Οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες τελείωσαν. Μήπως ήταν οι τελευταίοι;
Όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία του πλανήτη, τόσο μειώνονται οι πόλεις που πληρούν τις προϋποθέσεις για τη διοργάνωση των αγώνων, ενώ το τεχνητό χιόνι που ψέκαζαν επί μέρες τα μηχανήματα στο Πεκίνο, επισπεύδει την πορεία προς τη λάθος μεριά.
- 22 ΦΕΒ 2022
Με τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου να ρίχνουν αυλαία ύστερα από δεκαέξι ημέρες αδρεναλίνης στο κατάλευκο τοπίο, αφήνοντας στην ιστορία μεγάλα γεγονότα αλλά κι ένα γλυκόπικρο αίσθημα –ο θρίαμβος της ελληνικής καταγωγής Γκαμπριέλα Παπαδάκη στο καλλιτεχνικό πατινάζ, μαζί με το σάλο που προκάλεσε η 15χρονη Kamila Valieva λόγω ντόπινγκ–, ενώ οι απανταχού θεατές επιστρέφουν στην κανονική τους ρουτίνα, αλλάζοντας κανάλι, ένας κρίσιμος διάλογος φαίνεται να έχει φουντώσει διεθνώς, από διαφορετικές πλευρές και στόματα.
Ποιο ήταν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των φετινών Αγώνων, δεδομένου ότι οι χιονισμένες πλαγιές που θαυμάζαμε στην οθόνη ήταν εξ ολοκλήρου φτιαγμένες από τεχνητά μέσα; Πόσο κακός οιωνός για το μέλλον του πλανήτη αποτελεί το γεγονός ότι ενώ έναν αιώνα πριν, στους πρώτους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, όλα τα αθλήματα έλαβαν χώρα σε εξωτερικούς χώρους, πλέον είναι αδύνατο να μη χρησιμοποιηθούν κτίρια με ελεγχόμενες θερμοκρασίες;
Μια στρατιά από μηχανήματα ήταν που είχε αναλάβει να εκτοξεύει τόνους τεχνητού χιονιού στα ξερικά βουνά του Yanqing και του Zhangjiakou, φτιάχνοντας ως διά μαγείας τις κατάλληλες συνθήκες για τους αγώνες της κορυφαίας διοργάνωσης, ενώ άγνωστες ήταν και παραμένουν οι ακριβείς επιπτώσεις των χημικών που χρησιμοποιήθηκαν.
Με αυτό τον ρυθμό, δεν είναι παράλογο να διερωτηθούμε πώς θα μοιάζουν οι Χειμερινοί Αγώνες έναν αιώνα ύστερα από σήμερα, καθώς κι εάν τελικά θα είναι εφικτή η πραγματοποίησή τους, όπως επεσήμανε πρόσφατα ένα δημοσίευμα στο The Conversation.
Έρευνες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου
«Η κλιματική αλλαγή θα αλλάξει τη γεωγραφία των Αγώνων μέσα στον αιώνα που διανύουμε». Αυτή ήταν η κεντρική διαπίστωση μιας έρευνας που είχε δημοσιευθεί το 2018 από τέσσερις επιστήμονες διεθνών πανεπιστημίων, με εμπειρία πάνω στο θέμα της κλιματικής παρατήρησης, υποδεικνύοντας το εξής τρομακτικό γεγονός: από τους πρώτους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σαμονί της νότιας Γαλλίας το 1924 έως σήμερα, η μέση θερμοκρασία ημέρας στις πόλεις που διαχρονικά φιλοξένησαν τη διοργάνωση (κι ως εκ τούτου καλύπτουν τις απαιτήσεις σε κρύο και υγρασία), έχει αυξηθεί από 0.4 σε 7.8° C.
Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το 2080, οι 13 από τις 21 χώρες που κάποτε ήταν «φιλικές» για τη διοργάνωση των Αγώνων και γενικότερα φημισμένες για τα αθλήματα του σκι και του snowboard, όπως η Αυστρία και το Τορίνο Ιταλίας, θα είναι πλέον ακατάλληλες, ή τουλάχιστον αναξιόπιστες.
Τα μαντάτα έγιναν ακόμη πιο δυσοίωνα με όσα αποκάλυψε μια πρόσφατη ανάλυση στο Nature Sustainability, ακριβώς πριν την έναρξη των Αγώνων στο Πεκίνο: αντίθετα με τις δηλώσεις των διοργανωτών, οι δείκτες βιωσιμότητας τόσο των Χειμερινών όσο και των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων έχει μειωθεί σημαντικά μέσα στα χρόνια», με αποκορύφωμα τους Αγώνες του 2014 στο Σότσι και οι τους θερινούς Ολυμπιακούς του 2016 στο Ρίο Ντε Τζανέιρο.
