Ακρίβεια, πολιτικοί και AI: Πώς άλλαξε η στάση των Ελλήνων το 2025
- 30 ΔΕΚ 2025
Παρότι στην ουσία η ώρα της αλλαγής του έτους δεν αποτελεί παρά ακόμη μια κουκίδα στο αέναο συνεχές του σύμπαντος, είναι μια καλή ευκαιρία για να πάρουμε μια ανάσα και να αναστοχαστούμε με διαύγεια τις μετατοπίσεις που βιώσαμε πολλές φορές ασυνείδητα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου διαστήματος, συλλογικά ως χώρα – οι πρωτοφανείς μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις για τα Τέμπη, η επανεκλογή του Donald Trump, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, τα AI slops στο καθημερινό feed, οι ασυγκράτητες τιμές, η αγωνία για τη Μέση Ανατολή, οι πυρκαγιές, οι καύσωνες, το καμπανάκι της λειψυδρίας, όλα αναδύονται μπλεγμένα και ασυνάρτητα, σε ένα πρόχειρο flashback του 2025.
Πώς άλλαξε η στάση μας απέναντι στα πράγματα, στον καιρό που καθιερώνεται παγκοσμίως όσο και εντός της χώρας η αβεβαιότητα, τουλάχιστον για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας;
Μία κατατοπιστική εικόνα παρέχει η συγκεντρωτική λίστα που δημοσιεύει στο τέλος κάθε χρόνου η Κάπα Research, μια απ’ τις πιο έμπειρες και αξίοπιστες εταιρείες δημοσκοπήσεων στη χώρα. Ακολουθούν τα 10 ευρήματα που ξεχώρισαν το 2025 στην Ελλάδα, «ένα έτος προσαρμογής σε έναν κόσμο με λιγότερες βεβαιότητες για τη χώρα και τους πολίτες της», όπως επιβεβαιώνει και η ίδια.
#1 Η ακρίβεια έχει ονοματεπώνυμο: «Σούπερ Μάρκετ»
Οι διαβεβαιώσεις περί «μάχης κατά της ακρίβειας» από την κυβέρνηση παραμένουν έπεα πτερόεντα για τον ελληνικό λαό που διαρκώς εξαναγκάζεται σε νέες περικοπές και εκπτώσεις, αντιμετωπίζοντας πλέον όλο και πιο πολλά έξοδα ως πολυτέλειες (όπως καταγράψαμε πρόσφατα σε ρεπορτάζ). Πρωταγωνιστής της ακρίβειας στην συντριπτική πλειοψηφία της κοινής γνώμης ανακηρύχθηκαν τα τρόφιμα και τα είδη στο σούπερ μάρκετ (82%), ενώ ακολουθεί η ηλεκτρική ενέργεια (27%) και το ενοίκιο-κόστος στέγασης (19%).
#2 Η στεγαστική κρίση δεν αφορά τους ιδιοκτήτες
Ακόμη μία χρονιά ολοκληρώνεται, με τα ενοίκια να έχουν κατακτήσει νέα ύψη και τα προγράμματα κοινωνικής στέγασης να παραμένουν στη σφαίρα των λόγων, όχι των πράξεων. Ωστόσο, καλό είναι να θυμόμαστε ότι από την τάση των ανατιμήσεων κάποιοι βγαίνουν χαμένοι και κάποιοι άλλοι κερδισμένοι: δύο ενδιαφέροντα ευρήματα από τις δημοσκοπήσεις της KAPA είναι πως κατά τη διάρκεια του 2025 έχει αυξηθεί στους ιδιοκτήτες το ενδιαφέρον ενοικίασης των ακινήτων στο 59%, ενώ στους ίδιους μειώθηκε το ενδιαφέρον πώλησης στο 14% – η ακίνητη περιουσία εξελίσσεται σε κύριο εισόδημα, με άλλα λόγια.
#3 Η εργασιακή απειλή από το AI
Θα μου πάρει το ChatGPT τη δουλειά; Το άγχος που αναδύθηκε πέρσι πρώτη φορά (και είχαμε καταγράψει σε ρεπορτάζ μιλώντας με εργαζόμενους διαφορετικών κλαδων), φαίνεται να αποκτά διαστάσεις συλλογικού φόβου, όσο τα εργαλεία αυτά εξελίσσονται. Το 52% εκφράζει «πολύ» ή «αρκετή» ανησυχία για το μελλοντικό ενδεχόμενο του να αντικατασταθεί εργασιακά από ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, ενώ σε αυτή τη νέα μετάβαση ένα σημαντικό ποσοστό αισθάνεται αποκλεισμένο (το 26% δηλώνει ότι χάνει τον έλεγχο με τη χρήση της τεχνολογίας).
#4 Η ψηφιοποίηση κάνει τη ζωή πιο εύκολη, όχι όμως για όλους
Μπορεί να καταγράφονται σημαντικά βήματα για την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών στη χώρα, αλλά δεν υφίσταται κάτι ανάλογο σε προσπάθεια για να γεφυρωθεί το ψηφιακό χάσμα (όπως θα όφειλε ένα κράτος πρόνοιας). Έτσι, ενώ το 71% δηλώνει ότι «η ψηφιοποίηση των καθημερινών δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών κάνει τη ζωή μου ευκολότεροι», υπάρχει και το δεδομένο ότι το 55% του κόσμου ανά την επικράτεια αντιμετωπίζει «πολυπλοκότητα και δυσκολία χρήσης», όντας αντιμέτωπο με μια νέα γραφειοκρατία της οθόνης που σίγουρα μοιάζει πιο εφιαλτική από εκείνη της εφορίας.
