Ποιο είναι το νόημα της ζωής, σύμφωνα με έναν ψυχολόγο

Καθημερινά, όλοι μας, ακόμα και αν δεν κάνουμε ανοιχτά τη συγκεκριμένη ερώτηση προς τον εαυτό μας ή στους γύρω μας, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη No1 υπαρξιακή ανησυχία: τελικά, ποιο είναι το νόημα της ζωής;

Μερικοί υλιστές επιστήμονες και φιλόσοφοι τη θεωρούν μάταιη την αναζήτηση για απαντήσεις. Ο Richard Dawkins, για παράδειγμα, γνωστός εξελικτικός βιολόγος, ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι είναι απλώς «αναλώσιμες μηχανές επιβίωσης», των οποίων ο μοναδικός σκοπός είναι να επιβιώσουν και να αναπαράγουν γονίδια.

Σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί να προσπαθούμε να δημιουργήσουμε άλλου είδους νόημα μέσα από τη θρησκεία ή την αλτρουιστική συμπεριφορά, αλλά στην πραγματικότητα δεν κάνουμε τίποτα άλλο παρά να ακολουθούμε τον γενετικό και νευρολογικό μας προγραμματισμό. Ακόμα και η συνείδησή μας, η αίσθηση ότι έχουμε εμπειρίες μέσα στο ίδιο μας το μυαλό, μπορεί να μην υπάρχει πραγματικά.

Ο Steve Taylor, από την άλλη, Ανώτερος Λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Λιντς Μπέκετ, εκφράζει μια μάλλον «αντιδημοφιλή» άποψη: ότι υπάρχει νόημα στη ζωή και πως είναι παράλογο να περιορίζουμε την ανθρώπινη ζωή και συμπεριφορά αποκλειστικά σε γενετικούς παράγοντες.

Με ένα κείμενο στο The Conversation, εξηγεί, μεταξύ άλλων, πως η ανθρώπινη ζωή δεν είναι ένας ανούσιος χώρος ανάμεσα στη γέννηση και στον θάνατο, όπου προσπαθούμε μόνο να διασκεδάσουμε.

Μετά από μια επιστημονική έρευνα που έκανε τα τελευταία δέκα χρόνια με ανθρώπους που πέρασαν αυτό που ονομάζει «μεταμορφωτικές εμπειρίες που προκαλούνται από τον πόνο», όπως είναι η διάγνωση καρκίνου τελικού σταδίου, η απώλεια αγαπημένων προσώπων και η σοβαρή αναπηρία, κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: αυτό που ένωνε όλους αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι σταμάτησαν να θεωρούν δεδομένη τη ζωή, τον κόσμο και απέκτησαν μια τεράστια αίσθηση εκτίμησης για τα πάντα.

Μιλούσαν για την αίσθηση της ανεκτίμητης αξίας της ζωής, του ίδιου τους του σώματος, των ανθρώπων γύρω τους, αλλά και της ομορφιάς και του θαύματος της φύσης. Ένιωθαν μια νέα αίσθηση σύνδεσης με τους άλλους, με τον φυσικό κόσμο και με το σύμπαν. Επίσης, όπως γράφει, έγιναν λιγότερο υλιστές και πιο αλτρουιστές. Τα υλικά αγαθά και η επαγγελματική ανέλιξη έχασαν την αξία τους, ενώ η αγάπη και η δημιουργικότητα έγιναν πολύ σημαντικότερα.

Είναι επίσης σημαντικό να τονίσουμε ότι κανένας από αυτούς τους ανθρώπους δεν ήταν (ή έγινε) θρησκευόμενος. Δεν είχαν το είδος της «αναγέννησης» που περιγράφουν στις θρησκείες, αν και πολλοί ένιωθαν ότι είχαν αποκτήσει μια νέα ταυτότητα. Επιπλέον, οι αλλαγές δεν ήταν απλώς προσωρινές. Στις περισσότερες περιπτώσεις παρέμειναν σταθερές για πολλά χρόνια. Συνολικά, αυτή η μεταμόρφωση μπορεί να περιγραφεί ως μια διαδικασία εύρεσης νέου νοήματος στη ζωή.

Βέβαια, δεν είναι αναγκαστικό να ξεπεράσουμε δύσκολα εμπόδια για τη δική μας αναγέννηση. «Όταν περπατάμε στην εξοχή, κολυμπάμε στη θάλασσα ή αφού έχουμε διαλογιστεί ή κάνουμε έρωτα. Εκείνες τις στιγμές υπάρχει μια αίσθηση “ορθότητας” για τα πράγματα. Μπορούμε να κοιτάξουμε τον ουρανό και να νιώσουμε κάτι ευεργετικό, μια αρμονική ατμόσφαιρα. Μπορούμε να αισθανθούμε μια λάμψη να γεμίζει το τοπίο γύρω μας, να αναβλύζει από τα δέντρα και τα χωράφια. Μπορούμε να τη νιώσουμε να ρέει ανάμεσά μας και στους άλλους ανθρώπους – σαν μια φωτεινή σύνδεση, μια αίσθηση ζεστασιάς και αγάπης. Νιώθουμε χαρά που ζούμε και μια βαθιά ευγνωμοσύνη».

Με λίγα λόγια, βρίσκουμε το νόημα της ζωής όταν τη βιώνουμε πιο ολοκληρωμένα. Ποιο είναι λοιπόν το νόημά της; «Το νόημα της ζωής είναι η ίδια η ζωή» καταλήγει ο Steve Taylor.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