Μικροβιολόγος εξηγεί γιατί δεν πρέπει να φοράς τις ίδιες κάλτσες δεύτερη φορά

Κάλτσες. Αυτό το ιδιαίτερο και μυστηριώδες αξεσουάρ της γκαρνταρόμπας που μας ζεσταίνει, μας προστατεύει, δίνει χρώμα και στιλ στο ντύσιμό μας και λέει πολλά για τον χαρακτήρα και την ψυχοσύνθεσή μας.

Επίσης, εκείνο το μικρό κομμάτι ύφασμα που μας έχει βάλει πολλές αμέτρητες φορές στη διαδικασία να το αναζητούμε μέσα σε στοίβες ρούχων και που σχεδόν σαν να έχει τη δική του προσωπικότητα, επιλέγει συχνά να «εξαφανίζεται» και να χάνεται στα πιο απίθανα μέρη. Είναι όμως και το τελευταίο πράγμα που θα επιλέγατε να φορέσετε δεύτερη φορά, αν γνωρίζατε τι «κατοικεί» σε αυτές μετά από μία μόνο ημέρα χρήσης.

Τα πόδια μας φιλοξενούν ένα μικροσκοπικό «τροπικό δάσος» από βακτήρια και μύκητες, που φτάνουν έως και τα 1.000 διαφορετικά είδη. Τα πόδια φιλοξενούν επίσης μια πιο ποικιλόμορφη γκάμα μυκήτων από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του ανθρώπινου σώματος. Προσθέστε σε όλα αυτά και το ότι το δέρμα των ποδιών περιέχει έναν από τους υψηλότερους αριθμούς ιδρωτοποιών αδένων στο ανθρώπινο σώμα και κάντε τα μαθηματικά.

Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί των ποδιών προτιμούν να ζουν στις ζεστές, υγρές περιοχές μεταξύ των δακτύλων των ποδιών, όπου τρέφονται με τις θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στον ιδρώτα και τα νεκρά κύτταρα του δέρματος. Ό,τι παράγεται από αυτά τα μικρόβια είναι ο λόγος για τον οποίο τα πόδια, οι κάλτσες και τα παπούτσια μπορούν να αποκτήσουν δυσάρεστη οσμή.

Για παράδειγμα, το βακτήριο Staphylococcal hominis παράγει ένα είδος αλκοόλης από τον ιδρώτα που καταναλώνει, αφήνοντας πίσω του μια μυρωδιά που θυμίζει σάπιο κρεμμύδι. Το Staphylococcus epidermis, αντίθετα, δημιουργεί μια ένωση με άρωμα τυριού. Και το Corynebacterium, ακόμη ένας μόνιμος κάτοικος του μικροβιώματος των ποδιών, παράγει ένα οξύ που συχνά περιγράφεται ως κατσικίσια οσμή.

Όσο περισσότερο ιδρώνουν τα πόδια μας, τόσο πιο πλούσια γίνεται η «τροφή» για τα βακτήρια αυτά και άρα πιο έντονη και η μυρωδιά. Οι κάλτσες, επειδή παγιδεύουν τον ιδρώτα, δημιουργούν με τη σειρά τους το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των μικροβίων που παράγουν αυτή τη δυσοσμία., τα οποία μπορούν να επιβιώσουν πάνω στα υφάσματα για μήνες. Στο βαμβάκι, για παράδειγμα, αντέχουν έως και 90 ημέρες.

Έτσι, αν φορέσετε για δεύτερη ημέρα ένα ζευγάρι χρησιμοποιημένες κάλτσες, το μόνο που πετυχαίνετε, αντί να γλιτώσετε ρεύμα από το πλυντήριο ρούχων που δεν βάλατε, είναι να δώσετε στα μικρόβια τον χρόνο και το περιβάλλον να πολλαπλασιαστούν.

Και δεν πρόκειται μόνο για τους «μόνιμους κατοίκους» των ποδιών. Οι κάλτσες συγκεντρώνουν και μικρόβια από το περιβάλλον: από το πάτωμα του σπιτιού, το γυμναστήριο ή ακόμη και τον δρόμο. Με λίγα λόγια, όταν ξαναφοράτε άπλυτες κάλτσες, δεν παίρνετε μαζί σας μόνο τη μυρωδιά τους, παίρνετε μαζί σας και όλο το μικροβιακό οικοσύστημα που φιλοξενούν.

Σε μια μελέτη που εξέτασε το μικροβιακό περιεχόμενο ρούχων που είχαν φορεθεί μόνο μία φορά, οι κάλτσες είχαν τον υψηλότερο αριθμό μικροβίων σε σύγκριση με άλλα είδη ρούχων. Συγκεκριμένα, στις κάλτσες εντοπίστηκαν μεταξύ 8-9 εκατομμυρίων βακτηρίων ανά δείγμα, ενώ τα μπλουζάκια είχαν μόνο περίπου 83.000 βακτήρια ανά δείγμα.

