7 ζώα που τη βγάζουν με ελάχιστο ύπνο

Ο ύπνος διαφέρει εντυπωσιακά στο ζωικό βασίλειο. Κάποια ζώα, όπως τα κοάλα, μπορούν να κοιμούνται μέχρι και 22 ώρες τη μέρα, άλλα, όμως, λειτουργούν άνετα με ελάχιστο ύπνο.

Μερικές φορές, αυτό οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως η ανάγκη για επιφυλακή απέναντι στους θηρευτές. Άλλες φορές έχει να κάνει με τη βιολογία τους.

Αυτά τα 7 ζώα ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία και κοιμούνται ελάχιστα.

Θαλάσσιοι ελέφαντες

Όταν βρίσκονται στη θάλασσα, οι θαλάσσιοι ελέφαντες κοιμούνται λιγότερο από δύο ώρες τη μέρα και όχι συνεχόμενα. Αντίθετα, κάνουν μικρούς υπνάκους που συχνά διαρκούν λιγότερο από 20 λεπτά. Για περισσότερη ασφάλεια, κοιμούνται σε βάθος περίπου 300 μέτρων, ώστε να παραμένουν μακριά από πιθανούς θηρευτές.

Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες αναρωτιόντουσαν πότε ακριβώς καταφέρνουν να κοιμηθούν αυτά τα ζώα. Μια μελέτη του 2023 έδωσε την απάντηση: κοιμούνται κατά τη διάρκεια των «βυθιστικών καταδύσεων», όταν δηλαδή σταματούν να κολυμπούν και αφήνονται να βυθιστούν αργά στο νερό. Όμως, αυτό το μοτίβο συμβαίνει μόνο για περίπου επτά μήνες τον χρόνο.

Την περίοδο της αναπαραγωγής, που κρατά από Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο, βγαίνουν στην ξηρά και κοιμούνται πάνω από 10 ώρες την ημέρα. Σπάνια ισορροπία: από υπερένταση στη θάλασσα σε λήθαργο στην ακτή.

Αφρικανικοί ελέφαντες

Σε μελέτη του 2017, παρακολούθησαν δύο αφρικανικούς ελέφαντες που κινούνταν ελεύθερα στην Μποτσουάνα. Κοιμόντουσαν περίπου δύο ώρες τη μέρα, κυρίως μεταξύ 2 και 6 τα ξημερώματα. Κάποιες φορές μπορούσαν να μείνουν ξύπνιοι για μέχρι και 46 συνεχόμενες ώρες, κυρίως όταν ένιωθαν απειλή.

Σε περιβάλλοντα πιο ασφαλή, όπως σε ζωολογικούς κήπους, οι ελέφαντες μπορεί να κοιμούνται τέσσερις με έξι ώρες. Και αν είναι σε μεγάλο κοπάδι, νιώθουν πιο προστατευμένοι και κοιμούνται περισσότερο. Συχνά η αρχηγός του κοπαδιού μένει ξάγρυπνη για να φυλάει τα υπόλοιπα μέλη.

Καμηλοπαρδάλεις

Στη φύση, οι καμηλοπαρδάλεις μπορεί να κοιμούνται μόνο μισή ώρα την ημέρα. Είναι συνεχώς σε επαγρύπνηση. Συχνά, κοιμούνται όρθιες -ώστε να μπορούν να φύγουν τρέχοντας αν χρειαστεί- και στηρίζονται σε δέντρα για να ξεκουράσουν τον λαιμό και το σώμα τους.

Σύμφωνα με το ζωολογικό πάρκο του Σαν Ντιέγκο, κάποιες καμηλοπαρδάλεις μπορεί να κοιμούνται μόλις πέντε λεπτά το εικοσιτετράωρο. Ο ύπνος τους έρχεται σε σύντομα διαλείμματα του ενός ή δύο λεπτών. Φυσικά, σε αιχμαλωσία κοιμούνται περισσότερο, περίπου έξι ώρες τη μέρα. Και πάλι όμως, ο ύπνος τους είναι κυρίως νυχτερινός και διακεκομμένος.

Θαλάσσιοι ίπποι

Οι θαλάσσιοι ίπποι έχουν δύο προσωπικότητες στον ύπνο, ανάλογα με το αν βρίσκονται στη στεριά ή στο νερό. Στην ξηρά, μπορούν να κοιμηθούν από δύο μέχρι και 19 ώρες συνεχόμενα. Στο νερό, όμως, έχουν φοβερή αντοχή. Έχει παρατηρηθεί να μένουν ξύπνιοι για έως και 84 συνεχόμενες ώρες.

Το μυστικό τους; Ο λεγόμενος «μονοημισφαιρικός ύπνος»: το ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου κοιμάται, ενώ το άλλο παραμένει ενεργό. Έτσι καταφέρνουν να ξεκουράζονται χωρίς να σταματούν τη δραστηριότητά τους.

Μύγες των φρούτων

Το 2019, ερευνητές ανέλυσαν τις συνήθειες ύπνου των μυγών των φρούτων. Ορισμένες κοιμούνταν από πέντε μέχρι δέκα ώρες την ημέρα. Όμως περίπου το 6% των θηλυκών κοιμόταν μόλις 72 λεπτά τη μέρα και κάποιες ακόμα λιγότερο, μόλις τέσσερα λεπτά.

Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι πως, παρότι κοιμούνταν τόσο λίγο, ζούσαν το ίδιο όσο και οι πιο «κοιμισμένες» μύγες. Οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει σε σαφή συμπεράσματα, αλλά η μελέτη θέτει ένα μεγάλο ερώτημα: πόσο ύπνο χρειάζεται πραγματικά ένας οργανισμός για να επιβιώσει;

Νεογέννητα ρινοδέλφινα

Τα ενήλικα δελφίνια έχουν σχετικά «νορμάλ» μοτίβα ύπνου. Τα μωρά, όμως, όχι. Στον πρώτο μήνα της ζωής τους δεν κοιμούνται καθόλου. Μένουν διαρκώς ενεργά, βγαίνουν στην επιφάνεια για ν’ αναπνεύσουν κάθε τρία ως τριάντα δευτερόλεπτα, και δε δείχνουν σημάδια κούρασης.

Μεγαλώνοντας, αρχίζουν να κοιμούνται πέντε με οκτώ ώρες τη μέρα, αλλά και πάλι με διαφορετικό τρόπο από εσένα. Όπως και οι θαλάσσιοι ίπποι, κοιμούνται με το μισό τους εγκέφαλο, κρατώντας το ένα μάτι ανοιχτό για να παραμένουν σε επιφυλακή.

Αγελάδες

Οι αγελάδες μοιάζουν να περνούν τη μέρα τους ήρεμα, είτε βόσκοντας είτε ξαπλωμένες στο λιβάδι. Όμως συχνά αυτό που βλέπεις δεν είναι ύπνος. Είναι ένα είδος ελαφριάς ξεκούρασης, χωρίς πλήρη απώλεια συνείδησης.

Με βάση μια μελέτη του 1972, οι αγελάδες «χαλαρώνουν» γύρω στις οκτώ ώρες τη μέρα, αλλά κοιμούνται ουσιαστικά μέχρι τέσσερις ώρες. Από αυτές, μόλις 45 λεπτά είναι βαθύς ύπνος REM και δεν έρχεται σε μία δόση: χωρίζεται σε μικρές φάσεις των τριών με πέντε λεπτών που απλώνονται μέσα στην ημέρα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