LONGREADS

Το νερό του Καματερού: μια απάτη που κατέβηκε μονορούφι

Στις 18 Μαρτίου 1976, χιλιάδες άνθρωποι συνέρρευσαν στη Νέα Φιλαδέλφεια για να προμηθευτούν το μαγικό νερό. Ένα μαγικό κείμενο αφηγείται ένα επικίνδυνο παραμύθι.

Το πρώτο πράγμα που θα σκεφτεί μυημένος οπαδός – τακτικός ακροατής αθλητικών ραδιοφωνικών εκπομπών – διαβάζοντας ‘Καματερό’, είναι ο Βασιλάκης, ο AEKτζής που παίρνει τηλέφωνο και πριν στείλει χαιρετίσματα στην κοπέλα του, λέει ότι τον πρόδωσε ο Μελισσανίδης επειδή δεν κάνει μεταγραφές και έτσι αποκλείστηκε η ομάδα στο Κίεβο. “Κι ο νοών νοείτο”, ή κάπως έτσι τέλος πάντων. Κρατάει χρόνια, δεκαετίες αυτή η σχέση αγάπης του ονόματος ‘Καματερό’ με την ΑΕΚ. Έχουν περάσει πάνω από 40 χρόνια, όταν σαν σήμερα, η ουρά στη Θ14 του Σταδίου της Νέας Φιλαδέλφειας έφτανε μέχρι τη Νέα Ιωνία. Χιλιάδες κόσμος, κάθε ηλικίας και φύλου ήταν εκεί από τις πρώτες πρωινές ώρες για να πιάσει σειρά και να προμηθευτεί το περίφημο ‘νερό του Καματερού’.

Το θαυματουργό, ‘άγιο υγρό’ που θεράπευε πάσα νόσον και μαλακίαν, κυρίως όμως βάσει των εξαγγελιών του ίδιου του δικηγόρου-εφευρέτη, γιάτρευε τον καρκίνο, ήταν ένα ‘ραδιενεργό ελαφρώς ροζ πέτρωμα που βρέθηκε στην Κω, κοντά στην πηγή Μέκκα’. Ο Καματερός το είχε κονιορτοποιήσει, το είχε μεταφέρει στην Αθήνα και στο εξωτερικό σε ‘μυστικά σημεία’ και το διατηρούσε ‘σε μυστικές κρύπτες κατάλληλα συσκευασμένο’.

Από καιρού εις καιρόν, ο Καματερός με την αμέριστη βοήθεια μεγάλου μέρους ακόμα και του ‘σοβαρού’ Τύπου, έβγαινε και το πουλούσε, πότε σε σωληνάρια σε σκόνη, πότε σε μπουκαλάκια με νερό. 20 δραχμές το ένα. Ο απελπισμένος κόσμος, οι ευρισκόμενοι σε απόγνωση συγγενείς καρκινοπαθών, χιλιάδες Έλληνες ανά την Επικράτεια πάτησαν τη μπανανόφλουδα του Καματερού και των εφημερίδων και συνέρρεαν αλαλάζοντες στα σημεία διανομής του ‘θαυματουργού φαρμάκου’ που πήρε το όνομα ‘Ήλιον’ και πωλείτο στις γειτονιές προκαλώντας παροξυσμό. Κανονικό παροξυσμό. Οι εφημερίδες, προεξεχόντων των ‘Νέων’, είχαν πρωτοσέλιδο τα σημεία πώλησης: “σήμερα το Ήλιον θα διανεμηθεί στον Περισσό στην Ευαγγελίστρια, στο Χαλάνδρι στο γήπεδο, στον Άγιο Νικόλαο στην Καλλιθέα. Αύριο στο Παγκράτι, Φιλολάου 117, στο Περιστέρι στο δημοτικό γήπεδο, στο Γκολφ της Γλυφάδας, στη Δεξαμενή στο Κολωνάκι. Την επομένη στο Πικέρμι, στην κεντρική πλατεία, στην ‘αλάνα’ στο μνημείο πεσόντων του Χολαργού, στη Νέα Φιλαδέλφεια, στο γήπεδο της ΑΕΚ”.

Το θαυματουργό νερό του Καματερού ήταν παντού.

