JOSS WHEDON

Στο ‘Firefly’ πας καβάλα μέχρι τα άστρα

Αρκούν 14 επεισόδια για την καλύτερη σειρά επιστημονικής φαντασίας; Μια δεκαετία πριν γυρίσει το “Avengers”, ο Joss Whedon απέδειξε πως μπορεί και ναι.

Υπάρχουν οι σειρές με τα γυαλιστερά διαστημόπλοια και τα όπλα και τους προωθητήρες και τ ις αστρικές δίνες και τους ισχυρούς εξωγήινους και τις διαστημικές ναυμαχίες- και όλα αυτά είναι φανταστικά, αλλά το “Firefly” δεν έχει τίποτα από αυτά και γι’αυτό παραμένει ίσως η πιο ξεχωριστή σειρά επιστημονικής φαντασίας που έχουμε δει ποτέ.

Μιας και πολύ σύντομη σε διάρκεια (μόλις 14 επεισόδια, μια θλίψη η κατάσταση, συν μια ταινία που τα κλείνει όλα), η σειρά έχει διατηρηθεί στην κορυφή σχεδόν κάθε σχετικής λίστας σύντομα κομμένων σειρών, και αποτελεί εύκολο υλικό προς επανάληψη και δοκιμή. Που θα πει, όποιος το έχει δει, δεν έχει λόγο να μην το βλέπει ξανά και ξανά- 14 επεισοδιάκια είναι, και ούτε ένα μέτριο. Κι όποιος δεν το έχει δει, αργά ή γρήγορα το κάνει, ιδίως μετά την έκρηξη δημοτικότητας του δημιουργού πέρσι, με τα “Avengers” και “Cabin in the Woods” να βγαίνουν στις αίθουσες μέσα σε διάστημα ενός μήνα.

Τι είναι όμως αυτό που έχει κάνει το “Firefly” να διατηρηθεί τόσο ζωντανό στο πέρασμα του χρόνου, μετά από δεκαετία σπουδαίας τηλεόρασης που κάνει σχεδόν οτιδήποτε παλιότερο να μοιάζει απαρχαιωμένο; Και γιατί πρέπει επιτέλους να το δεις κι εσύ αν ακόμα δεν το έχεις κάνει; Όσα πρέπει να ξέρεις, σε λίγα βήματα:

H ιδέα με δυο λέξεις(*)

Διαστημικό γουέστερν.

(*κυριολεκτικά)

Η ιδέα με περισσότερα λέξεις

Στις πιο απομακρυσμένες, βρώμικες, ξεχασμένες, υποβαθμισμένες γωνίες του διαστήματος, κανείς δε μπορεί να σε ακούσει να φωνάζεις. Ή και γενικότερα, κανείς δε νοιάζεται για σένα εκτός κι αν αρχίσεις να πολυχώνεσαι στην εξουσία. Όπως δηλαδή συμβαίνει και στον πραγματικό κόσμο (#deepstuff).

Γι’αυτό λοιπόν το “Firefly” είναι τόσο αληθινό παρότι εξελίσσεται στο διάστημα κάτι αιώνες αργότερα. Επειδή το πλήρωμα των outsiders, οριακά εγκληματιών, κοινωνικά απόβλητων αντι-ηρώων του, έχει κάτι βαθύτατα γήινο, όπως άλλωστε και οι κόσμοι στους οποίους οδηγούνται στις περιπέτειές τους. Κόσμοι σκονισμένοι, άνομοι, με παλιομοδίτικα σαλούν, με άλογα (αληθινά, αληθινότατα άλογα), με κακούς που μπλέκονται σε μονομαχίες στη δύση του ήλιου.

Σε αυτό τον κόσμο, όπου τα πάντα ελέγχει μια απολυταρχική συμμαχία, το πλήρωμα του “Firefly” ζει με κέρδη που αποφέρει η μία δουλειά μετά την άλλη. Μέχρι που ένας λαθρεπιβάτης σημαίνει πως αυτό το ξεχασμένο Firefly σκάφος που κανείς δε θα έδινε σημασία, πάτησε τον λάθος κυβερνητικό κάλο. Και τώρα η συμμαχία το αναζητά μετά μανίας.

