Τι σημαίνει για εσένα η μυρωδιά που «βγάζεις»

Το δέρμα κάθε ανθρώπου είναι ξεχωριστό. Τα αποκαλυπτήρια είναι ακόμα πιο έντονα, όταν ιδρώνουμε. Αυτό που «βγάζουμε» (ό,τι αποσμητικό ή προϊόν περιποίησης δέρματος και αν χρησιμοποιήσουμε) είναι προϊόν συνδυασμού παραγόντων.

Είναι αποτέλεσμα του ιδιαίτερου «μείγματος» διαφορετικών πτητικών οργανικών ενώσεων (Volatile Organic Compounds -VOCs) που παράγουμε και εξαρτάται από γενετικούς παράγοντες, μικροβίωμα, διατροφή και υγεία.

Για παράδειγμα, το ισοβαλερικό οξύ παράγει την χαρακτηριστική, έντονη, οσμή στις μασχάλες, όπως και η αλλισίνη, που περιέχεται στο σκόρδο και αποβάλλεται μέσω του ιδρώτα.

Αρκετές ασθένειες έχουν συσχετιστεί με συγκεκριμένα μοτίβα πτητικών ανώσεων και εκεί θέλουν να «πατήσουν» οι επιστήμονες, για να μας σώσουν από πολλές σοβαρές ασθένειες. Δεν θα γίνει διαγνωστικό εργαλείο, αλλά μπορεί να αποτελέσει ένδειξη πως χρειαζόμαστε περισσότερες εξετάσεις.

Κάτι που όλοι οφείλουμε να κάνουμε, αν για παράδειγμα αλλάξει ξαφνικά η μυρωδιά του ιδρώτα μας. Κυρίως, αν γίνει πιο έντονη.

Τι άρωμα «βγάζεις»;

Για να παραμείνουμε ζωντανοί, το σώμα μας πρέπει να μετατρέπει συνεχώς ό,τι τρώμε και ό,τι πίνουμε, σε ενέργεια. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας σειράς χημικών αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα μέσα στα μιτοχόνδρια (βλ. μικροσκοπικές δομές στα κύτταρά μας που μετατρέπουν τα σάκχαρα από την τροφή μας σε ενέργεια που μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα μας).

Αυτές οι χημικές αντιδράσεις παράγουν μόρια (μεταβολίτες), μερικά από τα οποία είναι πτητικά, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν εύκολα να εξατμιστούν σε θερμοκρασία δωματίου (έτσι τα μυρίζουμε) και αποβάλλονται από το σώμα.

Όπως είπε στο BBC ο Bruce Kimball, χημικός οικολόγος του ερευνητικού ινστιτούτου Monell Chemical Senses Centre «εάν πάσχετε από κάποια λοίμωξη, ή ασθένεια, ή τραυματισμό, είναι λογικό να υπάρξει κάποια επίδραση στον μεταβολισμό σας. Αυτή η αλλαγή στον μεταβολισμό θα πραγματοποιηθεί στην κατανομή των μεταβολιτών σε διαφορετικά σημεία του σώματός σας».

Με άλλα λόγια, η ασθένεια μπορεί να αλλάξει τις παραγόμενες πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC), αλλοιώνοντας το αποτύπωμα της οσμής του σώματός μας.

Γενικά, το άρωμα μας (το φυσικό) επηρεάζεται από τα γονίδια που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, τον τρόπο που μεταβολίζει το σώμα μας πρωτεΐνες, λιπίδια και άλλες ενώσεις οδηγούν σε παραγωγή διαφορετικών πτητικών οργανικών ενώσεων, τα βακτηρίδια που «φιλοξενούμε» και παράγουν τις χαρακτηριστικές οσμές όταν διασπούν τον ιδρώτα μας, το τι τρώμε, τι πίνουμε, τι φάρμακα ή συμπληρώματα παίρνουμε, πόσο ενυδατωμένοι είμαστε, αν καπνίζουμε, το κλίμα στο οποίο ζούμε και φυσικά, τις ορμόνες μας.

Αυτές οι χημικές ουσίες που βγαίνουν από τους πόρους και την αναπνοή μας, ερευνώνται τα τελευταία χρόνια, ως τρόπος για να γίνει νωρίς η διάγνωση μιας τεράστιας σειράς παθήσεων, από τη νόσο του Πάρκινσον έως τον καρκίνο.

Πώς όμως, η μυρωδιά που αποπνέει το δέρμα μας μπορεί να είναι “καμπανάκι” για κάποιο θέμα υγείας; Ας δούμε τι έχουν δείξει οι έρευνες που έχουν γίνει έως τώρα.

Πού παραπέμπει η γλυκιά, φρουτώδης μυρωδιά

Έρευνες δείχνουν ότι η γλυκιά, φρουτώδης μυρωδιά «σαν σάπιο μήλο» που παραπέμπει σε ακετόνη (acetone), μπορεί να υποδηλώνει κετοξέωση, που είναι μια απειλητική, για τη ζωή, επιπλοκή του διαβήτη. Σημαίνει ότι το σώμα παράγει υψηλά επίπεδα οξέων στο αίμα (κετόνες). Η διαβητική κετοξέωση μπορεί να συμβεί, όταν το σώμα αδυνατεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη και αρχίζει να διασπάει το λίπος και τους μυς, για ενέργεια.

Πού παραπέμπει η μυρωδιά αμμωνίας

Η μυρωδιά αμμωνίας έχει συνδεθεί από εργασίες, όπως εκείνη του Nephrology Dialysis Transplantation, το 2014 με το ήπαρ ή τα νεφρά. Έχει προταθεί ότι το σώμα αποβάλλει περίσσεια αμμωνίας μέσω του ιδρώτα, όταν αυτά τα όργανα δεν λειτουργούν σωστά. Οι μελέτες συνδέουν την οσμή αμμωνίας με υψηλά επίπεδα ουρίας.

