να θέσεις τιμή στη δημιουργικότητα, προφανώς όμως μπορείς να της επιβάλλεις δασμούς.

Αυτό όμως δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τους Αμερικανούς, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Δεν μπορούμε απλά να στεκόμαστε και να το βλέπουμε να συμβαίνει. Πρέπει να δράσουμε και πρέπει να δράσουμε άμεσα,  όχι με τη χρήση βίας αλλά με μεγάλο πάθος και αποφασιστικότητα. Για όποιον νοιάζεται για την ελευθερία, έφτασε ο καιρός να διαμαρτυρηθεί, και όταν φυσικά έρθει η ώρα των εκλογών, να ψηφίσει. 

Από σήμερα το βράδυ και για τις επόμενες 11 μέρες, θα δείξουμε τη δύναμη και την αφοσίωσή μας με το να πανηγυρίσουμε την τέχνη σε αυτό το λαμπρό φεστιβάλ», είπε ο De Niro και έκλεισε τον λόγο του με το τρίπτυχο «ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη» καταχειροκροτούμενος για πολλά, πάρα πολλά λεπτά

Η καταδίκη ωστόσο όσων συμβαίνων στην παγκόσμια πολιτική σκηνή δεν έμεινε εκεί. Την ίδια μέρα, μία ομάδα περισσότερων από 350 διεθνών ηθοποιών, σκηνοθετών και παραγωγών -ανάμεσά τους και ο Γιώργος Λάνθιμος- υπέγραψαν επιστολή που καταδικάζει τη γενοκτονία στη Γάζα και τη δολοφονία της Fatma Hassouna.

Η 25χρονη Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ και πρωταγωνίστρια του ντοκιμαντέρ Put Your Soul on Your Hand and Walk σκοτώθηκε μαζί με συγγενείς της μετά από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο σπίτι της οικογένειάς της στη Γάζα τον Απρίλιο, ανήμερα της ανακοίνωσης της συμμετοχής του ντοκιμαντέρ  στο τμήμα ACID (Ένωση Ανεξάρτητου Κινηματογράφου για τη Διανομή του) της φετινής διοργάνωσης. 

«Ντρεπόμαστε για αυτή την παθητικότητα. Γιατί ο κινηματογράφος, το έδαφος αναπαραγωγής κοινωνικά αφοσιωμένων έργων, φαίνεται να είναι τόσο αδιάφορο για τη φρίκη της πραγματικότητας και την καταπίεση που υφίστανται οι αδερφές και τα αδέρφια μας; Ως καλλιτέχνες και πολιτιστικοί παράγοντες, δεν μπορούμε να παραμείνουμε σιωπηλοί ενώ λαμβάνει χώρα γενοκτονία στη Γάζα και αυτά τα ανείπωτα νέα πλήττουν σκληρά τις κοινότητές μας. Τι νόημα έχουν τα επαγγέλματά μας αν όχι να αντλούμε μαθήματα από την ιστορία, αν δεν είμαστε παρόντες για να προστατεύσουμε τις καταπιεσμένες φωνές;», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην επιστολή, που καταλήγει ως εξής: 

«Ας απορρίψουμε την προπαγάνδα που αποικίζει συνεχώς τη φαντασία μας και μας κάνει να χάνουμε την αίσθηση του ανθρωπισμού μας. Για τη Fatma, για όλους αυτούς που πεθαίνουν στην αδιαφορία. Ο κινηματογράφος έχει καθήκον να μεταφέρει τα μηνύματά του, να αντικατοπτρίζει τις κοινωνίες μας. Ας δράσουμε πριν να είναι πολύ αργά».

Το σύνθημα πάντως για την έναρξη του 78ου Φεστιβάλ των Καννών το έδωσε εκείνος που κανείς δεν περίμενε.

Ο Quentin Tarantino -συνοδευόμενος από τη σύζυγό του, Daniella Pick- ήταν η έκπληξη της βραδιάς, αυτός που έκλεισε την αυλαία της τελετής έναρξης. Εμφανίστηκε στη σκηνή, πήρε το μικρόφωνο, είπε κυριολεκτικά 10 λέξεις -“It’s my honor to declare the 78th festival open”-, πέταξε το μικρόφωνο, αποχώρησε.

Ο Quentin Tarantino στη σκηνή του Le Palais. 2025, Joel C Ryan/Invision/AP

Κι αν όλα αυτά συνέβησαν μέσα στο Palais, έξω από αυτό στρώθηκε παραδοσιακά ένα λαμπερό κόκκινο χαλί, με την εξής όμως διαφοροποίηση από φέτος: χωρίς γυμνό.

Μέλη του συνεργείου στρώνουν το κόκκινο χαλί στα σκαλιά του Palais des Festivals. 2025, Natacha Pisarenko/AP Photo

Μόλις 24 ώρες πριν την έναρξη των Καννών, η οργανωτική επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση μέσω της οποίας απαγορεύει «το γυμνό στο κόκκινο χαλί, όπως και σε οποιονδήποτε άλλο χώρο του φεστιβάλ», επικαλούμενη λόγους ευπρέπειας και υπογραμμίζοντας ότι απλώς «επικαιροποιήθηκαν οι ήδη υπάρχοντες κανόνες όσον αφορά το dress code».

Παράλληλα, ανακοινώθηκε και μία δεύτερη απαγόρευση: τα φορέματα με υπερμεγέθεις ουρές, για λόγους πρακτικότητας όπως καταλαβαίνουμε, στον χώρο υποδοχής.

Οι σταρ πάντως βρήκαν τον τρόπο να εκφραστούν ελεύθερα στιλιστικά, χωρίς να χάσουν το αποκαλυπτικό τους glamorous, που χαρακτηρίζει διαχρονικά τις Κάννες.