Γιώργο Νανούρη, ποια είναι η γυναίκα πίσω από τη Δούκισσα της Πλακεντίας;
Ο σκηνοθέτης μεταμορφώνει τη Μαρία Κίτσου στη γυναίκα που το σπίτι της έγινε μουσείο, ενώ το όνομα της δόθηκε σε λεωφόρο, αλλά και σε σταθμό του Μετρό. Μαζί ανεβάζουν έναν μονόλογο, που ακροβατεί ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα.
- 11 ΝΟΕ 2025
Μέσα σε δεκατρία χρόνια, ο Γιώργος Νανούρης έχει σκηνοθετήσει στο θέατρο πέντε μονολόγους. Το σημείο μηδέν ήταν η Κατερίνα το 2012. Η θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος του Αύγουστου Κορτώ (Το βιβλίο της Κατερίνας) με τη Λένα Παπαληγούρα να υποδύεται την ψυχικά ασθενή μητέρα του συγγραφέα, έμελλε να αποτελέσει μία κομβική στιγμή τόσο για την ηθοποιό, όσο και για τον ίδιο και ταυτόχρονα, για το είδος του θεατρικού μονολόγου. Η επιτυχία της Κατερίνας ήταν τεράστια με την παράσταση να επαναλαμβάνεται για χρόνια – υπήρξαν θεατές που την είδαν περισσότερες -όχι από μία- αλλά από δύο φορές μέσα στις σεζόν.
Ακολούθησε μία τριετία αργότερα, Η σονάτα του σεληνόφωτος με τη Μαρινέλλα να ερμηνεύει Γιάννη Ρίτσο σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Ένα χρόνο μετά, το Χειρόγραφο με τη Χαρούλα Αλεξίου να αυτοβιογραφείται και το 2019, ο Αίας με τον Μιχάλη Σαράντη να παίζει και τα εννέα πρόσωπα της σοφόκλειας τραγωδίας στην κλειστού τύπου εκδοχή της.
Και φτάνουμε στο σήμερα.
«Έχω σχεδόν μία πενταετία να καταπιαστώ με μονόλογο. Είναι ένα είδος θεάτρου που έχω ασχοληθεί πολύ όμως, μιας και έχω μάθει να δουλεύω πολύ προσωπικά, χειροποίητα. Αυτό που με ιντριγκάρει είναι ότι έχω τον χρόνο να ασχοληθώ περισσότερο με τον/την ηθοποιό. Παράλληλα, τη φετινή σεζόν, είχα την ανάγκη να κάνω ένα διάλειμμα από τις πολυπρόσωπες παραστάσεις που ανέβαζα τα τελευταία χρόνια (Συρανό, Ο Θάνατος του Εμποράκου, Ήταν όλοι τους παιδιά μου). Ο μονόλογος αισθάνομαι ότι είναι το είδος του θεάτρου που μου ταιριάζει», εξηγεί.
Σε λίγες ημέρες από τώρα, θα παρουσιάσει στη σκηνή του Θεάτρου Βεάκη τον πέμπτο του μονόλογο: Η Δούκισσα της Πλακεντίας με τη Μαρία Κίτσου, υπογράφοντας το κείμενο και τη σκηνοθεσία. Είναι η πρώτη φορά, που η ζωή της γίνεται θεατρική παράσταση.
«Πριν από πολύ καιρό έπεσε ένα άρθρο στα χέρια μου για τη Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρέν, η οποία έφερε τον τίτλο Δούκισσα της Πλακεντίας, υπήρξε φιλελληνίς Αμερικανογαλλίδα, κόρη Γάλλου διπλωμάτη και σύζυγος του Δούκα της Πλακεντίας, πόλης στη βόρεια Ιταλία που είχε κατακτήσει ο Ναπολέων τον 18ο αιώνα. Με συγκίνησαν, αλλά και με παραξένεψαν πολλά πράγματα από τη ζωή της. Συνειδητοποίησα ότι είναι ένα πολύ γνωστό σε όλους μας όνομα για το οποίο όμως οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα· δεν γνωρίζουμε τη γυναίκα πίσω από το όνομα.