Οι χαρακτήρες

Ο Μαλ Ρέινολντς είναι από τους συναρπαστικότερους πρωταγωνιστές σειρών στην ιστορία, γιατί είναι σκοτεινός αλλά είναι και ανθρώπινος, και με έναν μαγικό τρόπο το ένα δεν επικρατεί του άλλου. Γι’αυτό και είναι αληθινός. Δεν είναι ένας αντι-ήρωας υπερ-ήρωας τύπου Βικ Μάκι ή Ντέξτερ, είναι τρισδιάστατος, έχει ένα μεγάλο κενό, τρέχει να ξεφύγει, ψάχνει να βρει, παλεύει κάθε στιγμή με το καλό και το κακό μέσα του, μισεί πράγματα, αγαπά πράγματα. Δεν γίνεται να μην τον λατρέψεις.

(Κι επίσης επειδή είναι ο Νέιθαν Φίλιον, κι επειδή τον γράφει ο Τζος Γουήντον, είναι και πάρα πολύ αστείος. Τραγικός, σκοτεινός, συναρπαστικός και αστείος. Τι άλλο θες από έναν πρωταγωνιστή;)

Μαζί του στο πανάρχαιο σκάφος τάξης Firefly του οποίου είναι καπετάνιος, έχει τον ικανότατο πιλότο Γουώς και τη σύζυγό του Ζόι, μια αληθινή γυναίκα αμαζόνα, με την οποίο πολεμούσαν μαζί στον πόλεμο που χάθηκε. Ήταν στην πλευρά των επανασατατών, που ηττήθηκαν από τη συμμαχία. Ο Τζέιν είναι τα μούσκουλα, ο δεμένος, κάπως ΚΔΟΑ τύπος που τον έχεις για μισθοφόρο. Ικανός, αλλά φοβάσαι πως θα σε προδόσει. Η μηχανικός Κέιλι είναι το γλυκότερο πλάσμα του κόσμου και απλά τυχαίνει να μιλάει στις μηχανές, είναι τόσο καλή στη δουλειά της. Και τέλος υπάρχει η Ινάρα, μια συνοδός πολυτελείας που χρησιμοποιεί το Firefly για να ταξιδεύει στους διάφορους πλανήτες όπου βρίσκει δουλειά. Επίσης γουστάρονται τρελά με τον Μαλ αλλά είναι κι οι δύο πολύ περήφανοι για να το παραδεχτούν. Καλά ξεμπερδέματα.

Στον πιλότο της σειράς προστίθενται στο πλήρωμα άλλοι τρεις χαρακτήρες. Ο ιερέας Μπουκ που προκαλεί σε πολλά σημεία της σειράς τον Μαλ (ο οποίος όχι απλά δεν πιστεύει στο Θεό, αλλά τον μισεί, τον απεχθάνεται) και ο οποίος ξεκάθαρα Κάτι Κρύβει. Αλλά κυριότερα, έχουμε δύο αδέρφια. Τον γιατρό Σάιμον, μια ιδιοφυία, μας λέει η σειρά, που όμως έχει πετάξει μια καριέρα και το μέλλον του στα σκουπίδια ώστε να προστατέψει:

Την Ρίβερ (η geek θεότητα Σάμερ Γκλάου), την αδερφή του η οποία είναι πολύ κούκου, είναι επικίνδυνη, κρύβει πάρα πολλά μυστικά (χωρίς απαραίτητα να το συνειδητοποιεί) και α ναι, την ψάχνει μια ολόκληρη πανίσχυρη κεντρική ‘αυτοκρατορία’.

Φαντάσου εν ολίγοις να είσαι μικροκακοποιός, να ζεις από κομπίνες ή μεταφέροντας πραγματάκια εδώ και κει, κάπου μακριά από τις μεγάλες πόλεις, εκεί που κανείς δεν πολυασχολείται με το τι συμβαίνει. Και ξαφνικά να πρέπει να διαχειριστείς ένα ανθρωποκυνηγητό. Συνεχίζοντας να έχεις ανάγκη τις κομπίνες για να επιβιώσεις.

