Ο Matthew Cassel κατέγραψε λόγια Ισραηλινών για τη Γάζα. Τώρα, του λένε να μην ξανάρθει στο Τελ Αβίβ
- 15 ΟΚΤ 2025
Αν μπορούσε να διηγηθεί την ιστορία μόνο με λόγια, ο Matthew Cassel δε θα χρειαζόταν να κουβαλάει πάντα μαζί του μια φωτογραφική μηχανή. Ήταν αρχές της νέας χιλιετίας, όταν ο Αμερικανός δημοσιογράφος ταξίδεψε για πρώτη φορά στη Μέση Ανατολή, μαζί με μια αναλογική κάμερα.
Ήταν αδύνατο να αποτυπωθούν όλα όσα είδαν τα μάτια του σε φιλμ. Δεν αρκούσε να τα εμφανίσει στο σκοτεινό δωμάτιο και κάπως έτσι, πρόσωπα και θραύσματα ζωής πέρασαν από τη ροδέλα, στην ψηφιακή πραγματικότητα.
Ο Cassel ζωντανεύει μέσα από τα ντοκιμαντέρ του ιστορίες ανθρώπων που έχουν μάθει να ζουν με τον θάνατο. Έχει δημοσιεύσει δουλειές του σε New York Times, The Guardian, Channel 4, BBC, κι άλλα μέσα και έχει βραβευτεί για αυτές. Δεν τον ενδιαφέρουν καθόλου όμως οι προσωπικές διακρίσεις, παρά μόνο να συνεχίσει να μην παίρνει τίποτα για δεδομένο.
Αυτό έκανε και στο ταξίδι του στο Τελ Αβίβ, όταν βρέθηκε μόλις μια ώρα μακριά από την κόλαση της Γάζας. Στο ντοκιμαντέρ «’Our Genocide’: How do Israelis feel about the war in Gaza?», η ζωή στην πρωτεύουσα του Ισραήλ μοιάζει με παράδεισο. Ποδοβόλεϊ, μπάνια, beach parties.
Ο Matthew Cassel ήθελε να καταγράψει το πώς νιώθουν καθημερινοί άνθρωποι στο Ισραήλ, για τον πόλεμο στη Γάζα. Συναντηθήκαμε στην Κυψέλη και συζητήσαμε για τις αντιθέσεις του Τελ Αβίβ, για τη μειοψηφία των Ισραηλινών που εναντιώνονται στην πολιτική της χώρας τους και για την ευθύνη που βαραίνει ακόμα περισσότερο στην κάλυψη της γενοκτονίας στη Γάζα, όταν περισσότεροι από 250 Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι έχουν πέσει νεκροί από Ισραηλινά πυρά.
«Όταν καλύπτεις κάτι για αρκετό καιρό, αρχίζεις να το θεωρείς φυσιολογικό. Αν πας στο Τελ Αβίβ, που απέχει μόλις μία ώρα από τη Γάζα, σταματάς να το σκέφτεσαι, γιατί γίνεται μέρος της καθημερινότητας. Προσπαθώ πάντα να διατηρώ την προοπτική ότι τίποτα δεν είναι φυσιολογικό. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι καλό ή κακό, σημαίνει απλώς ότι δε θέλω να θεωρώ την πραγματικότητα δεδομένη. Θέλω να την κατανοήσω, να την προσεγγίσω ως εξωτερικός παρατηρητής με μια φρέσκια προοπτική.
Έτσι, όταν πηγαίνεις εκεί και συνειδητοποιείς ότι μόλις μία ώρα μακριά από τη Γάζα η ζωή είναι εντελώς διαφορετική, είναι σημαντικό να τονίσεις αυτή την αντίθεση. Για τους περισσότερους ανθρώπους, αυτό δεν είναι φυσιολογικό. Προκαλεί έντονα συναισθήματα, όταν βλέπεις τι συμβαίνει στη Γάζα, την πείνα, τους θανάτους, και μετά βρίσκεσαι σε μια παραλία στο Τελ Αβίβ όπου οι άνθρωποι παίζουν και διασκεδάζουν.
Δεν έχει σημασία πώς νιώθω συναισθηματικά. Αν το δεις αντικειμενικά, είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι αυτοί οι δύο κόσμοι συνυπάρχουν. Ως δημοσιογράφος, θέλω να το δείξω αυτό, ώστε οι άνθρωποι να καταλάβουν πώς είναι πραγματικά η ζωή σε αυτό το μέρος», μου εξηγεί ο Cassel.