Πού παραπέμπει η μυρωδιά της μούχλας

Ορισμένες βακτηριακές ή μυκητιασικές λοιμώξεις έχουν την “ικανότητα” να αλλάξουν τη μυρωδιά του ιδρώτα, με ενδεικτική περίπτωση το βακτήριο Corynebacterium που συνδέεται με έντονη οσμή στις μασχάλες. Μυκητιάσεις μπορεί να δώσουν μια μυρωδιά “μούχλας”, όπως και μια ηπατική νόσος.

Πού παραπέμπει η μυρωδιά ψαριού

Σπάνιες γενετικές διαταραχές, όπως η τριμεθυλαμινουρία (σύνδρομο “μυρωδιάς ψαριού”). Σύμφωνα με την διαιτολόγο, Δέσποινα Μαρσέλου, η τριμεθυλαμινουρία είναι μια γενετική πάθηση κατά την οποία το ένζυμο αυτό στο ήπαρ που οδηγεί στην παραγωγή ΤΜΑΟ δεν δουλεύει εκ φύσεως σωστά κι έτσι υπάρχει συσσώρευση τριμεθυλαμίνης στο αίμα. Το πρόβλημα είναι ότι η τριμεθυλαμίνη είναι τόσο δύσοσμη, που μυρίζει σαν πεθαμένο ψάρι. Με αυτή την παρενέργεια, λοιπόν, η καταστροφή του ενζύμου μέσω φαρμακευτικών σκευασμάτων, απορρίπτεται.

Πιο έντονα μυρίζει ο ιδρώτας μας και όταν

α) τρώμε τροφές, όπως σκόρδο, κρεμμύδια ή μπαχαρικά. Η αιτία είναι στην αποβολή πτητικών ενώσεων (π.χ., αλλισίνη από το σκόρδο). Μελέτη στο Chemical Senses (2016) έδειξε ότι η κατανάλωση σκόρδου αυξάνει την ένταση της οσμής του ιδρώτα.

β) αγχωνόμαστε ή ζούμε ορμονικές αλλαγές. Ο ιδρώτας από τους αποκρινείς αδένες (στις μασχάλες, βουβώνες) που ενεργοποιείται από στρες ή ορμονικές αλλαγές (π.χ., εφηβεία, εμμηνόπαυση) έχει πιο έντονη οσμή λόγω υψηλότερης περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και λιπίδια.

Πού βρίσκονται οι ερευνητές με την “αποκωδικοποίηση” του αρώματος μας

Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι σε πολλές περιπτώσεις οι αλλαγές στη μυρωδιά είναι ανεπαίσθητες. Δεν τις καταλαβαίνουμε εμείς οι ίδιοι. Τις καταλαβαίνουν όμως, οι σκύλοι και ιατρικές συσκευές.

Την τελευταία πενταετία, λοιπόν οι επιστήμονες έχουν αποφασίσει να βρουν τρόπους που η μυρωδιά του δέρματος μας μπορεί να βοηθήσει την πρόληψη ασθενειών. Η κύρια τάση είναι η εξέταση της χρήσης αισθητήρων, που θα αναλύουν τις πτητικές ενώσεις του ιδρώτα.

Για παράδειγμα, έχει διαπιστωθεί ότι από τις 25.000 περίπου ενώσεις που βρίσκονται συνήθως στο ανθρώπινο δέρμα, περίπου 3.000 ρυθμίζονται διαφορετικά σε άτομα με νόσο του Πάρκινσον. Οι ερευνητές έχουν καταφέρει να περιορίσουν αυτόν τον αριθμός σε 30, που είναι σταθερά διαφορετικά, σε άτομα με τη νόσο.

Η ομάδα που έκανε αυτήν την ανακάλυψη, προετοιμάζει ένα απλό τεστ που θα κάνουμε σπίτι μας και θα μπορεί να ανιχνεύσει τη νόσο Πάρκινσον, στα αρχικά της στάδια, όπως αναφέρει το BBC.

Επίσης, η ανάλυση του ιδρώτα, μέσω μαζικής φασματομετρίας, έχει δείξει ότι μπορεί να ανιχνεύσει μεταβολίτες που σχετίζονται με την υγεία -πχ γλυκόζη ή κορτιζόλη-, προσφέροντας μη επεμβατική παρακολούθηση.

Οι επιστήμονες που αναπτύσσουν και το RealNose.ai (συσκευή που αναλύει δείγματα ούρων για την ανίχνευση καρκίνου του προστάτη σε πρώιμο στάδιο, παρέχοντας στους ασθενείς μια οικονομικά αποδοτική, μη επεμβατική εναλλακτική λύση στα τεστ PSA, τις βιοψίες και άλλες παραδοσιακές διαγνωστικές μεθόδους), δουλεύουν και στην ανάπτυξη συσκευής ανίχνευσης οσμών που θα μπορεί να εντοπίσει τον καρκίνο του προστάτη -ασθένεια από την οποία θα πεθάνει ένας στους 44 άνδρες.

Όπως αντιλαμβάνεσαι, οι “εξελίξεις” τρέχουν, προς όφελος μας. Έως ότου αδράξουμε όλοι τους καρπούς αυτής της προσπάθειας, κάνε έναν κόπο να δίνεις την ελάχιστη σημασία στο προσωπικό σου άρωμα. Όχι για τους άλλους. Για εσένα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