Εκείνο το πρωινό όμως στη Νέα Φιλαδέλφεια, έγινε το έλα να δεις. Η ΑΕΚ είχε πρωινή προπόνηση. Όχι οποιαδήποτε ΑΕΚ. Η ΑΕΚ του Μπάρλου, του Φάντρονκ, η ΑΕΚ που έναν χρόνο αργότερα έγραψε το ‘έπος της QPR’ και προκρίθηκε στα ημιτελικά του (τότε) Κυπέλλου UEFA. Στο γήπεδο πιο πολύς κόσμος και από ντέρμπι. Ο Βλάχος, ο διευθυντής του Σταδίου είχε καλέσει τη χωροφυλακή, αλλά τα όργανα της τάξης ήταν αδύνατον να συγκρατήσουν την ορμή της λαοθάλασσας. Επί 6 ώρες ο Καματερός έδινε το ‘νερό’, ορισμένοι έκοβαν πηδώντας το μαντρότοιχο, ήταν αδύνατον να περιμένουν να περάσουν από τις μοναδικές πόρτες που ήταν ανοιχτές αφού η οδηγία ήταν σαφής: “από τη 14 θα μπαίνετε και από τη 13 θα βγαίνετε”.

Σκρέκης, Παπαδόπουλος, Ραβούσης, Δέδες, Στεφανίδης στην ουρά για το νερό. Με πλαστικά μπουκάλια στα χέρια και χωρίς να τους δίνει σημασία κανένας, αφού το θέμα ήταν το ‘νερό’. Ο Καματερός είχε ξεπουλήσει ήδη στις 14.00 το απομεσήμερο. Πάνω από τους μισούς έμειναν με την ελπίδα και τράβηξαν για το Ψυχικό.

Ο ‘εφευρέτης/ευεργέτης’ Καματερός είχε υποσχεθεί στους πιστούς του ότι το βράδυ στις 20.00 θα εντυπωσιάσει τους πάντες με ένα νέο θαύμα γιατί το νερό δεν θεραπεύει μόνο καρκίνο και λευχαιμία, κάνει και τους τυφλούς να βρουν το φως τους. Το φορτηγό πράγματι εμφανίστηκε δειλά κατά τις 19.30 στην Αγία Σοφία. Ήταν αδύνατον να προχωρήσει, το είχαν ακινητοποιήσει οι άνθρωποι που περίμεναν το θαύμα. Ο Καματερός ανέβηκε στο καπό, μετέτρεψε απλό μεταλλικό νερό σε αντικαρκινικό και το μοίρασε στο λαό του. “Αύριο θα κάνω τυφλό να δει το φως του. Όλοι εδώ την ίδια ώρα. Αν δεν γίνει καλά ο τυφλός, να με πυροβολήσετε με περίστροφο. Επειδή όμως θα γίνει, όλοι μαζί μετά θα πάμε στη Βουλή να τους μιλήσουμε για τη δύναμη που έχει το Ήλιον”.

Ο κόσμος ήταν αδύνατον να συγκρατηθεί, γυναίκες λιποθυμούσαν, άλλοι πιανόντουσαν στα χέρια για να προλάβουν πρώτοι, βρισιές, κλωτσιές, μπουνιές, μεσήλικες να δαγκώνουν τις γριές στα χέρια για να πέσει το ‘φάρμακο’ και να το πάρουν εκείνοι. Ο Καματερός αναγκάστηκε να σταματήσει τη διανομή γιατί θα θρηνούσαμε θύματα. Εκείνο που δεν κατάλαβε ήταν ότι ξεστόμισε πάνω στον ενθουσιασμό του τη λάθος λέξη. Είπε ‘Βουλή’. Και όταν οι πατέρες του έθνους θίγονται, τότε όλα παίρνουν το δρόμο τους και ακόμα και τα βολικά θαυματουργά νερά, τίθενται υπό διερεύνηση.

