Ποιο είναι το μέλλον για τους παλιούς σιδηροδρομικούς σταθμούς της Αθήνας
- 5 ΣΕΠ 2025
Πρώτα, μια καλή είδηση από τη γειτονική Ιταλία: οι ερειπωμένες πλην εμβληματικές στοές που είχε κληρονομήσει στην πόλη του Μιλάνου η ιστορία του σιδηροδρομικού δικτύου (ως το 1970 οι χώροι αυτοί χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση των εμπορευμάτων), σφύζουν σήμερα ξανά από ζωή. Ένα σύνολο στεγασμένων χώρων περίπου 40.000 τ.μ. έχουν μετατραπεί σε ένα ζωντανό «οικοσύστημα» επιχειρήσεων και δημιουργικότητας, μέσω του Dropcity, ενός πρότζεκτ αστικής αναγέννησης που συνέλαβε ο Andrea Caputo.
Η ιδέα, απλή: ο Ιταλός αρχιτέκτονας αντιμετώπισε τις άδειες (και πολύ γοητευτικές, από αρχιτεκτονική άποψη) στοές του δικτύου όχι ως πρόβλημα, αλλά σαν ευκαιρία για το Μιλάνο – μια ευκαιρία για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και τη σύνδεσης αυτής με το σύγχρονο πρόσωπο της πόλης. Εκθεσιακοί χώροι, στούντιο, βιβλιοθήκες και ανοιχτά εργαστήρια αναπτύσσονται σήμερα στο δίκτυο των στοών.
Αντίστοιχης σπουδαιότητας αρχιτεκτονική κληρονομιά από τον σιδηρόδρομο διαθέτει φυσικά και η δική μας πρωτεύουσα. Δυστυχώς, χωρίς αντίστοιχη τύχη με εκείνη του Μιλάνου.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα σιδηροδρομικού μνημείου που ρημάζει; Ο εντυπωσιακός Σταθμός Πελοποννήσου στον Κολωνό, ένα διατηρητέο κτίριο από τον 19ο α. με νεοκλασικά και αρ νουβό στοιχεία (έργο του Alfred Rondel με μεταγενέστερη συμβολή από τον Ernst Ziller), το οποίο σταμάτησε να λειτουργεί το 2005 και έκτοτε, παρά τις προσπάθειες και τις εξαγγελίες, παραμένει δυστυχώς ανενεργό.
Δεν είναι το μοναδικό στο Λεκανοπέδιο, βέβαια. Στο χαρτοφυλάκιο της ΓΑΙΑΟΣΕ (εταιρεία διαχείρισης και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του ΟΣΕ) περιλαμβάνονται πάνω από 4.800 κτίρια ανά τη χώρα, για τα οποία υπάρχει πρόθεση αξιοποίησης από την τωρινή διοίκηση της εταιρίας. Αρκετά από αυτά τα κτίρια έχουν υψηλή ιστορική και αρχιτεκτονική σημασία, αποπνέοντας την αίγλη ενός προηγούμενου αιώνα. Με όρους σύγχρονου αστικού σχεδιασμού, ειδικά σε μια πόλη που μαστίζεται από προβλήματα χωρητικότητας, η αξιοποίησή τους κρίνεται πάνω από αναγκαία.
Ποιοι σιδηροδρομικοί σταθμοί ανακαινίζονται
Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη ένα γενικότερο πρόγραμμα αναβάθμισης των σιδηροδρομικών υποδομών (και) στο Λεκανοπέδιο Αττικής, μέρος του οποίου είναι το έργο υπογειοποίησης στα Σεπόλια και η ανάπλαση-αναβάθμιση στον Κεντρικό Σταθμό Αθηνών (Σταθμός Λαρίσης) με την προοπτική υπόγειας σύνδεσης με τον σταθμό του μετρό, ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων ασφαλείας κατά μήκος του δικτύου κ.ά. Από την άλλη, οι παλιοί, απενεργοποιημένοι σταθμοί της χώρας επανέρχονται συχνά στο τραπέζι των αναπλάσεων, αλλά μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα.
Μια νέα είδηση επαναφέρει ένα κλίμα αισιοδοξίας: Πρόσφατα, δημοσιοποιήθηκαν από τη ΓΑΙΟΣΕ προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την αξιοποίηση δύο εμβληματικών σιδηροδρομικών σταθμών σε Πειραιά και Θεσσαλονίκη. Στα υπό εξέταση πρότζεκτ ανάπλασης πρέπει να συμπεριλάβουμε και την υπόθεση ανάπλασης του εμβληματικού Σταθμού Πελοποννήσου στον Κολωνό που παραμένει (θεωρητικά) σε εξέλιξη.
Με βάση όσα έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής, έχουν δρομολογηθεί αναπλάσεις στους εξής ιστορικούς σταθμούς:
- Κεντρικός Σιδηροδρομικός Σταθμός Πειραιά: Για το ακίνητο των 13.000 τ.μ. δίπλα στο λιμάνι και στους σταθμούς σταθερής τροχιάς του Πειραιά έχουν ήδη εκπονηθεί μελέτες βιωσιμότητας, πολεοδομικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού από τη ΓΑΙΟΣΕ, με πρόθεση αξιοποίησης του ακινήτου αυτού ως σύγχρονου αστικού κόμβου, συνδυαστικά με τη σιδηροδρομική χρήση. Καταξιώνεται ως ένα από τα εμβληματικά ακίνητα προς ανάπτυξη.
- Σιδηροδρομικός Σταθμός Αθηνών Πελοποννήσου: Από τον Δεκέμβριο, βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο αναπαλαίωσης για τον εμβληματικό σταθμό, με στόχο να μετατραπεί σε ζωντανό «κύτταρο» της πόλης. Ένας χώρος αναψυχής και πολιτισμού. Η σχετική μελέτη βιωσιμότητας έχει δρομολογηθεί, ενώ απ’ τον Μάρτιο βρισκόμαστε στα επόμενα βήματα (π.χ. προκήρυξη τοπογραφικών και πολεοδομικών μελετών) για την ωρίμανση του έργου.
- Σιδηροδρομικός σταθμός Λαρίσης: Αυτή τη στιγμή και έπειτα από παροιμιώδεις καθυστερήσεις, έχουμε περάσει στη 2η φάση αναβάθμισης του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού της πρωτεύουσας (ανατολική πλευρά σταθμού), με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Σεπτέμβριο του 2026 και προϋπολογισμό 42,1 εκατ. ευρώ. Το έργο περιλαμβάνει παρεμβάσεις αναδιάταξης, ηλεκτροδότηση και κατασκευή υποδομών για μελλοντικά έργα, όχι όμως αξιοποίησή εγκαταλειμμένων ιστορικών σημείων στην προκειμένη.
- Επιβατικός Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης: Στόχος για το ακίνητο των 83.000 τ.μ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι η εφαρμογή πολλαπλών εμπορικών χρήσεων για τη μετατροπή του σε Σύνθετο Πολυλειτουργικό Συγκοινωνιακό Κόμβο. Αναμένουμε την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών.
Και οι τέσσερις παραπάνω εμβληματικοί σταθμοί-ακίνητα του δικτύου περιλαμβάνονται στο Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης που υπεγράφη το καλοκαίρι από τη ΓΑΙΑΟΣΕ και το Υπερταμείο. Ελπίζουμε, αυτή τη φορά, να μη μείνουμε στις εξαγγελίες και τις υπογραφές.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.