Τελικά, ποιος έχτισε τη Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας;

Πρόκειται, χωρίς αμφιβολία, για ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία του αρχαίου κόσμου.Η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας, με σώμα λιονταριού και κεφάλι ανθρώπου, ατενίζει τις ερήμους της Αιγύπτου εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αν και εκατομμύρια άνθρωποι έχουν θαυμάσει το μεγαλείο της, ένα ερώτημα συνεχίζει να προβληματίζει τους ειδικούς και τους λάτρεις της ιστορίας: Ποιος την κατασκεύασε;

Σκαλισμένη σε ένα και μόνο τεράστιο κομμάτι ασβεστόλιθου, η Μεγάλη Σφίγγα εκτείνεται σε μήκος περίπου 73 μέτρων και φτάνει σε ύψος τα 20. Το τεράστιο σώμα της είναι στραμμένο προς την ανατολή, χαιρετώντας κάθε μέρα τον ήλιο, μια θέση που ίσως συμβόλιζε τη σύνδεση ανάμεσα στον βασιλιά και τον θεό Ήλιο στην αρχαία Αίγυπτο.

Αν και σήμερα η Σφίγγα φαίνεται φθαρμένη και άχρωμη, ίχνη κόκκινης μπογιάς στο πρόσωπο, κίτρινου στο κάλυμμα κεφαλής και μπλε στα γένια υποδηλώνουν ότι κάποτε είχε ζωντανά χρώματα. Με το πέρασμα των αιώνων, οι άμμοι της ερήμου την είχαν σχεδόν καλύψει μέχρι τον λαιμό, προστατεύοντάς την έτσι από τη διάβρωση. Ωστόσο, σύγχρονοι κίνδυνοι όπως η ρύπανση και το νέφος αποτελούν πλέον νέες απειλές.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η κατασκευή της θα απαιτούσε περίπου 100 εργάτες, χρησιμοποιώντας πέτρινα σφυριά και χάλκινα καλέμια, και θα διαρκούσε γύρω στα τρία χρόνια. Πρόκειται για ένα αξιοσημείωτο τεχνολογικό και εργατικό επίτευγμα, αν αναλογιστεί κανείς τα διαθέσιμα εργαλεία πριν από περισσότερα από 4.000 χρόνια. Το ζήτημα όμως είναι, ποιος παρήγγειλε αυτό το αρχαίο θαύμα και ποιος ανέλαβε να το φέρει στη ζωή;

Η Περίπτωση του Χεφρήνου και του Χέοπα

Οι περισσότεροι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η Σφίγγα κατασκευάστηκε πριν από περίπου 4.500 χρόνια, κατά την Παλαιά Βασιλεία της Αιγύπτου, υπό τη βασιλεία του Φαραώ Χεφρήνου. Ο Χεφρήν βασίλεψε από το 2558 έως το 2532 π.Χ. και του αποδίδεται η κατασκευή της δεύτερης πυραμίδας στην Γκίζα.

Γιατί πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι η Σφίγγα ήταν παραγγελία του Χεφρήνου; Πρώτον, το μνημείο αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος που περιλαμβάνει την πυραμίδα και τους ναούς του Χεφρήνου. Επιπλέον, ένα άγαλμα φυσικού μεγέθους του Χεφρήνου, σκαλισμένο από ηφαιστειογενές πέτρωμα και βρέθηκε σε παρακείμενο ναό, παρουσιάζει ομοιότητες με το πρόσωπο της Σφίγγας.

Αν και αυτό δεν αποτελεί αδιάσειστη απόδειξη, έχει ενισχύσει τη θεωρία Χεφρήν στα μάτια πολλών επιστημόνων. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι ότι ο Χεφρήν ήταν ο εμπνευστής της Σφίγγας. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ζητήθηκε από τον πατέρα του Χεφρήνου, τον Φαραώ Χέοπα και κατασκευαστή της Μεγάλης Πυραμίδας της Γκίζας.

Αυτή η θεωρία βασίζεται σε γεωλογικά και αρχαιολογικά στοιχεία. Η Σφίγγα σμιλεύτηκε από έναν ασβεστολιθικό βράχο, ο οποίος ίσως είχε ήδη λαξευτεί κατά τη διάρκεια των έργων του Χέοπα. Επίσης, ορισμένοι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι ο διάδρομος και οι ναοί του Χεφρήνου μοιάζουν να έχουν σχεδιαστεί γύρω από μια ήδη υπάρχουσα Σφίγγα, γεγονός που υποδηλώνει ότι το άγαλμα προϋπήρχε της βασιλείας του.

Οι στιλιστικές συγκρίσεις ενισχύουν επίσης την πεποίθηση ότι ο Χέοπας ζήτησε την κατασκευή της. Τα φαρδιά και τετράγωνα χαρακτηριστικά του προσώπου της Σφίγγας δεν ταιριάζουν με τα αγάλματα του Χεφρήνου, ενώ κάποιοι ειδικοί βλέπουν μεγαλύτερη ομοιότητα με γνωστές απεικονίσεις του Χέοπα.

Ενώ η συζήτηση για το ποιος έχτισε τη Σφίγγα συνεχίζεται, η μεγαλοπρέπεια και η σημασία του μνημείου είναι αδιαμφισβήτητες. Είτε είναι έργο του Χεφρήνου, του Χέοπα ή κάποιου άλλου αρχαίου ηγεμόνα, η Σφίγγα παραμένει ένα ισχυρό σύμβολο της ευφυΐας, της καλλιτεχνικής δεξιοτεχνίας και της γοητείας της αρχαίας Αιγύπτου.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