Η Ελλάδα την άνοιξη του 1976 ήταν μια Ελλάδα που απείχε μόλις δυο χρόνια μακριά από τη χούντα. Το Κυπριακό έκαιγε, ο κόσμος ήταν πολύ διαφορετικός από αυτό που ξέρουμε σήμερα, η φτώχεια πραγματική, οι ανέσεις λίγες για την πλειοψηφία. Καματερός και Γράτσος (οικονομολόγος και εφοπλιστής, συνεργάτης του Καματερού) κατά πολλούς ήταν βαλτοί από τους προύχοντες για να θολώσουν τα νερά. Ναι, γιατί ανέκαθεν μας άρεσε η συνωμοσία και λατρεύαμε τα σενάρια. Το νερό του Καματερού το επέβαλαν οι Αμερικάνοι, ο Καραμανλής, οι Άγγλοι, οι Ρώσοι, ο ένας, ο άλλος. Ανέλαβε ο αδέκαστος μαχητής της δημοσιογραφίας Γιώργος Τράγκας. Ο Καματερός βαρέθηκε να δίνει συνεντεύξεις, λογοδοτούσε ενώπιον των ρεπόρτερ, εξακολουθούσε να στηρίζει την εφεύρεσή του.

Τα ‘Επίκαιρα’ δημοσιεύουν μεταξύ άλλων: “Κάποιος δημοσιογράφος με ρώτησε: ‘ποιο είναι τό μυστικό σου;’ Είπα ότι έχω δυο μυστικά: Το ένα είναι το ‘ασήμαντο πέτρωμα’ που το εκτιμώ στις 12 δραχμές και το δίνω σε όποιο κράτος θέλει να το μοιράσει δωρεάν. Το μεγάλο μυστικό όμως είναι ο τρόπος που έχω τη γνώση. Και αυτό αφορά μόνο εμένα. Όταν αρχίσω να ασχολούμαι με την ανθρώπινη ψυχή και όχι με το σώμα θα σας το αποκαλύψω για να περάσει κι ο υπόλοιπος κόσμος πνευματικά και εσωτερικά από τα όμορφα μονοπάτια που πέρασα εγώ. Και θα ευτυχήσει όλος ο κόσμος, όπως ευτυχώ κι εγώ εδώ και 15 χρόνια. Ένα πρώτο βήμα είναι να διαβάσετε τα τρία σπουδαιότερα βιβλία παγκοσμίως: το Ευαγγέλιο του Ιωάννη και την Αποκάλυψη, το ‘Μέτρο Κατανοήσεως’ που έγραψε η Φρειδερίκη και τέλος το ‘Χριστιανισμός και η εποχή μας’ του Κανελλόπουλου. Ας υποθέσουμε ότι ο κόσμος τα διάβασε. Τότε ας ξαναϋποθέσουμε ότι θέλω να αδειάσω όλη την Αθήνα και να την πάω σε άλλο μέρος. Δεν έχω παρά να μοιράσω ένα εκατομμύριο φιαλίδια, θα μαζέψω ένα εκατομμύριο Αθηναίους και θα τους πως ότι πρέπει να τους δώσω τη συνταγή. Τα υπόλοιπα θα τα πω στην ΥΕΝΕΔ, θα σταματήσω την κυκλοφορία, ό,τι θέλω θα κάνω μετά. Έρχεται πχ. ο Φορντ (τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ) του δίνω το φάρμακο και τον κάνω καλά. Όταν καταλάβει ότι τον εξουσιάζω, τότε θα του ζητήσω μόνο μια Συνθήκη που να μας δίνει την Αγιά Σοφιά. Τίποτα άλλο δεν χρειάζομαι για να αναγεννήσω τον Ελληνισμό”.

