Το Animasyros ενηλικιώθηκε με εμπνευσμένα βραβεία, αλλά και μποϊκοτάζ

Φτάνοντας για πρώτη φορά στο Animasyros την Παρασκευή, ένα από τα είκοσι μεγαλύτερα φεστιβάλ animation στην Ευρώπη που μόλις έκλεισε τα δεκαοκτώ του χρόνια, με περίμενε το πλουσιότερο πρόγραμμα που είχε ποτέ ο θεσμός, αλλά και δημόσιες διαμαρτυρίες που, όπως ενημερώθηκα, είχαν ήδη ξεκινήσει από την τελετή έναρξης.

Το BDS Greece, η Παλαιστινιακή Παροικία Ελλάδας, το Πολιτιστικό Δίκτυο για την Παλαιστίνη αλλά και σωματεία και συλλογικότητες της Σύρου, είχαν προχωρήσει σε μποϊκοτάζ του Animasyros 2025 γιατί, όπως γράφει ανακοίνωσή τους που αναρτήθηκε στα social media και μοιράστηκε αργότερα έξω από το εμβληματικό θέατρο Απόλλων πριν την τελετή λήξης, δεν είχαν ικανοποιηθεί κανένα από τα αιτήματά τους.

Συγκεκριμένα, όπως ανακοίνωσαν, η διοίκηση του φεστιβάλ δεν είχε κάνει καμία δημόσια δήλωση καταδίκης της γενοκτονίας στη Γάζα, δεν έληξε τη συνεργασία της με την εταιρεία The Hive Greece που αποτελεί παράρτημα του ισραηλινού The Hive Studio – το οποίο σύμφωνα με το BDS Greece συνεργάζεται με κρατικούς φορείς τους Ισραήλ (Υπουργείο Εξωτερικών, LAPAM και Israel Film Council) – και δεν απέσυρε τις ταινίες Taste of Heaven, Sunday και Butterfly Kiss που είχαν βρει άμεση χρηματοδότηση από το Ισραήλ μέσω θεσμοθετημένων ταμείων από το πρόγραμμά του φεστιβάλ.

Παράλληλα το BDS Greece περιγράφει μία εχθρική στάση απέναντι στα άτομα που βρέθηκαν στην τελετή έναρξης για να διαμαρτυρηθούν και να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στην Παλαιστίνη όπως έχουν κάνει ξανά οι κάτοικοι της Σύρου, με επιλεκτικούς σωματικού ελέγχους και ελέγχους τσαντών και απειλές από την αστυνομία, μεταξύ άλλων.

Μιλώντας με τη Μαρία Ανεστοπούλου, την καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, το πρωί της Κυριακής μετά την τελετή λήξης όπου διαδηλωτές βρέθηκαν ξανά έξω από το Απόλλων μοιράζοντας φυλλάδια με ένα ιστορικό των περιστατικών χωρίς παρουσία της αστυνομίας, το ζήτημα δεν μπορούσε να μην πέσει στο τραπέζι.

«Ότι γίνεται γενοκτονία στη Γάζα είναι πανθομολογούμενο», τόνισε αμέσως. «Από την άλλη όμως, παίζεις τρεις ταινίες, οι οποίες για να τελειώσουν το 2024 έχουν χρηματοδοτηθεί το 2021. Επίσης μία από αυτές είναι γερμανικής παραγωγής. Η καλλιτέχνις ζει και εργάζεται στη Γερμανία πάρα πολλά χρόνια».

«Τώρα», συμπληρώνει, «το δικαίωμα του κάθε πολίτη να διαδηλώνει και να εκφράζει την άποψή του με οποιονδήποτε τρόπο είναι αναφαίρετο, οπότε καλώς έγινε αυτό που έγινε. Το γεγονός ότι μας φαίνεται ότι δεν μπορούμε να το απορροφήσουμε, έχει να κάνει με το ότι είμαστε μία μαλακή ομάδα. Όλοι οι άνθρωποι που δουλεύουμε στο Animasyros το κάνουμε με πολύ μεγάλο συναισθηματικό δέσιμο. Συνεπώς, αν κάτι αισθανόμαστε ότι μας πλήττει, το παίρνουμε βαριά. Αλλά είναι αναφαίρετο το δικαίωμα αυτό, σίγουρα».

«Απλώς, για μένα», συνέχισε, «το να γνωρίζεις ότι κάποιοι καλλιτέχνες αντιτίθενται σε ένα καθεστώς και να μην προσπαθείς με κάποιο τρόπο να τους στηρίξεις – και τους Παλαιστίνιους καλλιτέχνες, έχουμε παίξει στο παρελθόν, αλλά δεν λάβαμε ταινίες και πώς να λάβουμε αφού δεν γίνονται… Πρέπει κάπως να το κάνεις γιατί διαφορετικά μπορεί να τους οδηγείς και στο τέρας».

Η Μαρία Ανεστοπούλου κατά τη διάρκεια της τελετής λήξης του Animasyros 2025

Η θέση που εκφράζει περισσότερο το φεστιβάλ κατά την ίδια πάντως, ήρθε μέσα από το animation.

