Πόσο ηθικός είναι ο τουρισμός σε μέρη που απειλούνται με εξαφάνιση;

Ο «τουρισμός της τελευταίας ευκαιρίας» περιγράφει την αυξανόμενη τάση ταξιδιωτών να επισκέπτονται μέρη που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, όπως είναι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, τα αρχιπελάγη και οι πολικές περιοχές.

Η πρακτική αυτή βασίζεται στην επιθυμία να δει κανείς κάτι «πριν χαθεί για πάντα», ωστόσο συνοδεύεται από έντονα ηθικά διλήμματα, καθώς η μετακίνηση σε απομακρυσμένα, ευαίσθητα οικοσυστήματα απαιτεί καύσιμα και υποδομές που μπορεί να επιταχύνουν την υποβάθμισή τους.

Το παράδειγμα του παγετώνα Okjokull στην Ισλανδία είναι χαρακτηριστικό: ο συγγραφέας Cédric Duroux, που τον επισκέφθηκε το 2018, συνειδητοποίησε, όπως αναφέρεται σε εκτενές άρθρο του BBC, ότι αποτύπωμα της κλιματικής κρίσης είναι μεγάλο. Και οι τουρίστες το μεγαλώνουν.

Από τότε, ο αριθμός των τουριστών που καταφθάνουν στη χώρα για να δουν τους παγετώνες έχει αυξηθεί δραματικά, ακόμα και όταν διάφορες περιοχές δεν μπορούν να τους φιλοξενήσουν. Βλέπουν την επίσκεψή τους εκεί ως την τελευταία ευκαιρία να δουν κάτι τόσο εντυπωσιακό από κοντά.

Cassie Matias/Unsplash

Οι επιπτώσεις του υπερτουρισμού σε εύθραυστα οικοσυστήματα, αλλά και γνωστά μέρη, είναι ήδη εμφανείς. Η Βενετία, για παράδειγμα, άσχετα αν δεν κινδυνεύει να εξαφανιστεί, βυθίζεται υπό το βάρος των επισκεπτών ενώ στην Ανταρκτική, όπου οι επισκέπτες έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2019, η αυξημένη ανθρώπινη παρουσία έχει φέρει μέχρι και ασθένειες που έπληξαν τη ντόπια πανίδα.

Αν και οι επισκέπτες συχνά γίνονται πιο ευαισθητοποιημένοι, λίγοι μετατρέπουν αυτή τη συνειδητοποίηση σε προβληματισμό: είναι σωστό να επισκεπτόμαστε περιοχές που κινδυνεύουν;

Η υπεύθυνη επίσκεψη σε «προορισμούς της τελευταίας ευκαιρίας» προϋποθέτει τρεις βασικές σκέψεις: εάν το ταξίδι γίνεται με τον πιο οικολογικό τρόπο, αν οι δραστηριότητες εκεί προστατεύουν το τοπίο και ποια δράση μπορεί να αναλάβει ο ταξιδιώτης μετά την επιστροφή του.

Στην Ανταρκτική, είναι προτιμότερη μια επιλογή εταιρειών που περιορίζουν τις αποβιβάσεις ανάλογα με την άγρια ζωή και ενσωματώνουν την εκπαίδευση και επιστημονική συμμετοχή στο ταξίδι.

Manny Moreno/Unsplash

Στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο, στο Κουίνσλαντ της βορειοανατολικής Αυστραλίας, ο τουρισμός θα μπορούσε να δημιουργήσει ενδιαφέρον για όλα τα θαλάσσια οικοσυστήματα, προτείνοντας παραμονή μεγαλύτερη της μίας ημέρας και εκμάθηση καταδυτικών δεξιοτήτων.

Η έννοια του “reef grief” – της θλίψης για την απώλεια των υφάλων – αναδεικνύει πόσο ισχυρό δεσμό μπορούν να αναπτύξουν οι ταξιδιώτες, ακόμη και αν δεν έχουν δει ποτέ την προηγούμενη κατάσταση ενός οικοσυστήματος. Η επιστήμονας Nadine Marshall υποστηρίζει ότι αυτή η θλίψη μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για αλλαγή.

Ο Duroux, από την άλλη, μετά το ταξίδι του στην Ισλανδία, διοργάνωσε ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, πιστεύοντας πως η συλλογική δράση είναι ο μόνος τρόπος να μετατραπεί η θλίψη σε ελπίδα.

Η ευθύνη για την προστασία αυτών των τόπων βαραίνει τόσο τους τουρίστες όσο και τα άτομα που τους προτρέπουν να τους επισκεφτούν. Γιατί μια επίσκεψη μπορεί να είναι πιο σημαντική από ένα story στο Instagram, μπορεί να γίνει η αφορμή για τη διατήρησή τους.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