Τι περιλαμβάνει το σχέδιο 28 σημείων του Trump για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία
- 24 ΝΟΕ 2025
195 εβδομάδες, 4 ημέρες, 15 ώρες και 36 λεπτά. Είναι η ακριβής διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές. Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 ρωσικά στρατεύματα διέσχισαν τα ουκρανικά σύνορα, καταλαμβάνοντας εδάφη, καταστέλλοντας την ανεξαρτησία της χώρας και την ίδια τη δημοκρατία και παραβιάζοντας μία σειρά από διεθνείς συμφωνίες, στη μεγαλύτερη πολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, ο πόλεμος μαίνεται, όμως την 24η Νοεμβρίου 2025 ο ήλιος που θα ανέτειλε στις υπό πολιορκία ουκρανικές πόλεις θα ήταν πιο ζεστός.
Αμερικανοί, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συναντήθηκαν χθες, Κυριακή (23/11) στη Γενεύη για μια σειρά συνομιλιών που διεξήχθησαν με βάση το ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων του Αμερικανού προέδρου Donald Trump, ο οποίος ακολουθώντας το παράδειγμα της Γάζας – στην περίπτωση αυτή εφαρμόστηκε ένα σχέδιο 20 σημείων – θέλει να τερματίσει και τον πόλεμο Ουκρανίας – Ρωσίας.
«Οι συνομιλίες ήταν πολύ παραγωγικές, επικεντρωμένες και με σεβασμό, υπογραμμίζοντας την κοινή δέσμευση για την επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης», αναφέρει το κείμενο που δημοσιοποιήθηκε από την αμερικανική προεδρία και χαρακτηρίζεται «κοινή» δήλωση με την ουκρανική αντιπροσωπεία στη Γενεύη.
Τα μέρη «επαναβεβαιώνουν ότι οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θα πρέπει να σέβεται πλήρως την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας», συνεχίζει το κείμενο, διευκρινίζοντας ότι η Ουάσιγκτον και το Κίεβο «συνέταξαν νέα εκδοχή» του «πλαισίου (συμφωνίας) ειρήνης», «επικαιροποιημένη» και «επεξεργασμένη».
Παρά τις κοινές δηλώσεις όμως, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει υιοθετήσει μία στάση που μοιάζει με εκκρεμές όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ταλαντευόμενη μεταξύ φιλοουκρανικών και φιλορωσικών θέσεων κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Αυτή την εβδομάδα, κλίνει έντονα προς τη Μόσχα.
Τα σημεία του σχεδίου, που δημοσιεύθηκαν από τους Financial Times την Παρασκευή (21/11), περιλαμβάνουν σοβαρές παραχωρήσεις που αποτελούν «κόκκινες γραμμές» για τους Ουκρανούς. Ίσως και για τους Ρώσους.
Μεταξύ αυτών είναι η παραχώρηση εδαφών που δεν βρίσκονται επί του παρόντος υπό ρωσικό έλεγχο, εδάφη που θα έδιναν στη Ρωσία τον πλήρη έλεγχο της αμφισβητούμενης περιοχής του Ντονμπάς. Το σχέδιο προβλέπει επίσης ότι ο ουκρανικός στρατός θα περιοριστεί σε 600.000 στρατιώτες, από 900.000 που είναι σήμερα. Επιπλέον, η Ουκρανία θα πρέπει να κατοχυρώσει στο Σύνταγμά της ότι δεν θα επιδιώξει ένταξη στο ΝΑΤΟ και θα απαγορευτεί η φιλοξενία ξένων στρατευμάτων στο έδαφός της, γεγονός που ουσιαστικά θα ματαιώσει το κύριο σχέδιο της Ευρώπης για την εξασφάλιση της ειρήνης.
Την ίδια ώρα, το σχέδιο της Ευρώπης για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της χώρας, θα παρεμποδιστεί επίσης από τη διάταξη που δίνει στις ΗΠΑ το 50% των κεφαλαίων από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Το σχέδιο κάνει μια αόριστη αναφορά σε εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ένταξης στην ΕΕ και περιλαμβάνει διαβεβαιώσεις για την ουκρανική κυριαρχία. Ωστόσο, για το Κίεβο, το σχέδιο αυτό, θα εξακολουθούσε να ισοδυναμεί με ουσιαστική παράδοση.