«Από τη δική μας πλευρά, έτσι όπως ξέρουμε να κάνουμε όλα αυτα τα χρόνια, μιλήσαμε μέσα από το animation», εξηγεί. «Η θέση μας είναι το animation, αυτό προωθούμε. Το γεγονός ότι μέλος της ομάδας μας και καλλιτεχνικός σύμβουλος του φεστιβάλ μας είναι η Joanna Quinn, η οποία έχει κάνει τη μεγαλύτερη κινητοποίηση παγκοσμίως στο κομμάτι του animation και μάζεψε 329 ταινίες που έγιναν για τη Γάζα, και ήρθε και μίλησε, για εμάς είναι η δήλωσή μας».

Αναφέρεται στην υποψήφια για Όσκαρ Βρετανίδα δημιουργό που μαζί με άλλους διεθνείς animators έχει επιμεληθεί το πρότζεκτ To Gaza, With Love: A Global Anijam, με πάνω από 300 ταινίες από 50 χώρες για τη Γάζα. Μέρος της πρωτοβουλίας είναι και 7 ταινίες μικρού μήκους Ελλήνων δημιουργών.

Η αναφορά της στη «μαλακή» ομάδα του Animasyros έδεσε με το ξεκίνημα της κουβέντας μας, όπου είχε χαρακτηρίσει τους ανθρώπους του animation ως soft, με την καλύτερη έννοια της λέξης.

«Οι animators και σκηνοθέτες που ασχολούνται με αυτό το μέσο κατασκευάζουν πράγματα με τα χέρια τους», εξηγεί. «Είναι άνθρωποι που δουλεύουν πάρα πολύ σκληρά. Όχι ότι οι κινηματογραφιστές δεν δουλεύουν, για όνομα του Θεού, εννοείται αυτό. Αλλά υπάρχει μία πολύ στενή επαφή με αυτό που δημιουργείς, με έναν τρόπο που πολύ δικό σου. Είναι πιο ανοιχτοί άνθρωποι στο animation, είναι πολύ μικρότερη κοινότητα και είναι πιο δεμένοι μεταξύ τους. Επειδή δεν υπάρχουν πολλά φεστιβάλ animation στον κόσμο, σημαντικά, που να μπορεί να έρχεται κόσμος και να δικτυώνονται, με το που βρίσκονται σε έναν χώρο κάνουν αμέσως δεσμούς».

Το κλίμα που προκύπτει από τη στενή σχέση μεταξύ των επαγγελματιών του χώρου – η διευθύντρια ξέρει και για ένα group chat που δεν την περιλαμβάνει και τιτλοφορείται The Syros Mafia – ήταν χειροπιαστό κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο νησί. Το φεστιβάλ φιλοξένησε μεταξύ άλλων τον σκηνοθέτη Tomás Pichardo Espaillat για την πανελλήνια πρεμιέρα της πολυβραβευμένης ταινίας Olivia & The Clouds (Olivia & Las Nubes), τον θρυλικό Bill Plympton, κορυφαία φιγούρα του ανεξάρτητου αμερικανικού animation που διεξήγαγε και ένα creative masterclass στο πλαίσιο της Αγοράς, τον άλλοτε διευθυντή μοντάζ και post production στην Pixar Bill Kinder, τον ανερχόμενο Αρμένιο Tigran Arakelyan που επισκέφθηκε το Animasyros για να παρουσιάσει τη work in progress ταινία μεγάλου μήκους του ZAKO, και τον σεναριογράφο του οσκαρικού Flow, Matīss Kaža, που συμμετείχε στην εκδήλωση Προϋπολογισμός και Πολιτισμός: Φτάνει η Ευρώπη στη Σύρο; γύρω από τον θεσμό των βραβείων LUX.

Οι επαγγελματίες και η σύνδεσή τους είναι, παρέα με το καλλιτεχνικό πρόγραμμα και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, ένας από τους τρεις βασικούς πυλώνες του Animasyros. Τα speed dating sessions που έγιναν φέτος για τρίτη χρονιά, όπου Έλληνες δημιουργοί συμμετέχουν σε σύντομες συναντήσεις 15’ με διεθνούς φήμης παραγωγούς και καλλιτέχνες από την Ευρώπη και τον κόσμο ώστε να κάνουν pitch την ιδέα τους και να αναζητήσουν επαγγελματικές ευκαιρίες στο animation, ήταν αρχικά μία ιδέα που απαντούσε στην ανάγκη για πηγές χρηματοδότησης και ταυτόχρονα θα πρόσφερε υποστήριξη.

«Όταν πήγαμε στο Enterprise Greece, ενδιαφερόταν για τις εξαγωγές. Οπότε λέμε, τι θα κάνουμε; Ας κάνουμε αυτό. Έρχονται τόσοι άνθρωποι. Ας μην έρχονται μόνο για να δουν ταινίες, να γνωρίσουν κάποιον σε κάποιο πάρτι, ή μέσα στις προβολές. Ας φέρουμε κάποιους παραγωγούς από το δίκτυό μας, ή κάποιους καλλιτέχνες που είναι πολύ σημαντικοί, και διανομείς που είναι από το εξωτερικό. Όταν έχεις περιορισμένο χρόνο, αυτά τα 15’, δεν το παίρνεις και τόσο ελαφρά».