Ψάχνοντας λοιπόν να μάθω περισσότερα, σκέφτηκα ότι θα ήθελα με τον δικό μου τρόπο να τα επικοινωνήσω όλα αυτά στη σκηνή. Κάπως έτσι, γεννήθηκε η ιδέα να φτιάξω μια παράσταση για εκείνην».
Η Δούκισσα της Πλακεντίας γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1785 στη Φιλαδέλφεια στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ και πέθανε το 1854 σε ηλικία 69 ετών. Τα τελευταία έξι χρόνια της ζωής της, διέμενε κατά κύριο λόγο στη Βίλα «Ιλίσια», η οποία κατασκευάστηκε την περίοδο 1840-1848 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη κα από το 1930 μέχρι σήμερα στεγάζει το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
«Ήταν μια γυναίκα πολύ δυναμική και χειραφετημένη, απελευθερωμένη κάτι το οποίο δυστυχώς ακόμα διεκδικούν οι γυναίκες. Και λέω δυστυχώς, γιατί δεν θα έπρεπε να διεκδικούν τα αυτονόητα. Είναι έτσι όμως φτιαγμένες οι κοινωνίες: να παλεύουν οι γυναίκες για πράγματα που θα έπρεπε να είναι δεδομένα εν έτει 2025.
Εκείνη τα έκανε πράξη σχεδόν 200 χρόνια πριν, τότε που η θέση της γυναίκας στην κοινωνία ήταν ακόμα πιο δυσμενής», υπογραμμίζει και συνεχίζει:
«Πέρα από αυτό όμως, η ιστορία της μας αφορά και ως Έλληνες, μιας και η Δούκισσα βοήθησε σημαντικά με μεγάλη οικονομική και κοινωνική συνεισφορά το νεοσύστατο Κράτος μετά την Επανάσταση του 1821».
Ο Νανούρης βρήκε τη Δούκισσα της Πλακεντίας που έψαχνε στη Μαρία Κίτσου. Μαζί θα επιχειρήσουν να αποκαλύψουν επί σκηνής τη γυναίκα πίσω από τον τίτλο· τη γυναίκα που το σπίτι της έγινε μουσείο, ενώ το όνομα της δόθηκε σε λεωφόρο, αλλά και σε σταθμό του Μετρό.
«Η παράσταση περιέχει πραγματικά στοιχεία και στοιχεία μυθοπλασίας, μπλεγμένα μεταξύ τους. Μάζεψα υλικό από παλιά βιβλία και από το διαδίκτυο και συνέθεσα μια ιστορία.
Ο βασικός πυρήνας όμως, του έργου, όπως συνηθίζω να κάνω στις παραστάσεις μου, είναι ο άνθρωπος και ο ψυχισμός του. Θεωρώ ότι πίσω από την πολύ ιδιαίτερη ζωή της και πίσω από αρκετές από τις περίεργες συμπεριφορές της, σχετίζεται ο χαμός της κόρης της που την επηρέασε βαθιά. Η κόρη της πέθανε και εκείνη μην αντέχοντας τον χαμό ταρίχευσε το νεκρό της σώμα για να συνεχίσει να ζει μαζί της. Αυτό είναι το βασικό νήμα που διατρέχει την παράσταση μας».
Μία ακόμα γυναίκα. Μία ακόμα γυναικεία ιστορία. Ένας ακόμα γυναικείος μονόλογος επί σκηνής για τον Γιώργο Νανούρη. Αν εξαιρέσουμε τον Αίαντα με τον Μιχάλη Σαράντη, οι υπόλοιποι ήταν και είναι γυναικεία υπόθεση. «Είναι αλήθεια ότι έχω καταπιαστεί πολύ περισσότερο με τον γυναικείο ψυχισμό και έχω την τύχη να έχω δουλέψει με εξαιρετικές γυναίκες. Δεν είναι κάτι που γίνεται επίτηδες, προκύπτει. Προφανώς κάτι με ελκύει στις ιστορίες αυτών των γυναικών και θέλω να τις δείξω και στη σκηνή.
