Γιατί οι φιάλες κρασιού έχουν εσοχές στο κάτω μέρος
- 21 ΟΚΤ 2025
Αν παρατηρήσεις την ανατομία μιας φιάλης κρασιού, θα δεις ότι συνήθως αποτελείται από διαφορετικά μέρη. Από πάνω προς τα κάτω, έχουμε το πώμα (τον φελλό ή το βιδωτό καπάκι), το λεπτό μεταλλικό φύλλο που το τυλίγει ενώ στο κάτω μέρος, το μπουκάλι καταλήγει σε μία βάση.
Στο κάτω μέρος της φιάλης ωστόσο υπάρχει ένα περίεργο στοιχείο. Πρόκειται για μία εσοχή που χαρακτηρίζει τις φιάλες σε όλο τον κόσμο. Σε μερικές, είναι αρκετά βαθιά ενώ σε άλλες πιο ρηχή.
Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση και την άνοδο της μαζικής παραγωγής, όλες οι φιάλες κρασιού κατασκευάζονταν μεμονωμένα από εξειδικευμένους τεχνίτες. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ο υαλουργός προσάρμοζε μια μεταλλική ράβδο που ονομάζεται pontil (ή punty) στο κάτω μέρος της φιάλης για να χειριστεί και να διαμορφώσει το γυαλί. Όταν η διαδικασία φυσητού γυαλιού ολοκληρωνόταν, το pontil αφαιρούνταν, αλλά συχνά άφηνε πίσω του ένα αιχμηρό, οδοντωτό σημάδι γνωστό ως pontil mark.
Αυτή η προεξοχή μπορούσε να κάνει τη φιάλη ασταθή και να υπάρχει κίνδυνος να γρατσουνίσει την επιφάνεια του τραπεζιού ή να σπάσει το γυαλί. Έτσι, οι τεχνίτες έσπρωχναν το σημάδι pontil προς τα πάνω μέσα στη φιάλη, φροντίζοντας ώστε το δοχείο να μπορεί να σταθεί όρθιο χωρίς αιχμηρές άκρες στο κάτω μέρος. Αυτή η πρακτική δημιούργησε το punt, το οποίο εξακολουθεί να υπάρχει στις φιάλες αιώνες αργότερα.
Ενώ οι τεχνικές φυσητού γυαλιού μπορούν να εξηγήσουν την αρχική παρουσία του punt, δεν εξηγούν γιατί οι μηχανικά κατασκευασμένες φιάλες εξακολουθούν να έχουν αυτές τις εσοχές σήμερα. Μια εξήγηση είναι ότι προσθέτουν στη δομική ακεραιότητα της φιάλης, καθιστώντας το γυαλί λιγότερο επιρρεπές σε θραύση όταν χτυπάει σε κάτι ή πέφτει.
Οι Ρωμαίοι ήταν γνωστοί για την προτίμησή τους να χρησιμοποιούν καμάρες στα υδραγωγεία και τις γέφυρές τους, επειδή γνώριζαν ότι έτσι προσθέτουν αντοχή κατανέμοντας το βάρος μέσω της συμπίεσης — και η εσοχή στο κάτω μέρος μιας φιάλης κρασιού είναι η ίδια μια καμάρα.
Η προσθήκη δομικής ακεραιότητας σε μια φιάλη είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη σαμπάνια και τα αφρώδη κρασιά. Σύμφωνα με το Wine Spectator, η πίεση μέσα σε μια φιάλη αφρώδους κρασιού είναι περίπου το διπλάσιο έως τριπλάσιο της πίεσης σε ένα ελαστικό αυτοκινήτου.
Η καμπύλη επιφάνεια του πυθμένα βοηθά τη φιάλη να αντέξει αυτή την πίεση χωρίς να εκραγεί, λειτουργώντας ακριβώς όπως οι καμάρες στην αρχιτεκτονική, βοηθώντας στην πιο ομοιόμορφη κατανομή των δυνάμεων στη φιάλη.
Αν και μπορεί να είναι απλώς μια ευτυχής σύμπτωση και όχι μια σκόπιμη σχεδιαστική επιλογή, η εσοχή βοηθά επίσης στο φιλτράρισμα των ιζημάτων που μπορεί να υπάρχουν στα φυσικά κρασιά, στα παλαιότερα μπουκάλια κόκκινου κρασιού και στα vintage ports.
Η εσοχή στο κάτω μέρος της φιάλης επιτρέπει στα ιζήματα να κατακαθίσουν ομοιόμορφα, συγκεντρώνοντας τα σε ένα δακτύλιο γύρω από τη βάση αντί να σχηματίζουν ένα επίπεδο στρώμα στον πυθμένα. Αυτό διευκολύνει τους σομελιέ και τους οινόφιλους να σερβίρουν το κρασί τους αφήνοντας πίσω τα ιζήματα.
Ενώ οι κοιλότητες συνεχίζουν να εξυπηρετούν ορισμένους πρακτικούς σκοπούς, το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμα στη σύγχρονη οινοποίηση μπορεί να έχει να κάνει εξίσου με την παράδοση και την αντίληψη των καταναλωτών.
Το βάθος της εσοχής θεωρείται συχνά ένδειξη ποιότητας και δεξιοτεχνίας, λόγω της αντίληψης ότι συνδέεται με παραδοσιακά, υψηλής ποιότητας και παλαιωμένα κρασιά. Ορισμένοι καταναλωτές — ίσως υποσυνείδητα — συνδέουν επομένως μια έντονη κοιλότητα με ένα προϊόν υψηλότερης ποιότητας.
Μπορεί επίσης να υπάρχει και μια πιο εξελιγμένη τεχνική μάρκετινγκ. Μια μεγαλύτερη εσοχή σημαίνει περισσότερο γυαλί, το οποίο κάνει τη φιάλη βαρύτερη, κάτι που και πάλι μπορεί να συνδεθεί υποσυνείδητα με ένα προϊόν υψηλότερης ποιότητας. Μια πιο έντονη εσοχή μπορεί επίσης να κάνει τη φιάλη να φαίνεται μεγαλύτερη, και αν ένας πιθανός αγοραστής συγκρίνει δύο φιάλες και η μία φαίνεται ελαφρώς μεγαλύτερη, μπορεί να επιλέξει αυτή — παρά το γεγονός ότι και οι δύο φιάλες φέρουν σαφή επισήμανση 750 ml κρασιού.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.