«Η κυβέρνηση πρέπει να το απορρίψει. Η ουκρανική κοινωνία δεν θα το δεχτεί», δήλωσε η Olena Halushka, ακτιβίστρια και εκπρόσωπος της κοινωνίας των πολιτών στο Διεθνές Κέντρο για την Ουκρανική Νίκη, στο Vox.
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ΗΠΑ ασκούν πίεση στην Ουκρανία να το αποδεχτεί. Ο ίδιος ο Trump είχε δώσει προθεσμία ως την 27η Νοεμβρίου (σ.σ. Ημέρα των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ) στον Zelenskyy για να απαντήσει, προτού πει το Σάββατο (22/11) ότι το σχέδιο δεν ήταν η «τελευταία προσφορά» του. Από την πλευρά τους Αμερικανοί αξιωματούχοι φέρεται επίσης να έχουν προτείνει ότι θα μειώσουν τη στρατιωτική βοήθεια και την ανταλλαγή πληροφοριών αν η Ουκρανία δεν αποδεχτεί τη συμφωνία.
Ο Ουκρανός πρόεδρος από την πλευρά του σχολίασε σήμερα, Δευτέρα (24/11) ότι έχει σημειωθεί πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με στόχο τον τερματισμό του πολέμου, όμως εκτίμησε ότι πρέπει να γίνουν «πολλά ακόμη» για να επιτευχθεί «πραγματική ειρήνη» με τη Ρωσία.
«Όλοι συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με τους εταίρους μας, κυρίως τις ΗΠΑ, αναζητώντας συμβιβαστικές λύσεις που θα μας ενισχύσουν και δεν θα μας αποδυναμώσουν», επεσήμανε ο Zelenskyy μιλώντας μέσω βιντεοσύνδεσης στη σύνοδο κορυφής Crimean Platform, που διεξάγεται στη Σουηδία με τη συμμετοχή χωρών που ζητούν την απόσυρση της Ρωσίας από την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας.
«Στα βήματα που κάναμε σε συντονισμό με την αμερικανική πλευρά καταφέραμε να συμπεριλάβουμε εξαιρετικά ευαίσθητα σημεία», τόνισε ο Zelenskyy. «Αυτά είναι σημαντικά βήματα, αλλά για να επιτευχθεί πραγματική ειρήνη χρειάζονται πολλά περισσότερα», τόνισε.
Η αντίστροφη μέτρηση λοιπόν για την επίτευξη συμφωνίας έχει ξεκινήσει, η Μόσχα παρακολουθεί στενά και μια αβεβαιότητα φαίνεται να έχει απλωθεί γύρω από το σχέδιο.
Τα επόμενα πέντε ερωτήματα θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τη νέα προσπάθεια του Trump να αναδειχθεί σε ειρηνοποιό.
Πώς προέκυψε αυτό το σχέδιο;
Είναι προφανές ότι υπάρχουν κάποιες αναταράξεις στα παρασκήνια της διπλωματίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Ενδεικτικό είναι ότι ο Keith Kellogg, ο επίσημος απεσταλμένος του Trump στην Ουκρανία και μία από τις πιο φιλοουκρανικές φωνές στην κυβέρνηση, παραιτήθηκε αμέσως μετά τη διαρροή της είδησης για τη συμφωνία. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov δεν έχει εμφανιστεί δημόσια εδώ και εβδομάδες, ενώ η πρώτη τοποθέτηση του Αμερικανού ΥΠΕΞ Marco Rubio ήταν ιδιαίτερα ασαφής και διφορούμενη.
