«Ρίφενσταλ, Στην Καρδιά του Τρίτου Ράιχ»: Το αμφιλεγόμενο στίγμα της Leni Riefenstahl
- 18 ΟΚΤ 2025
Το ντοκιμαντέρ Ρίφενσταλ, Στην Καρδιά του Τρίτου Ράιχ, που παίζεται αυτή τη στιγμή και στους αθηναϊκούς κινηματογράφους, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γερμανού Andres Veiel, καταγράφει τη ζωή και την καλλιτεχνική πορεία της Leni Riefenstahl, μιας γυναίκας που έχει ταυτιστεί όσο λίγοι με τη συνύπαρξή της με το ναζιστικό καθεστώς, ενώ παράλληλα αναγνωρίζεται ως μία από τις πιο καινοτόμες σκηνοθέτιδες του 20ού αιώνα.
Μέσα από τα έργα της και την αμφιλεγόμενη σχέση της με τον Αδόλφο Χίτλερ, η Riefenstahl υπήρξε μια φιγούρα που διχάζει ακόμα και σήμερα. Το ντοκιμαντέρ του Veiel επιδιώκει να αποκαλύψει την αντίφαση του έργου της: τη συνύπαρξη τέχνης και προπαγάνδας, λατρείας και αμφισβήτησης.
Η αναγνώριση ως καλλιτέχνης
Η Riefenstahl ξεκίνησε την καριέρα της ως χορεύτρια και ηθοποιός, αλλά η αναγνώριση ήρθε μέσα από τις ταινίες που σκηνοθέτησε, και ιδιαίτερα εκείνες που δημιούργησε κατά τη διάρκεια της ναζιστικής περιόδου. Το έργο που την καθιέρωσε ήταν η ταινία Ο Θρίαμβος της θέλησης (1935), ένα αποκαλυπτικό έργο που εξυμνούσε την προσωπικότητα του Χίτλερ και το ναζιστικό καθεστώς μέσα από μεγαλειώδη, σχεδόν θεϊκά πλάνα, και τεχνικές που χαρακτήρισαν την εποχή.
Μέσα από εντυπωσιακές λήψεις μαζικών συγκεντρώσεων και αναπαραστάσεις δύναμης, η Riefenstahl δημιούργησε μια καλλιτεχνική αποτύπωση της πολιτικής ιδεολογίας του Τρίτου Ράιχ.
Η σκηνοθεσία της Riefenstahl, με τις καινοτόμες τεχνικές και τη χρήση μοναδικών κινηματογραφικών εργαλείων (όπως οι αργές λήψεις και η δυναμική χειρισμός της κάμερας), έθεσε νέα πρότυπα στον κινηματογράφο, όχι μόνο στο επίπεδο του περιεχομένου, αλλά και στο επίπεδο της τεχνοτροπίας.
Η ταινία Ολυμπία (Οι Ολυμπιακοί αγώνες του 1936), το άλλο μεγάλο έργο της, καταγράφει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 και αποτελεί ένα καλλιτεχνικό επίτευγμα όσον αφορά την αθλητική κινηματογράφηση.
Παράλληλα, όμως, ενσωμάτωσε έναν υποδόριο πολιτικό χαρακτήρα, αφού και η ίδια η επιλογή του Βερολίνου ως διοργανώτριας πόλης είχε σαφείς πολιτικές προεκτάσεις.
Η σύνδεση με τους Ναζί και η αντιφατική φήμη
Η σύνδεση της Riefenstahl με το ναζιστικό καθεστώς ήταν αδιαμφισβήτητη, γεγονός που κατέστησε τη σκηνοθέτιδα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Παρά το γεγονός ότι η ίδια αρνιόταν οποιαδήποτε συμμετοχή σε πολιτικές δραστηριότητες, είναι αδύνατο να αποσυνδέσει κανείς το έργο της από την προπαγάνδα του Χίτλερ.
Το ντοκιμαντέρ επισημαίνει αυτή την αντίφαση: η Riefenstahl ενστερνίστηκε τη ναζιστική αισθητική και χρησιμοποίησε την τέχνη της για να υπηρετήσει τον θρύλο του Τρίτου Ράιχ, ενώ την ίδια στιγμή ισχυριζόταν ότι δεν υπήρχε πολιτική πρόθεση πίσω από τα έργα της.
Η προσωπική της στάση και το γεγονός ότι δεν υπήρξε ποτέ μέλος του ναζιστικού κόμματος δεν απομακρύνει την κατηγορία που της έχει αποδοθεί για συνεργασία με το καθεστώς. Επιπλέον, η αλληλεπίδραση της Riefenstahl με τον Χίτλερ ήταν περίπλοκη και γεμάτη αμφισημία. Η σκηνοθέτιδα τον θεωρούσε σχεδόν ως μια πηγή έμπνευσης για την καλλιτεχνική της δημιουργία, ενώ ο Χίτλερ την εκτιμούσε για την αφοσίωσή της στο να προβάλλει το ναζιστικό όραμα μέσω του κινηματογράφου.
Η κληρονομιά και η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Riefenstahl βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς κριτικής, και παρά τις συνεχείς προσπάθειές της να αποκαταστήσει την καλλιτεχνική της υπόσταση, δεν κατάφερε ποτέ να αποτινάξει τις κατηγορίες περί πολιτικής εμπλοκής.
Η ηθική πλευρά της κληρονομιάς της παραμένει αμφιλεγόμενη, αλλά και η καλλιτεχνική της αξία αμφισβητείται, καθώς το έργο της έχει συνδεθεί αμετάκλητα με το ναζιστικό καθεστώς.
Το ντοκιμαντέρ Ρίφενσταλ, Στην Καρδιά του Τρίτου Ράιχ αναδεικνύει αυτή τη δυσαναλογία ανάμεσα στην καλλιτεχνική πρωτοπορία της και τη συνεργασία της με το καθεστώς, κάνοντάς τη μια από τις πιο διχαστικές φιγούρες στην ιστορία του κινηματογράφου.
Η περίπτωση της Leni Riefenstahl είναι μια από τις πιο συγκλονιστικές στην ιστορία του κινηματογράφου. Το ντοκιμαντέρ αποτυπώνει την αμφιλεγόμενη κληρονομιά της, που βρίσκεται πάντα στο σταυροδρόμι του καλλιτεχνικού και του πολιτικού, ενώ η Riefenstahl παραμένει μία από τις πιο αναγνωρισμένες, αλλά και πιο αμφισβητούμενες προσωπικότητες στην κινηματογραφική τέχνη.
Εισιτήρια και προβολές ΕΔΩ
Aκολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.