Mukbang: Το διαδίκτυο έχει γεμίσει με ανθρώπους που τρώνε μπροστά στην κάμερα

Τα τελευταία χρόνια, το φαινόμενο του mukbang έχει επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε σήμερα να μοιάζει πως «ολόκληρο το διαδίκτυο είναι ένα συνεχές mukbang». Ο όρος, που προέρχεται από τη Νότια Κορέα, περιγράφει τα βίντεο όπου κάποιος τρώει μπροστά στην κάμερα, συχνά υπερβολικά μεγάλες ποσότητες φαγητού. Παρά την απλότητα της ιδέας, η πρακτική αυτή εξελίχθηκε σε παγκόσμιο ψηφιακό φαινόμενο, με εκατομμύρια θεατές να παρακολουθούν καθημερινά ανθρώπους να τρώνε.

Η αρχή έγινε στη Νότια Κορέα, τη δεκαετία του 2010, με τα πρώτα livestreams σε πλατφόρμες όπως το Twitch. Οι θεατές έβρισκαν ελκυστικό όχι μόνο το οπτικό θέαμα του άφθονου φαγητού, αλλά και τους ήχους που το συνόδευαν: οι ήχοι μάσησης, το ρουφούνισμα από μια σούπα, ή ακόμα και το θρόισμα από το ξετύλιγμα μιας συσκευασίας μπορούσαν να προκαλέσουν ASMR – μια ευχάριστη αίσθηση χαλάρωσης και «γαργαλήματος» στο κεφάλι και τον αυχένα. Αυτή η διπλή διάσταση, της εικόνας και του ήχου, συνέβαλε στην εκρηκτική δημοφιλία του είδους.

Η τάση εξαπλώθηκε γρήγορα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από το 2017, δημιουργοί όπως η Trisha Paytas ξεκίνησαν να ανεβάζουν τα δικά τους mukbang βίντεο, συχνά με fast food και με πιο προσωπικό ύφος. Σε αντίθεση με την κορεατική εκδοχή, τα αμερικανικά mukbangs δεν ήταν συνήθως ζωντανές μεταδόσεις, αλλά μαγνητοσκοπημένα βίντεο που ανέβαιναν σε YouTube ή Facebook. Επίσης, ενσωμάτωσαν έντονα το στοιχείο της αφήγησης: οι δημιουργοί μιλούσαν στην κάμερα, μοιράζονταν σκέψεις ή περιστατικά από τη ζωή τους, κάνοντας το φαγητό μέσο επικοινωνίας με το κοινό.

Σήμερα, σχεδόν μια δεκαετία μετά, το περιεχόμενο έχει αλλάξει μορφή. Όπως αναφέρει το Eater, ο όρος mukbang δεν απαιτεί πια υπερβολικές ποσότητες φαγητού· αρκεί απλώς κάποιος να τρώει μπροστά στην κάμερα. Η έμφαση δίνεται περισσότερο στο να είναι το φαγητό οπτικά εντυπωσιακό και αρκετά «ακατάστατο»: θαλασσινά βουτηγμένα σε κόκκινη καυτερή σάλτσα, χοτ ντογκ γεμάτα με τυρί, πίτσες που βουτιούνται σε τεράστια ποτήρια με σος. Η σκηνοθεσία είναι πιο αυθόρμητη: αντί για τραπέζια στρωμένα με πιάτα, βλέπουμε συχνά ανθρώπους να τρώνε μέσα στο αυτοκίνητό τους, με το φαγητό να στάζει σάλτσες. Αυτό το «ανεπιτήδευτο χάος» φαίνεται να αποτελεί μέρος της γοητείας.

Η τεράστια διάδοση του φαινομένου οφείλεται εν μέρει στην εξέλιξη του τρόπου κατανάλωσης βίντεο. Η πλατφόρμα TikTok, που ξεκίνησε το 2016 στην Κίνα και ενοποιήθηκε με το Musical.ly το 2017, έφερε επανάσταση με τα σύντομα βίντεο, λιγότερα από ένα λεπτό. Το 2019 είχε ήδη ξεπεράσει το 1 δισ. λήψεις, ενώ σήμερα αριθμεί πάνω από 1 δισ. ενεργούς χρήστες τον μήνα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα μακροσκελή mukbangs του YouTube, διάρκειας 20 ή 60 λεπτών, φαντάζουν πλέον υπερβολικά για τον μέσο χρήστη που αναζητά κάτι γρήγορο, εύπεπτο και διασκεδαστικό. Η σύντομη διάρκεια των TikTok και Instagram Reels επιτρέπει την εύκολη διάχυση τέτοιου περιεχομένου, το οποίο καταναλώνεται μαζικά ενδιάμεσα σε καθημερινές στιγμές, όπως μια διαδρομή με το μετρό ή το χαλαρό σκρολάρισμα στον καναπέ.

Η νέα αυτή γενιά περιεχομένου δείχνει επίσης πώς οι πολιτισμικές διαφορές επηρεάζουν την εξέλιξη ενός ψηφιακού φαινομένου. Στην Κορέα, το mukbang συνδέθηκε με την ιδέα της συντροφικότητας: οι θεατές μπορούσαν να «μοιραστούν» ένα γεύμα με τον δημιουργό, ιδιαίτερα όσοι ζούσαν μόνοι. Στις ΗΠΑ, η έμφαση μετατοπίστηκε περισσότερο στην ατομική αφήγηση και στη θεαματική υπερβολή του φαγητού. Πλέον, στην εποχή των σύντομων βίντεο, η έμφαση είναι στη γρήγορη ικανοποίηση του βλέμματος, με εικόνες έντονες και ήχους «τραχείς» που τραβούν την προσοχή αμέσως.

Ωστόσο, το φαινόμενο εγείρει και ερωτήματα. Η υπερκατανάλωση φαγητού μπροστά σε κάμερα έχει δεχθεί κριτική για τη δημιουργία μη ρεαλιστικών προσδοκιών και για πιθανή ενίσχυση ανθυγιεινών συνηθειών. Από την άλλη, για πολλούς θεατές, πρόκειται για απλό ψυχαγωγικό περιεχόμενο, κάτι που λειτουργεί ως «οπτικό σνακ» στην καθημερινή κατανάλωση μέσων. Το γεγονός ότι δεν απαιτεί δέσμευση χρόνου, σε συνδυασμό με τον εθιστικό χαρακτήρα των σύντομων βίντεο, εξηγεί γιατί το mukbang έχει πλέον διεισδύσει σχεδόν παντού στο διαδίκτυο – ακόμα και στην Ελλάδα.

Η φράση “the whole internet is mukbang now” δεν είναι υπερβολή, καταλήγει η Amy McArthy στο Eater. Σήμερα, σχεδόν σε κάθε πλατφόρμα – από το TikTok και το Instagram έως το YouTube – τα βίντεο φαγητού αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ψηφιακού τοπίου. Στον πυρήνα του, το mukbang δεν είναι πια μόνο η θέαση της υπερβολής, αλλά μια νέα μορφή καθημερινής, σύντομης και διαδραστικής ψυχαγωγίας, που έχει καταφέρει να κατακτήσει το παγκόσμιο κοινό.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