Μια νεαρή κοπέλα στο ντοκιμαντέρ, λέει στην κάμερα ότι το 80% των βίντεο από Γάζα είναι ψεύτικα. Οι Ισραηλινοί βλέπουν και ακούν μόνο ότι υπάρχει μέσα στη φούσκα τους. Μέσα σε αυτή, δε βλέπουν καμία γενοκτονία να εξελίσσεται. Ο Cassel κρατούσε προσεκτικά τις ισορροπίες.
«Η σύγκρουση δεν ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου, αλλά συνεχίζεται εδώ και δεκαετίες. Οι Ισραηλινοί μεγαλώνουν μαθαίνοντας ορισμένα πράγματα γι’ αυτήν. Πολλοί αισθάνονται τραυματισμένοι μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και αυτό το τραύμα, για πολλούς από αυτούς, γίνεται δικαιολογία για τις ενέργειες της κυβέρνησής τους στη Γάζα.
Βλέπουν πραγματικά τι συμβαίνει στη Γάζα; Ήμουν πραγματικά περίεργος όταν αυτή η κοπέλα που λες στην αγορά, μου είπε για τα βίντεο που βλέπει στο Instagram. Δεν ήξερα ποια βίντεο εννοούσε, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βλέπουν βίντεο με παιδιά στα πρόθυρα λιμού και βομβαρδισμούς. Εκείνη όμως μιλούσε για βίντεο με τους ομήρους και για το πόσο δύσκολο ήταν για εκείνη να τα δει. Αυτό με εξέπληξε πραγματικά.
Οι αλγόριθμοι και οι λογαριασμοί που ακολουθούμε καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε μια κατάσταση. Αν ακολουθείτε κυρίως λογαριασμούς που υποστηρίζουν το Ισραήλ, έχετε μια εντελώς διαφορετική οπτική από τον υπόλοιπο κόσμο.
Ως άνθρωπος και ως δημοσιογράφος, είμαι πραγματικά περίεργος να μάθω πώς αισθάνονται οι Ισραηλινοί, ή οποιοσδήποτε άλλος, στην πραγματικότητα, για αυτή την κατάσταση. Βρίσκονται στη μέση της.
Πολλοί πολεμούν στη Γάζα ή έχουν συγγενείς που πολεμούν. Υποστηρίζουν τον πόλεμο μέσα από τους φόρους τους. Είναι μέρος ενός συστήματος που διεξάγει αυτόν τον πόλεμο και θέλω να καταλάβω πώς αισθάνονται γι’ αυτό.
Έτσι, πηγαίνω εκεί με αυτό στο μυαλό μου, με σεβασμό. Είτε συμφωνώ μαζί τους είτε όχι, θέλω να ακούσω και να μάθω τις απόψεις τους. Δεν πήγαινα εκεί με κάποια ατζέντα ή με σκοπό να τους βγάλω ένοχους. Απλά ήθελα να καταλάβω τι σκέφτονται οι Ισραηλινοί για την κατάσταση.
Περίμενα να βρω περισσότερη συμπάθεια για τους Παλαιστινίους στη Γάζα. Δεν μπορώ να πω ότι δεν υπάρχει, αλλά δυστυχώς είναι μια μειοψηφία», μου λέει.
Μια μειοψηφία που αψηφά τους κινδύνους για να νιώσει ότι βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
«Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι “καταναλώνουν” τις ειδήσεις από τη Γάζα μέσα από τα social media. Θυμώνουν και διαδηλώνουν ενάντια στην ισραηλινή κυβέρνηση. Στο Ισραήλ, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Η μεγαλύτερη διαδήλωση στην οποία πήγαμε ήταν για τους ομήρους. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα τώρα που μερικοί από αυτούς έχουν απελευθερωθεί. Υπάρχει μια πολύ μικρή μειοψηφία στο Ισραήλ που διαμαρτύρεται επειδή πιστεύει ότι αυτό που συμβαίνει είναι άδικο για τους Παλαιστινίους.