#5 Φρένο στην αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών
Μία απ’ τις σταθερές ευρωπαϊκές «διακρίσεις» της χώρας έγκειται στο υπερβολικά υψηλό ποσοστό κατανάλωσης αντιβιοτικών σαν εύκολη λύση απέναντι σε κάθε πρόβλημα υγείας, κάτι το οποίο βέβαια συνδέεται με την αύξηση στα πολυανθεκτικά μικρόβια. Μετά το μέτρο της υποχρεωτικής συνταγογράφησης για τη χορήγηση από φαρμακείο (2020), φαίνεται ότι αλλάζει η νοοτροπία του κόσμου: το 2025, ο κόσμος που διατηρεί αντιβιοτικά στο σπίτι του «για ώρα ανάγκης» έχει μειωθεί στο 22% (από το 36% που ισχύει το 2012).
#6 Ενάντια στο τραπεζικό σύστημα οι Έλληνες
Είναι αποτέλεσμα της ευρύτερης δυσπιστίας απέναντι στους θεσμούς που αναδύεται σε καιρούς κρίσης; Είναι τα υψηλά επιτόκια δανεισμού και τα εμπόδια που ορθώνουν σε συνάρτηση με τη στεγαστική κρίση; Είναι οι ληστρικές προμήθειες στις συναλλαγές; Όποια και αν είναι η αιτία, η στάση των Ελλήνων είναι έντονα αρνητική απέναντι στο τραπεζικό σύστημα: καταλογίζουν στις τράπεζες ολιγοπωλιακές πρακτικές (90%) και κινήσεις με σκοπό την κερδοφορία (88%), ενώ ενθαρρύνουν αυστηρές παρεμβάσεις από το κράτος (το 82% υπέρ της έκτακτης φορολόγησης κερδών των τραπεζών).
#7 Υπέρ της συνεργασίας με ΗΠΑ για LNG και εξορύξεις
Παρά τον μείζονα κίνδυνο για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα της χώρας που συνεπάγονται οι εξορύξεις υδρογονανθράκων και η λειτουργία μεγάλων τερματικών LNG (όπως έχουν επανειλημμένα τονίσει οι περιβαλλοντικές οργανώσεις), πάνω από το 50% των Ελλήνων δηλώνει θετικά προσκείμενο στις συνεργασία της χώρας με τις ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας. Ειδικότερα, οι συμφωνίες για έρευνες στα θαλάσσια ύδατα συγκέντρωσαν 62-67% θετικές απαντήσεις, ενώ οι υποδομές για υγροποιημένο φυσικό αέριο 52-54%, δείχνοντας μάλλον έλλειψη σε επίπεδο πληροφόρησης για τις περιβαλλοντικές, τις γεωστρατηγικές αλλά και τις οικονομικές επιπτώσεις αυτών των αποφάσεων.
#8 Οι ΗΠΑ, στρατηγικός σύμμαχος της Ελλάδας
Στο τοπίο της παγκόσμιας αβεβαιότητας και του γενικευμένου φόβου για έναν νέο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Έλληνες αναζητούν την ασφάλεια πρωτίστως στην υπερδύναμη των ΗΠΑ (59%), καθώς η επιρροή των ευρωπαϊκών δυνάμεων υποχωρεί. Η δεύτερη δύναμη που παρουσίασε αυξητική τάση σε επίπεδο συμμαχικής εμπιστοσύνης το 2025 ήταν η Ρωσία (33%) – ακόμη ένα στοιχείο το οποίο δείχνει την ανησυχητική αναβίωση του ψυχροπολεμικού δίπολου.
#9 Πρώτοι ανά την Ευρώπη στην απαξίωση των πολιτικών
Το χάσμα ανάμεσα στα έδρανα της Βουλής και την καθημερινότητα των πολιτών μεγαλώνει, κλιμακώνοντας έτσι την πορεία απαξίωσης και απογοήτευσης για το πολιτικό σύστημα που καταγράφεται εδώ και δεκαετίες στη χώρα. Τα πρόσωπα παραμένουν ίδια (αφού επιλέγονται με τη λογική «το μη χείρον βέλτιστον»), ενώ αντιμετωπίζονται με πλήρη καχυποψία από τους περισσότερους: το 78% θεωρεί ότι οι πολιτικοί δεν είναι ειλικρινείς, το 68% ότι δεν είναι ηθικοί και το 73% ΄το δεν κατανοούν τις ανάγκες των απλών ανθρώπων.
#10 Βασικό συλλογικό αίτημα, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου
Κατέχουμε 30% χαμηλότερη αγοραστική δύναμη από εκείνη του μέσου Ευρωπαίου πολίτη και τη δεύτερη χειρότερη στην Ευρώπη, μετά τη Βουλγαρία. Με αυτό το δεδομένο, δεν θα μπορούσε παρά η πλειοψηφία της κοινωνίας να προβάλλει ως πρώτη επιθυμία τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, σε επίπεδο εισοδήματος, ποιότητας ζωής κ.ο.κ. (52%). Πιο μεγάλη εντύπωση, από την άλλη, προκαλεί το γεγονός ότι ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό (19%), σκεπτόμενο για τη ζωή στην Ελλάδα, απάντησε ότι θα ήθελε «να ανατραπεί το σύστημα συνολικά», κάτι που αποτυπώνει γλαφυρά την καθολική απαξίωση ενός κράτους από τους πολίτες του.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.