Γιατί αντιδρούν οι κάτοικοι για τα data centers στα Σπάτα
- 26 ΝΟΕ 2025
Στο ξεκίνημα της χρονιάς, ακούσαμε θριαμβευτικές δηλώσεις από χείλη υπουργών για τη μετατροπή της χώρας σε «κόμβο νέων τεχνολογιών», με αιχμή του επενδυτικού δόρατος το διεθνών προδιαγραφών τριπλό data center της Microsoft που κατασκευάζεται στα Σπάτα.
Ενώ πλησιάζουμε στο κλείσιμο του ίδιου έτους, απ’ την άλλη, και ενώ στο ενδιάμεσο έχουν ανακοινωθεί περισσότερα και πολλαπλάσια σε μέγεθος ισχύος Κέντρα Δεδομένων προς υλοποίηση εντός της ίδιας περιοχής στα Μεσόγεια, αποκαλύπτονται το τίμημα που καλούνται να πληρώσουν οι κάτοικοι.
Συγκεκριμένα, όπως έγινε γνωστό από δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Επιτροπή Πολιτών Σπάτων, κάτοικοι της περιοχής έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τονίζοντας την ανάγκη επανεξέτασης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη συνδυαστική λειτουργία όλων αυτών των τεχνολογικών υποδομών μεγάλης κλίμακας στην περιοχή, σε συνδυασμό μάλιστα με τις τρέχουσες επιβαρύνσεις από τις υφιστάμενες υποδομές του αεροδρομίου, του ζωολογικού κήπου αλλά και των εμπορικών πάρκων στην περιοχή.
Και ενώ εκκρεμεί η αίτηση ακύρωσης μέχρι την ημερομηνία εξέτασης της υπόθεσης από το ΣτΕ, το μεγαλύτερο και πιο ενεργοβόρο από τα υπό κατασκευή data centers στην περιοχή των Σπατών βρίσκεται να λαμβάνει τη θετική γνωμοδότηση επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (υπό «ιδιαίτερα σημαντικούς όρους») από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, δυναμιτίζοντας τις αντιδράσεις φορέων και κατοίκων. Τι έχει συμβεί και πιο είναι το μέλλον για τις επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων που υπόσχονται τη νέα τεχνολογική επανάσταση για τη χώρα;
Αρχικά, τι είναι τα κέντρα δεδομένων ή αλλιώς data centers;
Με απλά λόγια, το κέντρο δεδομένων (data center) αποτελεί το «σπίτι» για τους servers και όλον τον υπολογιστικό εξοπλισμό που απαιτείται για την ανάπτυξη και την παροχή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloud computing), δηλαδή τη διάθεση υπολογιστικών πόρων μέσω διαδικτύου. Πρόκειται για υποδομές μεγάλης κλίμακας για την αποθήκευση και την επεξεργασία δεδομένων, οι οποίες καθίστανται κομβικής σημασίας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης για την ανταγωνιστικότητα μεγάλων επιχειρήσεων, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, αλλά και της ίδιας της κυβέρνησης.
Πόσα data centers έχουν χωροθετηθεί στα Σπάτα και την Ανατολική Αττική;
Η σε μεγάλο μέρος αδόμητη μέχρι σήμερα Ανατολική Αττική έχει αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στη στρατηγική ανάπτυξης τεχνολογικών υποδομών (μέσω επενδύσεων από κολοσσούς του εξωτερικού) που προωθεί η κυβέρνηση, ειδικά μετά την επανεκλογή της το 2023. Με τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκού θεσμικού πλαισίου αλλά και την παροχή κινήτρων σε συγκεκριμένους επενδυτικούς φορείς, έχει ξεσπάσει μια βροχή επενδύσεων με προϋπολογισμούς πολλών μηδενικών, τόσο στα Σπάτα, όσο και στις γειτονικές περιοχές Παιανία και Κορωπί. Μέχρι σήμερα, έχουν χωροθετηθεί συνολικά 10 μονάδες data centers στα Μεσόγεια από διαφορετικά επενδυτικά σχήματα.
