Πώς μπορείς να συμβάλλεις στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη της Αθήνας

Ειδικά από την καραντίνα και έπειτα, έχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε την Αθήνα από απόσταση, σαν μια πόλη που κινείται στον αυτόματο, πέρα και πολλές φορές ενάντια στους κατοίκους της. Ενώ τα διεθνή παραδείγματα διδάσκουν το ακριβώς ανάποδο: ότι δεν νοείται σύγχρονη πόλη η οποία να μη διαμορφώνεται από και με κύρια βάση τους κατοίκους της. Μέσα από εκτενή διαβούλευση, ανοιχτές συζητήσεις, συμμετοχικότητα και ενεργοποίηση του κόσμου γύρω από τον αστικό σχεδιασμό.

Για την απόσταση από τις παραπάνω πρακτικές ευθύνεται και το γεγονός ότι σχετικό πρόγραμμα διαβούλευσης από πλευράς ΟΤΑ έχει να συσταθεί στον κεντρικό δήμο της πρωτεύουσας από εποχής Καμίνη – να αναφέρουμε π.χ. το Reactivate Athens (2015), το Πρόγραμμα Λυκαβηττός (2018) και το ευρύτερο πρόγραμμα στο Εμπορικό Τρίγωνο (2017-2018), που είχαν ενεργοποιηθεί για τα αντίστοιχα έργα.

Αντίστοιχη φιλοσοφία ενεργοποίησης των κατοίκων για τον αστικό σχεδιασμό βλέπουμε να εφαρμόζει ο τωρινός δήμαρχος, Χάρης Δούκας, τηρώντας έτσι τη σχετική υπόσχεση που είχε δώσει προεκλογικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας πρακτικής είναι η «Ανοιχτή Γειτονιά 15 Λεπτών», ένα πρόγραμμα το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, διοργανώνοντας συμμετοχικά εργαστήρια σχεδιασμού ανά δημοτική κοινότητα της πόλης.

Το πρόγραμμα εντάσσεται στη γενικότερη στόχευση βελτίωσης της πόλης προς ένα πιο βιώσιμο και ανθρώπινο μέλλον.

Τι είναι οι «γειτονιές των 15 λεπτών»

Το πολεοδομικό μοντέλο με τις «γειτονιές των 15 λεπτών» (15-minute city) είναι σχετικά νέο στον διεθνή σχεδιασμό. Εισήχθη ως όρος περίπου το 2016 από τον Carlos Monero και περιγράφει τον στόχο δημιουργίας γειτονιών με πολυλειτουργικό χαρακτήρα, όπου οι κάτοικοι θα έχουν πρόσβαση σε όλες τις βασικές υπηρεσίες (εργασία, σχολεία, δομές υγείας, κέντρα πολιτισμού) μέσα σε απόσταση 15 λεπτών περπατήματος ή οδήγησης με ποδήλατο και ΕΠΗΟ.

Έτσι, με την κατακόρυφη μείωση των χρονοαποστάσεων, οι πολίτες απολαμβάνουν μια πόλη πιο βολική, κοινωνικά συνεκτική, οικολογική και πάνω απ’ όλα ανθρώπινη.

Ακούγεται σαν όνειρο θερινής νυκτός για το χάος του κέντρου;

Θεωρητικά τουλάχιστον, το μοντέλο είναι εφικτό όχι απλώς για το κέντρο, αλλά και για όλο το Λεκανοπέδιο. Σε επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε αρχές του έτους σε μεταπτυχιακό του Πανεπιστημίου Πειραιώς, εξετάστηκαν σενάρια βιώσιμης αστικής κινητικότητας για όλες τις γειτονιές της Αττικής, με τη χρήση χωρικής ανάλυσης GIS και τεχνητής νοημοσύνης.

Τι έδειξαν; Το κεντρικό εύρημα της έρευνας αναφέρει ότι για να πλησιάσει το Λεκανοπέδιο το μοντέλο «15 λεπτών», απαιτείται να αποδοθεί τουλάχιστον ένα 25% από το συνολικό μήκος των δρόμων σε πεζούς και ποδήλατα.

Αλλά, ανέφικτο δεν είναι, αρκεί να υπάρξει ολιστική στρατηγική επανασχεδιασμού και (επιτέλους) απεξάρτηση της πόλης από το αυτοκίνητο. Πόσο μάλλον για το Ιστορικό και Εμπορικό Κέντρο, όπου σημαντικό ποσοστό των οδών είναι ήδη πεζοδρομημένο.

Πώς μπορείς να συμμετέχεις στα ανοιχτά εργαστήρια

Πρόκειται για μια διαδραστική διαδικασία, που ιδανικά γίνεται διά ζώσης, στις προγραμματισμένες συναντήσεις.

Οι συμμετέχοντες πολίτες καταθέτουν ένα ανοιχτό κείμενο με την άποψή τους για το τι είναι «γειτονιά» και ακολούθως καλούνται να συμπληρώσουν ένα σχετικό ερωτηματολόγιο. Ακολούθως, δουλεύοντας σε ομάδες, οι συμμετέχοντες προτείνουν τις διαδρομές που είναι πιο σημαντικές για τους ίδιους, επάνω στον χάρτη της γειτονιάς τους – διαδρομές σχετικές με τις ανάγκες τους, τις επιθυμίες τους, τις συνήθειές τους, τη διασκέδασή τους. Καλούνται επίσης να προτείνουν παρεμβάσεις που πιστεύουν ότι θα δημιουργούσαν πιο ήπιες, ασφαλείς και προσβάσιμες διαδρομές για τους ίδιους.

Όλες οι απόψεις συλλέγονται και καταγράφονται. Στο τέλος, τα αποτελέσματα ανά δημοτική κοινότητα πρόκειται να ομαδοποιηθούν, να ταξινομηθούν και να εξεταστούν πώς θα περάσουν στο στάδιο της εφαρμογής – είτε με εφαρμογή άμεσων μέτρων, είτε με πολεοδομικές-κυκλοφοριακές παρεμβάσεις από τον Δήμο Αθηναίων, κατόπιν των αναγκαίων μελετών ανά περίπτωση.

Τις ημερομηνίες των Εργαστηρίων Συμμετοχικού Σχεδιασμού ανά δημοτική κοινότητα θα βρεις εδώ. Εναλλακτικά, υπάρχει διαθέσιμη και διαδικτυακή πλατφόρμα συμμετοχής και σχεδιασμού από τον Δήμο Αθηναίων (προσβάσιμη εδώ μέχρι 15/9).

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