Στις παραμέτρους της μελέτης προσμετρήθηκαν μεταξύ άλλων το ύψος ενέργειας που χρειάστηκαν οι mega-διοργανώσεις καθώς και το εάν οι εγκαταστάσεις αξιοποιήθηκαν έκτοτε ή έμειναν να ρημάζουν. Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για τη δική μας περίπτωση…
Πώς άσπρισε το Πεκίνο;
Francisco Seco / AP
Η επιτροπή των Αγώνων του 2022 στο Πεκίνο εξέδωσε report, ως είθισται, για τη βιωσιμότητα, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τις λοιπές οικολογικές παραμέτρους της επικείμενης διοργάνωσης, με τον πρόεδρο Cai Qi να εκφράζει την περηφάνια του για την «πράσινη αναβάθμιση» που έχει επιτευχθεί, σε σύγκριση και με τους αγώνες του 2008.
«Συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε διευρυμένη οικολογική αποκατάσταση στις δύο ορεινές αγωνιστικές ζώνες, διαβεβαιώνοντας ότι όλοι οι χώροι τροφοδοτούνται από ανακυκλώσιμη ενέργεια», έγραφε στο εισαγωγικό σημείωμα.
Πράγματι. Οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Πεκίνο ήταν οι πρώτοι στην ιστορία με αποκλειστικά ηλιακή και αιολική ενέργεια, αλλά ταυτόχρονα ήταν και οι πρώτοι που είχαν 100% τεχνητό χιόνι στις πλαγιές τους. Γεγονός που σίγουρα ανατρέπει τα δεδομένα για το πόσο έντονη και βίαιη είναι η παρέμβαση στο μικροκλίμα της περιοχής, στο έδαφος, στη χλωρίδα και την πανίδα.
Ήταν ήδη γνωστό ότι οι δύο περιοχές που επιλέχθηκαν, το Yanqing και το Zhangjiakou, είναι μεν ψυχρές αλλά απέχουν πολύ απ’ το να θεωρηθούν κατάλληλες: κατά κανόνα, οι θερμοκρασίες σκαρφαλώνουν πάνω απ’ το 0° C τον Φεβρουάριο, ενώ το χιόνι σπάνια ξεπερνάει τα είκοσι εκατοστά. Τη λύση θα έδιναν τα μηχανήματα της ιταλικής εταιρίας TechnoAlpin, η οποία ανέλαβε (κατ’ αποκλειστικότητα) το πρότζεκτ, ψεκάζοντας με τα κανόνια της εκατοντάδες εκατομμύρια λίτρα τεχνητού χιονιού.
Βάσει των εκτιμήσεων, θα χρειαστούν μερικές εκατοντάδες χρόνια για να ανακάμψει πλήρως το οικοσύστημα της περιοχής. Πέρα απ’ το πόσο επιβλαβές είναι το τεχνητό χιόνι καθαυτό για μια περιοχή (αδιευκρίνιστο παραμένει επιστημονικά τι προκαλούν σε βάθος χρόνου οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την πήξη), το πρόβλημα ξεκινάει πολύ, πολύ νωρίτερα.
Όπως αναφέρθηκε, αυτές οι περιοχές είναι άνυδρες, ξερικές. Έτσι, για να καλυφθούν οι ανάγκες των μηχανημάτων και να παράξουν χιόνι, απλώθηκαν χιλιόμετρα σωλήνων που μετέφεραν νερό από μίλια μακριά, καθώς κι ένα γιγάντιο «οπλοστάσιο» δεξαμενών και πύργων ψύξης.
Χοντρικά, για να παράγεις 1 κυβικό μέτρο χιονιού χρειάζονται 1.000 λίτρα νερού. Οπότε για να καλυφθούν επαρκώς τα 800.000 τ.μ. αγωνιστικών χώρων του Πεκίνου χρειάστηκαν 49 εκατομ.γαλόνια νερού, όπως κατέδειξε το πρόσφατο report Slippery Slopes. Το μέγεθος αποκτά τις πραγματικές του διαστάσεις, εάν σκεφτούμε ότι ισοδυναμεί με 400 γεμάτες πισίνες Ολυμπιακών Διαστάσεων, ή απλούστερα με την ποσότητα σε νερό που χρειάζονται σε ημερήσια βάση 100 εκατομμύρια άνθρωποι…