Έχω κάνει ρεπορτάζ για αυτούς στο παρελθόν και έχω δει το μίσος που αντιμετωπίζουν από τους περαστικούς. Μια φορά, ένας άντρας με χτύπησε στο πρόσωπο ενώ κινηματογραφούσα μια διαδήλωση. Δε θα έλεγα ότι είναι απαραίτητα επικίνδυνο, αλλά είναι σίγουρα δύσκολο να είσαι Ισραηλινός και να υπερασπίζεσαι τα δικαιώματα των Παλαιστινίων. Πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει τη δουλειά τους, κυρίως Παλαιστίνιοι πολίτες, αλλά και μερικοί Εβραίοι επειδή πήραν θέση ενάντια στον πόλεμο.
Οι θυσίες που κάνουν αυτοί οι άνθρωποι για να διαμαρτυρηθούν είναι μικρές σε σύγκριση με αυτά που υπομένουν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα, αλλά αισθάνονται ηθικό καθήκον να κάνουν κάτι, ανεξάρτητα από την προσωπική ταλαιπωρία ή τους κινδύνους που μπορεί να προκαλέσει», προσθέτει ο Αμερικανός δημοσιογράφος.
Ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του ντοκιμαντέρ στην Guardian, σκέφτεται να επιστρέψει στο Τελ Αβίβ, παρά τις απειλές που έχει δεχτεί.
«Έχω δεχτεί απειλές, οπότε ναι, υπάρχει κάποιος κίνδυνος. Οι Ισραηλινοί μου έχουν πει να μην ξαναγυρίσω. Αλλά αυτό είναι μέρος της δουλειάς, ειδικά αν σκεφτείς τους συναδέλφους μας στη Γάζα, που αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερους κινδύνους από ό,τι οποιοσδήποτε από εμάς που δουλεύει στο Τελ Αβίβ ή στη Δυτική Όχθη. Δε θέλω να ακουστώ ήρωας, έχουμε την υποχρέωση να αναφερθούμε σε αυτά τα πράγματα. Αν ποτέ φτάσω σε σημείο να μην αισθάνομαι πλέον ασφαλής, ίσως χρειαστεί να το ξανασκεφτώ», μου λέει.
Πριν από λίγες μέρες, ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος Saleh Aljafarawi σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά, παρά τη συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για κατάπαυση πυρός. Το όνομα του μπήκε δίπλα σε περισσότερους από 250 συναδέλφους του, που κάλυπταν τη γενοκτονία στη Γάζα.
«Αν είχαν σκοτωθεί 250 Αμερικανοί ή Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι, τα μέσα ενημέρωσης και οι οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα είχαν σηκώσει πάρα πολύ ψηλά το θέμα. Αυτό το γεγονός με ντροπιάζει. Τόσοι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι στη Γάζα έχουν σκοτωθεί από τις ισραηλινές δυνάμεις.
Οι συνάδελφοί μας δεν πρέπει να γίνονται στόχος και να σκοτώνονται στη σιωπή. Ελπίζω να λογοδοτήσουν όσοι πάτησαν τη σκανδάλη.
Σε πολλές περιπτώσεις, ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν παραδεχτεί ότι σκόπιμα έβαλαν στο στόχαστρο άτομα που, όπως ισχυρίζονται, είχαν σχέσεις με τη Χαμάς.
Όπως όλοι οι άλλοι στη Γάζα, αυτοί οι δημοσιογράφοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και πολλοί από αυτούς λιμοκτονούν. Δεν έχουν έχει ούτε μια στιγμή ανάπαυσης τα τελευταία δύο χρόνια. Οι περισσότεροι πολεμικοί ανταποκριτές κάνουν ένα διάλειμμα μετά από μερικές εβδομάδες, αλλά στη Γάζα αυτό είναι αδύνατο. Ειλικρινά δεν ξέρω πώς καταφέρνουν να συνεχίζουν.
Προς το παρόν, μου λένε πως νιώθουν ανακούφιση που οι βομβαρδισμοί έχουν σταματήσει. Δεν ξέρουν αν η εκεχειρία θα διαρκέσει. Στη Γάζα, δεν έχει μείνει τίποτα. Πώς ξαναχτίζεις; Πώς προχωράς όταν όλα γύρω σου είναι εντελώς κατεστραμμένα; Δεν υπάρχει ευτυχία, μόνο μια μικρή ανακούφιση που σήμερα δε θα χρειάζεται να ανησυχούν ότι θα σκοτωθούν από μια βόμβα. Δεν ξέρουν τι θα φέρει το αύριο. Αυτό είναι το συναίσθημα που επικρατεί εκεί», καταλήγει ο Cassel.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.