Αυτή η συνέντευξη στα ‘Επίκαιρα’ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ξεχάστηκαν αμέσως οι περίοπτες μελέτες και τα πειράματα με τα ποντίκια της υφηγήτριας Παιδιατρικής στο Ερευνητικό Κέντρο του Μαιευτηρίου ‘Μαρίκα Ήλιάδη’, Πίτσας Καλπακτσόγλου στο πρωτοσέλιδο των ‘Νέων’, ξεχάστηκε η επιστολή του χειρουργού ωτορινολαρυγγολόγου Αντώνη Μαλτέζου, ο οποίος απευθύνθηκε στον Καματερό, προκειμένου να εξασφαλίσει ποσότητα από το ραδιενεργό νερό της Κω (συγκλονιστική επιστολή στην οποία μεταξύ άλλων ο γιατρός έγραφε “Επιθυμώ να πειραματισθώ με την χορηγουμένην ποσότητα νερού εις εμέ και την σύζυγό μου. Το νερό θα το χρησιμοποιήσω σύμφωνα μα τας οδηγίας σας. Οι παθήσεις μας είναι καταρράκτης εις τον υποφαινόμενον και δισκοπάθεια της συζύγου μου μετά ενοχλημάτων της χολής”). Ξεχάστηκαν κυρίως τα θλιβερά περιστατικά με ‘ασθενείς που αισθάνονταν καλύτερα’, μικρά παιδιά που έπασχαν από λευχαιμία και οι απεγνωσμένοι γονείς τους αναζητούσαν σανίδες σωτηρίας, στον Άγιο Σάββα, στο Αγλαΐα Κυριακού, στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας. Είχε συγκλονίσει η ιστορία του μικρού Γιαννάκη από την Ηλεία, γιου ενός βοσκού με καρκίνο στον εγκέφαλο που ‘ξαναπερπάτησε επειδή ήπιε το νερό’. Μια μίξη μύθου, αυθυποβολής, ανάγκης να πιστέψουμε στα θαύματα και πάνω απ’ όλα πίστης ότι οι δικοί μας άνθρωποι μπορούν να σωθούν, έδωσαν υπόσταση στο νερό του Καματερού που είχε στα χέρια του το μεγαλύτερο όπλο της ανθρωπότητας: την ελπίδα.

Οι γονείς 18 παιδιών που νοσηλεύονταν με λευχαιμία και κακοήθεις όγκους στο νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Kυριακού, σταμάτησαν την κλασική θεραπεία και έδωσαν στα παιδιά τους το νερό του Kαματερού. Το ένα από τα παιδιά πέθανε.

Το εμπόριο ελπίδας των ΜΜΕ και το παραμύθι του Καματερού έληξε πολύ σύντομα μετά από εκείνη την τραγωδία. Το θέμα έφτασε μέχρι τη Βουλή, έγινε αντικείμενο κοινοβουλευτικού ελέγχου μετά από ερώτηση του Προέδρου της ΕΔΑ, Ηλία Ηλιού, πήρε το δρόμο για την εισαγγελία Αθηνών η οποία άσκησε ποινική δίωξη κατά παντός υπευθύνου για το ‘νερό της Κω’. Διατάχθηκε η κατάσχεσή του, κατέστη σαφές μετά από ενδελεχείς ελέγχους της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, ότι η σκόνη και το νερό του εμπεριέχουν ραδιενεργά στοιχεία από τα οποία δύναται να επέλθει βλάβη για την υγεία ή κίνδυνος για τη ζωή εάν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες.

Ο κόσμος άρχισε να πιστεύει τις αλλεπάλληλες ανακοινώσεις των Ιατρικών Συλλόγων της χώρας (που μέχρι πρότινος ήταν ‘στο κόλπο’ και συνεργάτες των Αμερικάνων) που κραύγαζαν για παραπλάνηση της κοινής γνώμης, εξαπάτηση των δύστυχων ασθενών και των συγγενών τους, για μεσαιωνικές πρακτικές και έκαναν έκκληση στους ευρισκόμενους σε απόγνωση ανθρώπους να μην σταματούν τη θεραπεία τους για να πιουν το ‘νερό’. Το θέμα ξεχάστηκε, η σκόνη έπεσε. Όταν Καματερός και Γράτσος κάθισαν στο εδώλιο, ο κόσμος συνέχιζε απλώς τη ζωή του λησμονώντας ότι εξαπατήθηκε, ότι ακόμα και σώφρονες κάποια στιγμή αναρωτήθηκαν εάν όντως ο Καματερός βρήκε το φάρμακο για τον καρκίνο. Ο τότε 36χρονος δικηγόρος καταδικάστηκε με φυλάκιση 8 μηνών, ποινή εξαγοράσιμη. Πλήρωσε οκτώ χιλιάδες δραχμές και αφέθηκε ελεύθερος. Ο Γράτσος τη γλύτωσε μόλις με πέντε χιλιάρικα. Οι ερινύες όμως δεν τους άφησαν ποτέ.

Ο Γιώργος Καματερός, βυθισμένος στα χρέη, αυτοκτόνησε στις 6 Μαΐου του 1998, σε ηλικία 58 ετών. Το εμπόριο ελπίδας δεν θα πεθάνει ποτέ.