Η δομή

Γι’αυτο το “Firefly” είναι λοιπόν ιδανική τηλεόραση. Διότι κάθε επεισόδιο είναι μια ολοκληρωμένη περιπέτεια με αρχή, μέση και τέλος, ΠΟΤΕ δεν μένουμε στον αέρα ως προς το τι συνέβη στην πλοκή που παρακολουθούμε, αλλά ταυτόχρονα όλα μεταφέρονται, όλα σημαίνουν κάτι. Υπάρχει το ευρύτερο στόρι της Ρίβερ και του Μαλ που διατρέχει τη σειρά, υπάρχουν και οι χαρακτήρες τους οποίους γνωρίζουμε καλύτερα και των οποίων οι προσωπικές ιστορίες έχουν ενδιαφέρον μέχρι τελευταίου κομπάρσου.

Στο τέλος της σειράς νιώθεις πως έχεις δει (αν υπολογίσουμε και την ταινία) 15 ολοκληρωμένες περιπέτειες, και ένα απίστευτα έντονο έπος που τις περικλείει όλες. Και, το ξαναλέμε αυτό. Κακό επεισόδιο δεν υπάρχει. Το “Firefly” είναι 100%.

Το σύμπαν

Σαν αντίστροφο “Star Trek”, το “Firefly” ουσιαστικά δίνει στην κακή συμμαχία τα παγωμένα χρώματα, τα καθαρά σκηνικά, την αποστειρωμένη τελειότητα, τη συμμετρία και την ηρεμία. Είναι οι άχρωμοι, απρόσωποι κακοί.

Οι ήρωές μας φοράνε το ζεστό καφέ (Browncoats ήταν το παρατσούκλι των επαναστατών στον πόλεμο), ακόμα και οι προωθητήρες του Firefly πετάνε κίτρινο καύσιμο όταν μπαίνουν μπροστά, τα πλάνα είναι πάντα κουνημένα, ανήσυχα, σκουρόχρωμα. Οι ήρωές μας πατάνε σε πλανήτες που συχνά έχουν περίεργα ονόματα και ανήκουν σε ποιος-ξέρει-πού ηλιακά συστήματα, όμως όλα αυτά τα περιθωριακά μέρη μοιάζουν πάρα πολύ γνώριμα. Είναι ανθρώπινα.

Η γραφή

Τη σειρά έτρεχε ο Τιμ Μινίαρ (που είναι γνωστός στους τηλεοπτικούς κύκλους ως ο Ταλαντούχος Σεναριογράφος Που Δεν Βλέπει Ποτέ 2η Σεζόν, στο twitter έχει όνομα CancelledAgain) αλλά δημιουργός και επιβλέπων στα πάντα ήταν ο Τζος Γουήντον της “Buffy” και των “Avengers”.

Που θα πει, οι χαρακτήρες κατευθύνουν την πλοκή (ξέχνα τα ασφυκτικά μυστήρια που σε πιάνουν από το λαιμό με τις Συνεχείς Απίστευτες Ανατροπές), δεν υπάρχει τεχνικό mumbo-jumbo αλλά αντ’αυτού υπάρχει παραπολυσυναίσθημα, και ότι θα κλάψεις θα γελάσεις θα θελήσεις να κάνεις high five στο διπλανό σου και συχνά όλα αυτά ταυτόχρονα.