Το εντυπωσιακό και ανησυχητικό παράλληλα, είναι ότι η ανάλυση δειγμάτων έδειξε ότι οι κάλτσες δεν φιλοξενούν μόνο αθώα βακτήρια του δέρματος, αλλά και πιθανά παθογόνα όπως τα Aspergillus, Candida και Cryptococcus, μικροοργανισμούς δηλαδή που μπορούν να προκαλέσουν αναπνευστικές ή γαστρεντερικές λοιμώξεις.

Επίσης, τα συγκεκριμένα μικρόβια μπορούν να μεταφερθούν σε οποιαδήποτε επιφάνεια έρθουν σε επαφή, από τα παπούτσια μέχρι το κρεβάτι, τον καναπέ ή το πάτωμα. Αυτό σημαίνει ότι οι βρώμικες κάλτσες μπορούν να βοηθήσουν στη διάδοση του μύκητα που προκαλεί τη μυκητιασική λοίμωξη που ονομάζεται «πόδι του αθλητή» (tinea pedis), και η οποία επηρεάζει το δέρμα πάνω και γύρω από τα δάχτυλα των ποδιών.

Όμως ό,τι ζει στις κάλτσες μας, ζει μοιραία και στα παπούτσια μας. Γι’ αυτό και οι επιστήμονες προτείνουν να μη φοράμε το ίδιο ζευγάρι παπούτσια για πολλές μέρες στη σειρά, ώστε ο ιδρώτας να έχει χρόνο να στεγνώσει εντελώς μεταξύ των χρήσεων και να αποτραπεί η περαιτέρω ανάπτυξη βακτηρίων και οσμών.

Αφού εμπεδώσαμε τα παραπάνω, ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για την υγιεινή των ποδιών μας.

Αρχικά, αποφεύγετε να φοράτε κάλτσες ή παπούτσια που κάνουν τα πόδια να ιδρώνουν.

Το πλύσιμο των ποδιών δύο φορές την ημέρα μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της κακοσμίας των ποδιών, καθώς εμποδίζει την ανάπτυξη βακτηρίων.

Τα αντιιδρωτικά για τα πόδια μπορούν επίσης να βοηθήσουν, καθώς σταματούν την εφίδρωση, εμποδίζοντας έτσι την ανάπτυξη βακτηρίων.

Η επιλογή συγκεκριμένου τύπου κάλτσας, δηλαδή αντιμικροβιακές κάλτσες, που περιέχουν βαρέα μέταλλα, όπως ασήμι ή ψευδάργυρο, μπορούν να σκοτώσουν τα βακτήρια που προκαλούν την κακοσμία των ποδιών. Επίσης, οι κάλτσες από μπαμπού επιτρέπουν μεγαλύτερη ροή αέρα, πράγμα που σημαίνει ότι ο ιδρώτας εξατμίζεται πιο εύκολα, καθιστώντας το περιβάλλον λιγότερο ευνοϊκό για τα βακτήρια που προκαλούν κακοσμία.

Αν δεν θέλετε να επενδύσετε και προτιμάτε τις κάλτσες από βαμβάκι, μαλλί ή συνθετικές ίνες, είναι προτιμότερο να τις φοράτε μόνο μία φορά.

Είναι επίσης σημαντικό να φροντίζετε να πλένετε σωστά τις κάλτσες σας μεταξύ των χρήσεων. Εάν τα πόδια σας δεν έχουν ασυνήθιστη οσμή, αρκεί να τις πλένετε σε ζεστό νερό μεταξύ 30-40 °C με ένα ήπιο απορρυπαντικό.

Ωστόσο, δεν θα εξοντωθούν όλα τα βακτήρια και οι μύκητες με αυτή τη μέθοδο. Για να απολυμάνετε πλήρως τις κάλτσες, χρησιμοποιήστε ένα απορρυπαντικό που περιέχει ένζυμα και πλύνετε σε θερμοκρασία 60 °C. Τα ένζυμα βοηθούν στην αποκόλληση των μικροβίων από τις κάλτσες, ενώ η υψηλή θερμοκρασία τα εξοντώνει.

Εάν το πλύσιμο σε χαμηλή θερμοκρασία είναι αναπόφευκτο, τότε το σιδέρωμα των καλτσών με ένα σίδερο ατμού (το οποίο μπορεί να φτάσει σε θερμοκρασίες έως 180-220 °C) είναι αρκετό για να εξοντώσει τυχόν υπολειπόμενα βακτήρια και να αδρανοποιήσει τους σπόρους τυχόν μυκήτων, συμπεριλαμβανομένου αυτού που προκαλεί το «πόδι του αθλητή».

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