Δεν έχω όμως στεγανά, προσπαθώ να είμαι ελεύθερος μέσα σε όλο αυτό. Με οδηγεί πάντα η ιστορία που έχω να διηγηθώ, είτε αντρική, είτε γυναικεία, είτε μονόλογος είτε πολυπρόσωπο έργο, είτε ως σκηνοθέτης, είτε ως ηθοποιός, ξεκινάω πάντα από την ιστορία και από το ότι θέλω να είμαι στο θέατρο. Με ποια ιδιότητα και με ποιους, το δείχνει η εκάστοτε ανάγκη».
Τον ρωτώ πώς επιλέγει τον/την ηθοποιό που θα ανέβει πάνω στη σκηνή μόνος/η για να παρουσιάσει την ιστορία. «Ξεκινάω πάντα από το κείμενο. Μετά από τον ερμηνευτή. Είναι κάτι αδιόρατο, που αισθάνομαι ενστικτωδώς ότι μπορεί ο εκάστοτε ηθοποιός να φέρει εις πέρας. Είναι δύσκολο είδος για τον ηθοποιό, μιας και δεν υπάρχει συμπαίκτης στη σκηνή και ταυτόχρονα, θέλω ο θεατής να μην έχει την αίσθηση ότι βλέπει έναν μονόλογο, αλλά μια “κανονική” παράσταση. Χρειάζεται μεγάλη ψυχική και σωματική αντοχή από τον ερμηνευτή, μιας και κουβαλάει το βάρος όλης της παράστασης μόνος του».
Στη Μαρία Κίτσου άραγε τι βρήκε; «Με τη Μαρία γνωριζόμαστε παρά πολλά χρόνια και πάντα λέγαμε ότι θέλουμε να δουλέψουμε μαζί. Ξαναβρεθήκαμε με την παρότρυνση του παραγωγού κύριου Τάγαρη που είχαν δουλέψει μαζί την προηγούμενη σεζόν και όταν κατέληξα ότι θα ασχοληθώ με τη Δούκισσα της Πλακεντίας θεώρησα ότι ήταν ένας ρόλος που θα της ταίριαζε.
Έτσι, μπήκαμε και οι δύο σε μια δύσκολη διαδικασία, πρωτίστως ανθρώπινη και μετά επαγγελματική. Της άπλωσα το χέρι, εκείνη δέχτηκε να το πιάσει και να ανεβαίνουμε μαζί μια δύσκολη ανηφόρα, με πολύ δουλειά, γέλια αλλά και μεγάλη αγωνία να πάνε όλα καλά. Έχουμε αγαπηθεί πολύ με τη Μαρία και ελπίζω μέσα από αυτό το πολύμηνο ταξίδι μας, να βγούμε σε ξέφωτο».
***
Η Δούκισσα της Πλακεντίας
Κείμενο- Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης
Ερμηνεία: Μαρία Κίτσου
Μουσική επιμέλεια: Γιώργος Νανούρης
Πηγές: Δ. Καμπούρογλου, Δ. Γατόπουλος, R.Voss
Φωτογραφίες: Γκέλυ Καλαμπάκα
Οργάνωση Παραγωγής: Κωνσταντίνα Νταντάμη
Παραγωγή: Θεατρικές Επιχειρήσεις Τάγαρη
Διεύθυνση Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων: PR AGENCY FMN Social Media: Renegade Media
Info: από 19/112025 έως 15/01/2026 κάθε Τετάρτη στις 19.00 και Πέμπτη στις 20.00 στο Θέατρο Βεάκη (Στουρνάρη 32, Αθήνα, τηλ. 210-5223522). Προπώληση εδώ.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.