Επίσης, τρελό μπόνους σε σχέση με οτιδήποτε άλλο έχει κάνει ο Γουήντον (ή οποιοσδήποτε άλλος σεναριογράφος της σχολής ‘γράφω δράμα με χιούμορ, πάθος και αγωνία’) το γεγονός πως η σειρά είναι στο μέλλον, σε ένα απροσδιόριστο μέλλον μάλιστα, άρα δεν υφίστανται οποιεσδήποτε είδους ποπ αναφορές. Όχι ότι έχω τίποτα με τις αναφορές, όταν γίνονται σωστά τις αγαπώ, αλλά δες το σαν άσκηση ύφους: Πόσο ποπ χιούμορ μπορείς να κάνεις όταν δεν μπορείς να κάνεις αναφορά σε τίποτα;

Το παρασκήνιο

Η σειρά είχε έναν από τους ακριβότερους πιλότους στην ιστορία της τηλεόρασης (που ταυτόχρονα είναι μες στα 3-4 πιο αδύναμα επεισόδια της σειράς) αλλά δεν ήταν ποτέ γραφτό να πετύχει το “Firefly” εμπορικά. Από την πρώτη στιγμή το δίκτυο δεν έμοιαζε να ξέρει τι έχει στα χέρια του, αποφασίζοντας να μην προβάλλει ποτέ τον πιλότο (παρά όταν η σειρά κόπηκε, δείχνοντάς τον ως τελευταίο επεισόδιο!) και ζητώντας το δεύτερο επεισόδιο να ξαναεισάγει χαρακτήρες και πλοκές και concepts, αλλά στο μισό χρόνο.

Ναι, δεν πήγε και τόσο καλά αυτό. Η σειρά ποτέ δεν έπιασε ψηλές θεαματικότητες, ήρθε και ένας μήνας απουσίας από το πρόγραμμα λόγω των πλέι-οφ του μπέιζμπολ, D.O.A. η φάση.

Η ταινία

Ευτυχώς ο Γουήντον ήταν τόσο παθιασμένος με αυτή την ιστορία που όταν αναπόφεκυτα η σειρά κόπηκε, έβαλε λυτούς και δεμένους στο Χόλιγουντ ώστε να βρεθεί ένας τρόπος να την συνεχίσει. Μυριζόμενοι το γεγονός πως η σειρά είχε ένα μικρό αλλά πολύ παθιασμένο κοινό, βρέθηκε ένα στούντιο που του έδωσε ένα τίμιο μπάτζετ να γυρίσει την ταινία-συνέχεια-φινάλε “Serenity”.

Όπως και η σειρά που προηγήθηκε, έτσι και το “Serenity” πάτωσε στο box office, αλλά από τις πωλήσεις DVD που ακολούθησαν, έβγαλε τα λεφτά της. Επίσης είναι πολύ καλή: Ξεκινάει με ένα εντυπωσιακό πλάνο εισαγωγής των 9 χαρακτήρων, στη συνέχεια παρουσιάζει έναν φανταστικό κακό, και κλείνει απαντώντας κάποια βασικά ερωτήματα της σειράς και ακολουθώντας τα ως την κατάληξή τους.

Τέλος, παρουσιάζει τους τρομακτικούς κακούς που στη σειρά μόνο ακούμε αλλά ποτέ δε βλέπουμε: Τους διαστημικούς κανίβαλους (δεν είναι όσο γελοίο ακούγεται) Ρήβερς, δηλαδή ανθρώπους που βρέθηκαν για τόσο πολύ στην άβυσσο του διαστήματος που έχασαν την ψυχή τους, τα λογικά τους, την ηθική τους. Κι έγιναν ασταμάτητα όντα καταστροφής. Ο απόλυτος τρόμος.

Στην τελική

Αυτό το DVD κι αυτό το DVD. Το “Firefly”, μέσα από τα 14 επεισόδια και τη μία ταινία του, θα είναι από τις πιο γεμάτες τηλεοπτικές εμπειρίες που μπορείς να ζήσεις. Στο τέλος θα κοπανιέσαι που δεν έχει άλλο, θα έχεις γνωρίσει έναν ολόκληρο κόσμο και ένα σωρό συναρπαστικούς χαρακτήρες, θα έχεις παρακολουθήσει μια φανταστική μυθολογία να ξετυλίγεται- και όλα αυτά χωρίς να χρειαστεί καν να αφιερώσεις πάνω από 15 ώρες.

Αυτά είναι καουμπόικα.