Από ποιες εταιρείες είναι αυτά τα κέντρα δεδομένων και πόση ισχύ θα παράγει το καθένα;
Η Digital Realty διαθέτει ήδη εν ενεργεία τρία κέντρα δεδομένων στην περιοχή, με στόχο να γίνουν τέσσερα φτάνοντας τα 35–36 MW ισχύος. Θα ακολουθήσουν οι τρεις μονάδες της Microsoft, ένα μέρος των οποίων θα υπενοικιάζεται τελικά από την ταχέως αναπτυσσόμενη Data4, με συνολική ισχύ περίπου 38 MW. Έπειτα, γνωρίζουμε για τις εγκαταστάσεις ισχύος 12 MW (με προοπτική επέκτασης στα 25 MW) που θα προκύψουν από την κοινοπραξία της ΔΕΗ με την DAMAC (συμφερόντων από Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), αλλά και το ακόμη πιο μεγάλο και πολλαπλάσιο ενεργοβόρο κέντρο δεδομένων με ισχύ 80 MW από το δίδυμο της Dromeus Capital και Apto.
Ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίον προσέφυγαν οι πολίτες στο ΣτΕ;
Ουσιαστικά, αιτία της προσφυγής αποτελεί η υπερσυγκέντρωση των μεγάλης κλίμακας των υποδομών αυτών ειδικά στα Σπάτα (όπου έχει χωροθετηθεί κι ο τεχνολογικός «γίγαντας» των 80 MW, ένα μέρος από τις μονάδες της Microsoft, αλλά και εκείνο της κοινοπραξίας DAMAC–ΔΕΗ), εντούτοις τυπικά αντικείμενο της διεκδίκησης είναι η ακύρωση της νέας Κοινής Υπουργικής Απόφασης για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας για τα data centers (υπ’ αριθμ.ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/82255/5190). Καταγγέλλουν μερικές και αποσπασματικές μόνο εγκρίσεις από τους αρμόδιους για τα επικείμενα έργα, χωρίς μάλιστα να έχουν εκτιμηθεί οι συσσωρευτικές επιβαρύνσεις της περιοχής από την ταυτόχρονη λειτουργία όλων αυτών των υποδομών, ισχύος, από 12,5 έως 80 MW.
Σε τι είδους περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις εστιάζουν οι πολίτες κατά την προσφυγή τους;
Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Επιτροπή Πολιτών Σπάτων, κάτοικοι και τοπικοί φορείς τρέφουν ιδιαίτερη ανησυχία για την επικείμενη εγκατάσταση αυτών των υποδομών, καθώς θα προκαλέσουν «συνεχή θόρυβο (βουητό), καθώς και αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας, με συνακόλουθες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής και το περιβάλλον». Καταγγέλλουν, δε, τη μικρή απόσταση της θέσης τους από κατοικημένες (εντός σχεδίου πόλης) περιοχές, σχολεία και παιδικές χαρές. Οι εγκαταστάσεις θα λειτουργήσουν σαν παράγοντας αποδιοργάνωσης τόσο για την κοινωνίας όσο και το μικροκλίμα στα Σπάτα. Δεν είναι υπερβολικοί – η διεθνής εμπειρία επιβεβαιώνει τις ανησυχίες τους.
Ποιο είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός data center;
Όπως είναι γνωστό, μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη και το Internet of Things να είναι αόρατα, αλλά δεν ισχύει καθόλου το ίδιο για το αποτύπωμά τους. Από παραδείγματα ανάλογων εγκαταστάσεων στο εξωτερικό γνωρίζουμε ότι για να λειτουργήσουν απαιτούν τεράστιες ποσότητες ρεύματος (στο καλό σενάριο καλύπτονται από ΑΠΕ) αλλά και εξίσου τεράστιες ποσότητες νερού για να διατηρείται συγκεκριμένη θερμοκρασία στους servers – ένα μεγάλο data center καταβροχθίζει νερό όσο χρειάζεται μια μικρή πόλη. Από τους ανεμιστήρες ψύξης (που ενεργοποιούνται κάτω από τους 29 βαθμούς) προκύπτει και ο θόρυβος, με το γενικό κανόνα να λέει ότι αναλογούν επιπλέον 5-10 dB ανά MW ισχύος.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.