Η συμφωνία φαίνεται να σχεδιάστηκε από τον πρεσβευτή του Trump για όλες τις υποθέσεις, Steve Witkoff, σε συνεργασία με τον Kirill Dmitriev, επικεφαλής του ρωσικού κρατικού επενδυτικού ταμείου, ο οποίος βρίσκεται σε συνομιλίες με Αμερικανούς αξιωματούχους για τον πόλεμο. Μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ του Axios, ο Witkoff – μπλέκοντας μάλλον τα tweets με τα μηνύματά του – έγραψε στο X ότι οι δημοσιογράφοι «πρέπει να το έμαθαν από τον K», προφανώς εννοώντας τον Kirill Dmitriev. Το ίδιο το σχέδιο, όπως δημοσιεύθηκε από τους Financial Times, περιλαμβάνει μια σειρά από λάθη σε γεγονότα και ορθογραφία, που υποδηλώνουν το έργο ερασιτεχνών διπλωματών.
Όσο κι αν θεωρείται σχέδιο του Trump, ασαφές παραμένει το εάν ο Λευκός Οίκος έχει συμμετάσχει στη σύνταξη του σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση φαίνεται να το υποστηρίζει. «Ο πρόεδρος υποστηρίζει αυτό το σχέδιο», δήλωσε η εκπρόσωπος Karoline Leavitt την Πέμπτη. «Είναι ένα καλό σχέδιο τόσο για τη Ρωσία όσο και για την Ουκρανία, και πιστεύουμε ότι θα πρέπει να είναι αποδεκτό και από τις δύο πλευρές, και εργαζόμαστε πολύ σκληρά για να το υλοποιήσουμε».
Σιγή ιχθύος τηρεί και ο Vladimir Putin, καθώς σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπων του γραφείου του Ρώσου προέδρου και του υπουργείου Εξωτερικών, δεν έχουν λάβει καμία νέα πρόταση από τους Αμερικανούς. Το Κρεμλίνο κρατά κλειστά τα χαρτιά του.
Γιατί αυτό το σχέδιο δεν μοιάζει με τα άλλα;
Ο Zelenskyy έχει κληθεί και στο παρελθόν να διαχειριστεί τις κατά καιρούς φιλοπουτινικές στροφές του Trump, όμως η τωρινή συγκυρία είναι ιδιαίτερα δυσμενής για τον Ουκρανό πρόεδρο. Την περασμένη εβδομάδα απέπεμψε δύο υψηλόβαθμους αξιωματούχους, μετά τις αποκαλύψεις για ένα σκάνδαλο διαφθοράς. Παράλληλα, βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση να απομακρύνει τον επιτελάρχη του, Andriy Yermak, ο οποίος θεωρείται ο Νο2 της ουκρανικής κυβέρνησης.
Όλα αυτά έχουν βλάψει την εικόνα του στο εσωτερικό της Ουκρανίας – ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως εξελέγη με ατζέντα κατά της διαφθοράς και κυβερνά χωρίς εκλογές από τότε που έληξε η θητεία του πέρυσι – και έχουν κλονίσει την πολιτική ενότητα της Ουκρανίας εν καιρώ πολέμου, τη στιγμή που το Κίεβο χρειάζεται περισσότερο από ποτέ τη στήριξη των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών συμμάχων.
Μπορεί ο Trump να αλλάξει ξανά γνώμη;
Οι Ουκρανοί και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους κατάφεραν να επηρεάσουν τον Trump στο παρελθόν. Όπως αναφέρει το Vox, ο Αμερικανός πρόεδρος φέρεται να ταράχτηκε όταν κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης τον Αύγουστο, του παρομοίασαν την παραχώρηση της ανατολικής περιφέρειας Ντονέτσκ με το να παραχωρούσε ο ίδιος την ανατολική Φλόριντα. Βέβαια, το νέο σχέδιο απαιτεί από την Ουκρανία να παραχωρήσει το Ντόνετσκ, οπότε μάλλον η προσομοίωση δεν πέτυχε ακριβώς.
Αυτό που παραμένει ασαφές είναι κατά πόσο το έγγραφο συνιστά ένα πακέτο «ως έχει» που η Ουκρανία πρέπει είτε να δεχθεί είτε να απορρίψει. Ορισμένοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι αποτελεί απλώς το σημείο εκκίνησης για περαιτέρω διαπραγμάτευση.