Το μεγαλύτερο highlight ήταν όμως, κατά γενική ομολογία, τα αποτελέσματα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της τελετής λήξης. Οι κάτοικοι της Σύρου, παιδιά, έφηβοι και ενήλικοι, είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε σεμινάρια stop motion και όχι μόνο, από καταξιωμένους καλλιτέχνες των τεχνικών, με τις μικρού μήκους τους να παρουσιάζονται ολόκληρες στην τελετή. Οι ιδέες και η εκτέλεσή τους ήταν ευφάνταστες, αστείες, συγκινητικές, ποτέ βαρετές, και καταχειροκροτήθηκαν. Ορισμένα από τα παιδιά του ειδικού σχολείου της Σύρου ανέβηκαν στη σκηνή, ενώ μία από τις συμμετέχουσες από το Κ.Α.Π.Η. του νησιού, μέλος της ομάδας για τα άτομα τρίτης ηλικίας, δήλωσε από το μικρόφωνο ότι θα συνεχίσουν να δημιουργούν γιατί «σημασία δεν έχει η ηλικία, αλλά η ψυχή».

«Για μας το να μπαίνεις μέσα στην κοινότητα και να μπορείς να κάνεις τη διαφορά μέσα σε αυτή είναι το πιο σημαντικό», επισημαίνει η καλλιτεχνική διευθύντρια.

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ

To μεγάλο βραβείο της κατηγορίας του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος απονεμήθηκε στην ταινία Hurikán της Jan Saska, μια συμπαραγωγή Τσεχίας, Γαλλίας, Σλοβακίας και Βοσνίας Ερζεγοβίνης, που παρομοιάστηκε από τον Bill Plympton με τυφώνα που διαπέρασε τις αισθήσεις και ξάφνιασε τη φαντασία.

Σειρά είχε το βραβείο του Ελληνικού Διαγωνιστικού τμήματος που απονεμήθηκε στην ταινία HOLY SHIT των Ταξιάρχη Δεληγιάννη και Βασίλη Τσιουβάρα, «για την πολύχρωμη, λεπτομερή παρουσίαση ενός κόσμου μολυσμένου από τον τουρισμό και τον ασεβή τρόπο με τον οποίο όλα όσα με την πρώτη ματιά φαίνονται φυσιολογικά, και που τελικά δεν είναι».

Ακολούθησε η κατηγορία του Φοιτητικού Διαγωνιστικού τμήματος. Το απέσπασε η ταινία The Last Drop της Anna Tőkés από την Ουγγαρία, «για την αριστοτεχνική σύνθεση, τη χορογραφία, τον τρόπο με τον οποίο η μουσική συμπληρώνει τέλεια τις κινήσεις και τις διαθέσεις, εκφράζοντας ελαφρότητα υπό πίεση, για την αριστοτεχνική λεπτομέρεια και τον τρόπο με τον οποίο οι μικρές χειρονομίες αποκαλύπτουν μια ισχυρή μη-λεκτική έκφραση».

Το ελληνικό HOLY SHIT

Στην κατηγορία Τηλεοπτικές και Κατά Παραγγελία Ταινίες κέρδισε το Maaimä της Lucija Mrzljak από την Εσθονία, «ένα μουσικό βίντεο, οπτικά ποιητικό, αντικατοπτρίζει τη στοχαστική φύση του λαϊκού τραγουδιού που αφορά τη σχέση μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης», όπως το περιέγραψε η κριτική επιτροπή.

Στo διαγωνιστικό τμήμα Animapride που περιλαμβάνει ταινίες με LGBTQI+ περιεχόμενο και αναδεικνύει τη δημιουργικότητα, την queer έκφραση και την αποδοχή βραβεύτηκε η ταινία KABUKI του Tiago Minamisawa. «Ένα αριστοτεχνικό και υπέροχο ανιμέισον, ένα μυστικιστικό ποίημα που δείχνει ότι το σώμα δεν είναι το τέλος της ταυτότητας, αλλά μπορεί να μεταμορφωθεί μέσα από διάφορες μορφές, τόσο βιολογικές όσο και κοινωνικές», τονίστηκε χαρακτηριστικά.

Στην κατηγορία K.ID.S κέρδισε το συγκινητικό Grandpa Has A Broken Eye And Mom Is An Adventure της Marita Mayer από τη Νορβηγία.

Και φυσικά δεν μπορεί να παραληφθεί το Βραβείο Κοινού που κέρδισε η ταινία Γεια σου, Φρίντα (Hola Frida) των André Kadi και Karine Vézina, ένα ταξίδι στην παιδική ηλικία της σπουδαίας Μεξικανής ζωγράφου Frida Kahlo. Η ταινία θα ξεκινήσει να προβάλλεται τον Νοέμβριο στους κινηματογράφους από τη Rosebud.21.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