Το εργαστηριακό λάθος που έσωσε 500.000.000 ζωές

Υπάρχει τεράστια λίστα με πράγματα, που για άλλον σκοπό δημιουργήθηκαν και αλλιώς χρησιμοποιούνται. Υπάρχει και άλλη λίστα, με εφευρέσεις που ήταν αποτέλεσμα τύχης. Δύσκολα, θα βρεις κάτι ανάλογο με αυτό που ακολουθεί και αφορά κάτι που σώζει ζωές εδώ και μισό αιώνα.

Ακολουθεί ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που πρόσφερε ποτέ η ιατρική.

Ο Derek Thompson είναι δημοσιογράφος και εκ των συγγραφέων του βιβλίου με τίτλο Abundance: Τhe Future is Better than You Think.

Υποστηρίζει ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας περιόδου, άνευ προηγουμένου, αφθονίας, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων και των συγκλινουσών τάσεων.

Στα βασικά θέματα που αναπτύσσει, είναι οι εκθετικές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η τρισδιάστατη εκτύπωση, η δύναμη του crowd-sourcing και των πληροφοριών ανοιχτού κώδικα και οι δυνατότητες επίλυσης μεγάλων προκλήσεων, όπως η φτώχεια και η κλιματική αλλαγή, μέσω της καινοτομίας και της συνεργασίας.

Στο Βig Think αποκάλυψε μια από τις πιο αγαπημένες του ιστορίες, μεταξύ όσων αναπτύσσονται στο βιβλίο.

«Είναι η ιστορία της πενικιλίνης. Είναι γνωστό πως ανακαλύφθηκε κατά λάθος, από τον Σκοτσέζο επιστήμονα, Alexander Fleming το 1929. Στην επιστροφή στο εργαστήριο του, στο νοσοκομείο St. Mary’s του Λονδίνου όπου ερευνούσε βακτήρια, μετά τις διακοπές, είδε σε ένα τρυβλίο καλλιέργειας Πέτρι που είχε τοποθετήσει σταφυλόκοκκο, κάτι περίεργο. Σαν μούχλα. Σαν να είχε μπει κάτι από το παράθυρο και προσγειώθηκε στο τρυβλίο και είχε υγροποιήσει την “αποικία” των βακτηρίων. Δεν πέταξε το προϊόν. Το έβαλε κάτω από το μικροσκόπιο για να δώσει ένα όνομα στη μούχλα. Ανακάλυψε ότι ήταν μύκητας του γένους πενικίλιο. Έτσι, ονόμασε το προϊόν πενικιλίνη».

Στις έρευνες που έκανε επί τρία χρόνια, παρατήρησε πως γύρω από τον συγκεκριμένο μύκητα δεν μπορούσαν να αναπτυχθούν βακτήρια. Διαπίστωσε ότι ο μύκητας παράγει ουσία που τα σκοτώνει. Και κάπως έτσι ο κόσμος απέκτησε το πρώτο αντιβιοτικό.

Δηλαδή, το πιο σημαντικό φάρμακο του 20ου αιώνα (από τα ισχυρότερα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα) που άλλαξε το μέλλον του είδους που λέγεται άνθρωπος, αφού μπορούσε πια, να αντιμετωπίσει θέματα όπως η πνευμονία, οι λοιμώξεις του δέρματος, η φαρυγγίτιδα, αλλά και ο τύφος, η φυματίωση και η σύφιλη.

Δρα αναστέλλοντας την παραγωγή του κυτταρικού τοιχώματος των βακτηρίων, με αποτέλεσμα την καταστροφή τους.

«Και όλα αυτά άρχισαν από κάτι που μπήκε από το παράθυρο. Μια πραγματική ανάσα Θεού».

Η συμπτωματική σύμπτωση Νο2

Πέραν της τυχαίας διείσδυσης στοιχείου σε ιατρικό δικαστήριο, χρειάστηκε και μια ακόμα σύμπτωση για να προκύψει το προϊόν που έχει σώσει αναρίθμητες ζωές.

Παίρνουμε την ανακάλυψη και την πάμε, χρονικά, στο 1942. «Έως τότε, μόλις 5 άνθρωποι είχαν δοκιμάσει την πενικιλίνη έως τότε. Οι 2 με 3 είχαν πεθάνει. Ποιος λοιπόν, θα δοκίμαζε την ουσία για να σωθεί;

Το πρόβλημα ήταν πως οι επιστήμονες που δούλευαν επί της πενικιλίνης, δεν μπορούσαν να την αναπτύξουν σε σημαντικές ποσότητες, για να την τεστάρουν σε ανθρώπους. Οπότε έφυγαν από τη Μεγάλη Βρετανία που είχε το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πήγαν στις ΗΠΑ.

Εκεί στάθηκαν πραγματικά τυχεροί, η άφιξη της πενικιλίνης στις ΗΠΑ έγινε στην απαρχή του προγράμματος OSRD (Office of Scientific Research and Development). Είχε ως στόχο να συντονίσει όλες τις επιστημονικές και τεχνολογικές καινοτομίες, κατά τη διάρκεια του πολέμου. Από αυτό προέκυψε η πυρηνική βόμβα (Manhattan Project).

Μια από τις πιο σημαντικές επιτυχίες του OSRD ήταν πως βρήκαν τρόπο να αναπτύξουν και να δοκιμάσουν σε μεγάλη κλίμακα την πενικιλίνη.

Μια τριετία μετά, το ποσοστό θανάτων από βακτηριακές ασθένειες μεταξύ Αμερικανών και Βρετανών στρατιωτών, μειώθηκε κατά 18%».

Φτάσαμε έτσι, στο μάθημα που διδάσκει η πενικιλίνη που παραμένει ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά.

«Αυτό που έκανε την πενικιλίνη την πιο σημαντική επιστημονική ανακάλυψη της ιατρικής, στον 20 αιώνα δεν ήταν η ανακάλυψη per se, αλλά η εφαρμογή. Αυτό είναι ένα μάθημα που συχνά χάνεται από τους θιασώτες της εξέλιξης και τους αξιωματούχους της κυβέρνησης. H εφεύρεση έχει σημασία, αλλά η εφαρμογή έχει μεγαλύτερη σημασία. Η καινοτομία είναι πώς πηγαίνεις μια ιδέα από το μηδέν στο ένα. Η εφαρμογή είναι πώς πηγαίνεις μια ιδέα από το 1 στο 1.000.000.000.

Αυτή είναι η ιστορία της πενικιλίνης. Είναι ιστορία κλίμακας».

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