Όσα έχουν συμβεί μέχρι στιγμής στη σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ
H σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ κλιμακώνεται δραματικά, με τον Donald Trump να προτρέπει το Ιράν να έρθει σε συμφωνία «πριν δεν μείνει τίποτα».
- 16 ΙΟΥΝ 2025
Την Παρασκευή (13/6), το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές κατά του Ιράν, στοχεύοντας πολλαπλές πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, σκοτώνοντας αρκετούς ανώτατους στρατιωτικούς αξιωματούχους και επιστήμονες, σε μια επιχείρηση που ο Πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu αποκάλεσε «Ανατέλλον Λέων».
Ο Netanyahu παρουσίασε τη μεγαλύτερη επίθεση κατά του Ιράν εδώ και δεκαετίες ως προσπάθεια εξάλειψης της «πυρηνικής απειλής» προς το Ισραήλ και απευθυνόμενος στον ιρανικό λαό, δήλωσε ότι ήρθε η ώρα να αγωνιστούν για την ελευθερία τους από ένα «σατανικό και καταπιεστικό καθεστώς», το οποίο «ποτέ δεν ήταν πιο αδύναμο».
Πάντως, οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τα χτυπήματα του Ιράν στο κεντρικό Ισραήλ κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ δεκάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν, σύμφωνα με την εθνική υπηρεσία έκτακτης ανάγκης του Ισραήλ. Το υπουργείο Υγείας του Ιράν, από την άλλη, αναφέρει ότι τουλάχιστον 224 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε ισραηλινές επιθέσεις από την Παρασκευή.
Το παρελθόν και η ανησυχία του Ισραήλ
Για να καταλάβουμε καλύτερα τις σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών, να σημειώσουμε ότι το Ισραήλ και το Ιράν δεν διατηρούν διπλωματικές σχέσεις από το 1979 και την Ισλαμική Επανάσταση, που οδήγησε στην εγκαθίδρυση θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν υπό τον Ανώτατο Ηγέτη Ayatollah Khomeini.
Πριν από το 1979, όχι μόνο υπήρχαν σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, αλλά το Ιράν ήταν η δεύτερη μουσουλμανική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ μετά την ίδρυσή του το 1948. Ωστόσο, το ισλαμιστικό καθεστώς του Ιράν, το οποίο εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι σήμερα, θεωρεί το Ισραήλ ως κατακτητή της παλαιστινιακής γης.
Η στήριξη του Ιράν στη Χαμάς και άλλες οργανώσεις που υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως η Χεζμπολάχ έχει εξοργίσει το Ισραήλ, με τη μεγάλη ανησυχία του να είναι το ενδεχόμενο να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Το Ιράν, από την πλευρά του, υποστηρίζει ότι δεν επιδιώκει την ανάπτυξη όπλων, αλλά ότι έχει επενδύσει στην πυρηνική ενέργεια εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, η διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου για χρήση σε εργοστάσια παραγωγής ενέργειας μπορεί να προχωρήσει περαιτέρω και να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας.
Η επίθεση του Ισραήλ
Ορισμένοι βασικοί στόχοι περιλάμβαναν την εγκατάσταση εμπλουτισμού στη Νατάνζ, περίπου 220 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Τεχεράνης, που είναι η κύρια μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν. Το Σάββατο (14/6), οι επιθέσεις επεκτάθηκαν και σε ένα διυλιστήριο στο Κανγκάν, το οποίο αποτελεί μέρος του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου στον κόσμο.
Οι επιθέσεις συνεχίστηκαν το Σαββατοκύριακο, με τον αριθμό των νεκρών στο Ιράν να φτάνει τους 78 και τους τραυματίες να ξεπερνούν τους 300. Μεταξύ των νεκρών είναι και βασικοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του Hossein Salami, αρχηγού των Φρουρών της Επανάστασης.
Πώς απάντησε το Ιράν
Την Παρασκευή, ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Ayatollah Khomeini, δήλωσε ότι το Ισραήλ ξεκίνησε πόλεμο και πως δεν θα του επιτραπεί να εφαρμόσει τακτική «χτυπάω και φεύγω». Τουλάχιστον 100 μη επανδρωμένα αεροσκάφη εκτοξεύτηκαν προς το Ισραήλ την Παρασκευή, αλλά το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας Iron Dome αναχαίτισε την πλειοψηφία τους.
