Το τραγούδι λειτουργεί σαν φυσικό φάρμακο για τον εγκέφαλο και το σώμα

Το τραγούδι έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει ένα σημαντικό εύρος οφελών για την υγεία, ιδιαίτερα όταν γίνεται ομαδικά. Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να ενισχύσει τη σύνδεση μεταξύ ανθρώπων, να βελτιώσει τη σωματική λειτουργία και να τονώσει την ψυχική ευεξία.

«Το τραγούδι είναι μια γνωστική, σωματική, συναισθηματική και κοινωνική πράξη», σημειώνει στο BBC ο Alex Street από το Cambridge Institute for Music Therapy Research, ο οποίος μελετά πώς η μουσική συμβάλλει στην αποκατάσταση εγκεφαλικών τραυματισμών. Μελέτες δείχνουν ότι άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν ισχυρό αίσθημα συνοχής μετά από μία ώρα ομαδικού τραγουδιού.

Σε σωματικό επίπεδο, το τραγούδι ωφελεί άμεσα τους πνεύμονες και το αναπνευστικό σύστημα και έχει χρησιμοποιηθεί σε άτομα με πνευμονικές παθήσεις. Παράλληλα, βελτιώνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, ενώ το ομαδικό τραγούδι ενισχύει το ανοσοποιητικό περισσότερο από την απλή ακρόαση μουσικής.

Βιολογικά, το τραγούδι ενεργοποιεί το πνευμονογαστρικό νεύρο, που συνδέεται με τις φωνητικές χορδές και τους μύες του λαιμού, ενώ η παρατεταμένη εκπνοή συμβάλλει στην απελευθέρωση ενδορφινών. Ενεργοποιεί, επίσης, εκτεταμένα νευρωνικά δίκτυα και περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη γλώσσα, την κίνηση και το συναίσθημα, λειτουργώντας ως φυσικός μηχανισμός μείωσης του στρες.

Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις υποστηρίζουν ότι το τραγούδι προηγήθηκε της ομιλίας και συνέβαλε στην ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων και της συναισθηματικής έκφρασης. Αυτό εξηγεί γιατί η φωνητική μίμηση και ο ρυθμός αποτελούν μέρος της ανθρώπινης μάθησης από τη βρεφική ηλικία.

Ομαδικές μορφές τραγουδιού έχουν συνδεθεί με μεγαλύτερη ψυχολογική υποστήριξη σε σχέση με το ατομικό τραγούδι. Για αυτό, χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση για την ενίσχυση της συνεργασίας, της γλωσσικής ανάπτυξης και της συναισθηματικής ρύθμισης των παιδιών.

Στον χώρο της υγείας, εξειδικευμένα προγράμματα τραγουδιού εφαρμόζονται σε άτομα με Parkinson, άνοια, καρκίνο, εγκεφαλικά επεισόδια ή άλλες χρόνιες παθήσεις. Σε ασθενείς με Parkinson, το τραγούδι βελτιώνει την άρθρωση, ενώ σε άτομα με αναπνευστικές δυσκολίες συμβάλλει στη ρύθμιση της αναπνοής.

Μελέτες δείχνουν ότι οι ασκήσεις τραγουδιού μπορούν να λειτουργήσουν ως μορφή ήπιας άσκησης, συγκρίσιμης με γρήγορο περπάτημα. Σε δοκιμές σε ασθενείς με long Covid, ένα πρόγραμμα αναπνευστικών και φωνητικών ασκήσεων διάρκειας έξι εβδομάδων βελτίωσε την ποιότητα ζωής και ορισμένες παραμέτρους της αναπνευστικής λειτουργίας.

Υπάρχουν, ωστόσο, και κίνδυνοι: το ομαδικό τραγούδι μπορεί να αυξήσει τη διασπορά ιών σε περιόδους λοιμώξεων, λόγω των σταγονιδίων που παράγονται.

Ίσως, το πιο εντυπωσιακό επιστημονικό εύρημα αφορά τον ρόλο του τραγουδιού στην αποκατάσταση του εγκεφάλου. Η χρήση γνωστών μελωδιών βοηθά ασθενείς με εγκεφαλική βλάβη να επανακτήσουν την ομιλία, ενεργοποιώντας τη νευροπλαστικότητα και ενθαρρύνοντας τη δημιουργία νέων νευρωνικών συνδέσεων. Αντίστοιχες τεχνικές εφαρμόζονται σε ανθρώπους μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Παράλληλα, ενδείξεις δείχνουν ότι το τραγούδι μπορεί να υποστηρίξει τη γνωστική λειτουργία στους μεγαλύτερους σε ηλικία, αν και απαιτούνται μακροχρόνιες μελέτες για να επιβεβαιωθεί αν συμβάλλει στην επιβράδυνση της νοητικής έκπτωσης.

Συνολικά, οι επιστημονικές έρευνες συγκλίνουν στο ότι το τραγούδι -ιδίως το ομαδικό- αποτελεί έναν πολυδιάστατο μηχανισμό ενίσχυσης της υγείας, της ψυχικής ανθεκτικότητας και της κοινωνικής σύνδεσης.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