Κι όμως, οι ντομάτες έχουν περισσότερα γονίδια από τους ανθρώπους
Όσα δεν ήξερες για το πιο παρεξηγημένο φρούτο της κουζίνας σου.
- 8 ΙΟΥΛ 2025
Εσύ, ο άνθρωπος, έχεις περίπου 20.000 με 25.000 γονίδια. Μοιάζει μεγάλος αριθμός -και είναι- αλλά παραμένει μικρότερος από τα 31.760 γονίδια του νυχτολούλουδου, του φυτού στο οποίο ανήκει και η ντομάτα. Για άγνωστο λόγο, η ντομάτα κουβαλά ένα εξαιρετικά περίπλοκο γονιδίωμα. Μια θεωρία που αρχίζει να κερδίζει έδαφος συνδέει αυτή την ιδιαιτερότητα με την εξαφάνιση των δεινοσαύρων.
Περίπου την εποχή που οι δεινόσαυροι εξαφανίζονταν από τον πλανήτη, η οικογένεια των νυχτολούλουδων (Solanaceae) φέρεται να τριπλασίασε τον αριθμό των γονιδίων της. Πολλά από αυτά τα επιπλέον γονίδια αποδείχθηκαν άχρηστα και τελικά χάθηκαν. Όσα όμως παρέμειναν, φαίνεται ότι εξυπηρέτησαν έναν σκοπό: βοήθησαν τα φυτά αυτά να επιβιώσουν σε μια εξαιρετικά ασταθή και επικίνδυνη περίοδο για τη Γη, όταν η ζωή προσπαθούσε ακόμη να ανακάμψει από τις επιπτώσεις ενός καταστροφικού αστεροειδούς.
Εσύ, πάλι, έχεις δύο αντίγραφα από κάθε γονίδιο -ένα από τη μητέρα σου και ένα από τον πατέρα σου. Το πλήθος των γονιδίων δε δηλώνει πάντα μεγαλύτερη πολυπλοκότητα. Το ζήτημα είναι πώς τα χρησιμοποιείς. Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν έχει απαραίτητα περισσότερα γονίδια, αλλά τα διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά. Το Πρόγραμμα Ανθρώπινου Γονιδιώματος, που ξεκίνησε το 1990 και ολοκληρώθηκε 13 χρόνια αργότερα, κατάφερε να χαρτογραφήσει και να αλληλουχίσει κάθε ανθρώπινο γονίδιο.
Ήταν το μεγαλύτερο διεθνές επιστημονικό εγχείρημα στην ιστορία της βιολογίας -τουλάχιστον μέχρι να αρχίσει το αντίστοιχο Πρόγραμμα Γονιδιώματος της Ντομάτας.
Πριν όμως φτάσει στο επιστημονικό προσκήνιο, η ντομάτα πέρασε από μια φάση καχυποψίας. Για αιώνες, ήταν γνωστή και ως «δηλητηριώδες μήλο». Τον 18ο αιώνα, οι Ευρωπαίοι αριστοκράτες που έτρωγαν ντομάτες συχνά αρρώσταιναν -και κάποιοι πέθαιναν. Δεν έφταιγε το φρούτο, αλλά τα πιάτα από κασσίτερο που χρησιμοποιούσαν, τα οποία περιείχαν μόλυβδο. Η όξινη σάρκα της ντομάτας «τράβαγε» τον μόλυβδο από το μέταλλο και τον απελευθέρωνε στο φαγητό. Το αποτέλεσμα ήταν η δηλητηρίαση.
Ο φόβος δεν περιορίστηκε στην Ευρώπη. Και στην Αμερική, ορισμένοι αγρότες πίστευαν πως το πράσινο σκουλήκι της ντομάτας ήταν «τοξικό όσο ένα κροταλίας». Η φήμη της ντομάτας ήταν τόσο κακή, που για ένα διάστημα τη θεωρούσαν διακοσμητικό φυτό -όχι κάτι που τρως.
Χρειάστηκε να περάσει ένας αιώνας και να παρέμβουν οι επιστήμονες. Ένας εντομολόγος απέδειξε ότι το περιβόητο σκουλήκι δεν ήταν δηλητηριώδες. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και μετά, η ντομάτα άρχισε σιγά-σιγά να αποκαθιστά τη φήμη της. Και τελικά, όχι μόνο απέκτησε μια θέση στο τραπέζι σου, αλλά απέκτησε και το δικό της γονιδιωματικό πρόγραμμα -ένα από τα πιο φιλόδοξα επιστημονικά projects των τελευταίων δεκαετιών.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