Το Σάββατο το βράδυ και την Κυριακή εκτοξεύθηκαν βαλλιστικοί πύραυλοι κατά του Ισραήλ, προκαλώντας 13 θανάτους και τουλάχιστον 34 τραυματισμούς. Ωστόσο, το Ιράν απείλησε με «ακόμα πιο σφοδρή και ισχυρή απάντηση» ενώ προειδοποίησε τις δυτικές χώρες να μην στηρίξουν το Ισραήλ, αλλιώς θα μπορούσαν να στοχοποιηθούν υποδομές και στρατιωτικές τους βάσεις στην περιοχή.
Οι διεθνείς αντιδράσεις
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, δήλωσε ότι το Ιράν θα πρέπει να αποδεχθεί μια πυρηνική συμφωνία. Πρόσθεσε επίσης ότι το Ισραήλ διαθέτει θανατηφόρα όπλα κατασκευασμένα στις ΗΠΑ και ότι «το Ιράν πρέπει να κάνει συμφωνία, πριν δεν μείνει τίποτα και να σώσει αυτό που κάποτε ήταν γνωστό ως Ιρανική Αυτοκρατορία. Όχι άλλος θάνατος, όχι άλλη καταστροφή. Ο Θεός να σας ευλογεί όλους!»
Η Σαουδική Αραβία εξέφρασε «έντονη καταδίκη και αποδοκιμασία για τις κατάφωρες ισραηλινές επιθέσεις κατά της αδελφής Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, οι οποίες υπονομεύουν την κυριαρχία και την ασφάλειά της και συνιστούν σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των κανόνων».
Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας κάλεσε όλες τις πλευρές να αποφύγουν περαιτέρω κλιμάκωση. «Η Κίνα αντιτίθεται σε κάθε παραβίαση της κυριαρχίας, της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράν, και σε ενέργειες που κλιμακώνουν την ένταση και διευρύνουν τη σύγκρουση», ανέφερε.
Η απρόβλεπτη συνέχεια
Στη θεωρία, συγκρίνοντας τις στρατιωτικές δυνατότητες των δύο χωρών, το Ισραήλ διαθέτει πιο προηγμένη, αμερικανικής υποστήριξης τεχνολογία και έχει επιτύχει μεγαλύτερες ζημιές σε πρόσφατες συγκρούσεις. Ανταλλαγή πυρών είχε σημειωθεί και τον Απρίλιο του 2024 – η πρώτη άμεση σύγκρουση μεταξύ των χωρών.
Τότε, το Ιράν εξαπέλυσε επιθέσεις μετά τον βομβαρδισμό του ισραηλινού προξενείου στη Δαμασκό, που στοίχισε τη ζωή σε ανώτατους στρατιωτικούς. Αλλά και τότε, οι ιρανικές επιθέσεις δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Η ιρανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει επίσης εσωτερικά προβλήματα: οικονομική ύφεση λόγω κυρώσεων, κοινωνική δυσαρέσκεια και τώρα, την απώλεια κορυφαίας στρατιωτικής ηγεσίας. Παρ’ όλα αυτά, με το ιστορικό της εχθρότητας, είναι δύσκολο για οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές να προχωρήσει σε αποκλιμάκωση χωρίς να παρουσιάσει απτά κέρδη από τις επιθέσεις.
Το Ισραήλ δέχεται ήδη διεθνή κριτική λόγω του πολέμου στη Γάζα, αλλά οι επιλογές του Ιράν είναι ακόμη πιο περιορισμένες. Μόνο η Κίνα, η Ρωσία και η Μπουρκίνα Φάσο καταψήφισαν το ψήφισμα της IAEA κατά του Ιράν, ενώ αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής ανησυχούν για την προοπτική ενός πυρηνικά εξοπλισμένου Ιράν.
Βραχυπρόθεσμα, στο λιγότερο σημαντικό κομμάτι μιας και έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές, αναμένεται άνοδος στις τιμές του πετρελαίου και ενδεχομένως επιπτώσεις στις θαλάσσιες μεταφορές στην Ερυθρά Θάλασσα. Ωστόσο, παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό θα κλιμακωθεί η σύγκρουση, δεδομένου ότι οι ισραηλινές επιθέσεις πηγάζουν από βαθύτερα ζητήματα: το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και τη ρητορική Netanyahu για αλλαγή καθεστώτος.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.