Τι θα γίνει αν η Ουκρανία πει «όχι»
Ο πρόεδρος Zelenskyy δεν μπορεί να αποδεχτεί αυτή τη συμφωνία όπως έχει διατυπωθεί επί του παρόντος. Εάν ο Λευκός Οίκος κάνει πράξη τις απειλές να διακόψει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εξαιρετικά σοβαρό πλήγμα για την ουκρανική πολεμική προσπάθεια, όμως όχι απαραίτητα μοιραίο. Η Ευρώπη έχει ήδη υποκαταστήσει τις ΗΠΑ – οι οποίες δεν έχουν εγκρίνει νέα στρατιωτική βοήθεια από τον Ιανουάριο – ως τον βασικό χρηματοδότη του ουκρανικού στρατού, ενώ η Ουκρανία παράγει πλέον σημαντικό μέρος των οπλικών της συστημάτων, ιδίως drones, στο εσωτερικό.
Υπάρχουν ωστόσο οπλικά συστήματα made in USA, όπως οι πύραυλοι Patriot, που δεν υπάρχουν αντίστοιχα στην Ευρώπη, και παραμένουν κρίσιμα για την άμυνα της χώρας. Επιπλέον, ενδεχόμενη διακοπή της ανταλλαγής πληροφοριών από τις ΗΠΑ θα δυσχέραινε την ικανότητα της Ουκρανίας να αποτρέπει πυραυλικές επιθέσεις και να πλήττει στόχους εντός της Ρωσίας.
Η Olena Halushka υποστήριξε ότι το σχέδιο 28 σημείων αποτελεί πρόκληση για την Ευρώπη και επιταχύνει την ανάγκη να αξιοποιηθούν τα δεσμευμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία για τη δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου οικονομικού πακέτου στήριξης της Ουκρανίας. Όπως είπε, μόνο η Ευρώπη μπορεί να «καθιστά άνευ αντικειμένου τις αμερικανικές απαιτήσεις παράδοσης».
Τι θέλει ο Putin;
Η Ουκρανία μπορεί να θεωρεί το σχέδιο 28 σημείων ως έμμεση παράδοση, ωστόσο ενδέχεται να περιλαμβάνει «κόκκινες γραμμές» και για τη Ρωσία.
Το σχέδιο ορίζει “de facto” και όχι επίσημη διεθνή αναγνώριση των εδαφών της Ουκρανίας που κατέχει η Ρωσία και θα απαιτούσε από τη Μόσχα να παραιτηθεί ουσιαστικά από τις διεκδικήσεις της στις αμφισβητούμενες περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, τις οποίες προσάρτησε πριν από δύο χρόνια. Η Ρωσία πιθανότατα επιθυμεί επίσης να μειωθεί ο αριθμός των ουκρανικών στρατευμάτων σε λιγότερoυς από 600.000 στρατιώτες, αριθμός που θα εξακολουθούσε να είναι ο μεγαλύτερος ενεργός στρατός στην Ευρώπη μετά τη Ρωσία.
Παρά τον τεράστιο αριθμό των θυμάτων και το οικονομικό κόστος που επιβαρύνει τη Ρωσία, καθώς και τον αργό ρυθμό προέλασης στο πεδίο των μαχών, ο Putin πιστεύει σαφώς ότι κερδίζει τον πόλεμο, μια εντύπωση που πιθανώς ενισχύεται και από τις πρόσφατες εξελίξεις στο μέτωπο. Ο Ρώσος ηγέτης αντιμετωπίζει τον πόλεμο ως αγώνα ύπαρξης για τη χώρα του και χωρίς αμφιβολία, θα προτιμούσε να υπαγορεύσει ο ίδιος τους όρους του στους Ουκρανούς και στη Δύση, παρά να εμφανιστεί ότι ο Trump αναλαμβάνει ρόλο διαμεσολαβητή.
Εν ολίγοις, ακόμα και αν το σχέδιο μοιάζει περισσότερο υπέρ της Ρωσίας, ίσως τελικά να μην αρκεί για να ικανοποιήσει καμία από τις δύο πλευρές.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.