Τελικά, ποιος θέλει το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Σαουδική Αραβία;

Το πρωί της Τρίτης 31 Οκτωβρίου, η Αυστραλία επιβεβαίωσε ότι δεν θα διεκδικήσει τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2034, κάτι που ουσιαστικά σημαίνει ότι η Σαουδική Αραβία «παίζει μόνη της». Ένα χρόνο μετά το Μουντιάλ του Κατάρ, άλλη μια χώρα του Κόλπου αναλαμβάνει μια τεράστια διοργάνωση και μπορεί πια να μας φαίνεται φυσικό, πώς όμως φτάσαμε μέχρι εδώ, τι γνωρίζουμε για την διαφαινόμενη ανάληψη της διοργάνωσης από το Βασίλειο και τι σημαίνει αυτό για τη FIFA, τη Σαουδική Αραβία και τον ευρύτερο κόσμο του ποδοσφαίρου;

Γιατί η FIFA θέλει το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Σαουδική Αραβία;

Mohammed Bin Salman, Gianni Infantino και Vladimir Putin

Μπορούμε να ξεκινήσουμε με την απάντηση που θα ακούμε για τα επόμενα 11 χρόνια: «για την ανάπτυξη του παιχνιδιού». Η FIFA και ο πρόεδρός της, Gianni Ifantino, μας λένε τακτικά ότι ο ρόλος του παγκόσμιου οργανισμού ποδοσφαίρου είναι η ανάπτυξη του αθλήματος σε όλο τον κόσμο. Η ιστοσελίδα της FIFA μάς λέει επίσης ότι «εκσυγχρονίζει το ποδόσφαιρο ώστε να είναι παγκόσμιο, προσβάσιμο και χωρίς αποκλεισμούς σε όλες τις πτυχές του. Όχι μόνο σε μία ή δύο ηπείρους, αλλά παντού».

Τώρα, θα αναρωτιέσαι πώς το «χωρίς αποκλεισμούς σε όλες τις πτυχές» μεταφράζεται στη Σαουδική Αραβία, όπου η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε πάνω από 100 εκτελέσεις μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2023 και όπου οι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι υφίστανται διακρίσεις από το νόμο και όπου φυσικά δολοφονήθηκε πριν από 5 χρόνια ο Jamal Khassoggi. Και φυσικά θα έχεις και δίκιο. Ο Jerome Valcke, πρώην γενικός γραμματέας της FIFA που αργότερα καταδικάστηκε από ελβετικό δικαστήριο για αποδοχή δωροδοκιών, δήλωνε το 2013 ότι μερικές φορές «η λιγότερη δημοκρατία είναι καλύτερη για τη διοργάνωση ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου» και εκεί ίσως βρεις μια απάντηση για το πώς βλέπει η FIFA το μεγαλύτερο της προϊόν.

Φυσικά η FIFA έχει σε αυτά τα καθεστώτα ορισμένες οργανωτικές ευκολίες. Τα σχεδόν πλήρως χρηματοδοτούμενα από το κράτος σχέδια για το Παγκόσμιο Κύπελλο υπογραμμίζουν περισσότερο την ανάγκη για το κύρος της διοργάνωσης ενός τουρνουά και λιγότερο για το βαρύ κόστος του, ενώ η FIFA θα μπορεί πιο εύκολα να εκμεταλλευτεί εμπορικά δικαιώματα. Στο τουρνουά του 2026 στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η FIFA ανακαλύπτει κάθε είδους προκλήσεις σχετικά με το κόστος ενοικίασης εγκαταστάσεων προπόνησης για τις ομάδες, καθώς και μεγάλες διαμάχες με μεμονωμένες πόλεις και ιδιοκτήτες σταδίων σχετικά με τις συμφωνίες καταμερισμού των εσόδων. Όλα αυτά θα είναι πιο απλά στη Σαουδική Αραβία.

Φυσικά όλα αυτά οδηγούν σε ένα πιο κερδοφόρο Παγκόσμιο Κύπελλο για τη FIFA και τα έσοδα μπορούν στη συνέχεια να κατανεμηθούν πιο ομοιόμορφα στις ενώσεις-μέλη, πράγμα που σημαίνει ότι τα εν λόγω μέλη είναι πιο ευχαριστημένα με τη FIFA και τον πρόεδρό Infantino, ο οποίος με τη σειρά του θα μπορεί πιο άνετα να διεκδικήσει την επανεκλογή του. Συγκοινωνούντα δοχεία; Ναι.

Γιατί η Σαουδική Αραβία θέλει το Παγκόσμιο Κύπελλο;

«Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2034 είναι η πρόσκλησή μας στον κόσμο να παρακολουθήσει την ανάπτυξη της Σαουδικής Αραβίας, να γνωρίσει τον πολιτισμό της και να γίνει μέρος της ιστορίας της», λέει ο Yasser Al Misehal, πρόεδρος της Σαουδαραβικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (SAFF). Ο εθνικός στόχος της Σαουδικής Αραβίας έχει συνδεθεί με το «Όραμα 2030».

Αυτό περιγράφεται από την κυβερνητική βιβλιογραφία ως «ένα μοναδικό μετασχηματιστικό σχέδιο οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που ανοίγει τη Σαουδική Αραβία στον κόσμο», με την ιδέα να διαφοροποιήσει την οικονομία από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για να δημιουργήσει μια πιο βιώσιμη μακροπρόθεσμη οικονομία. Μια υποψηφιότητα για το Παγκόσμιο Κύπελλο για το 2030, λοιπόν, ήταν το αρχικό σχέδιο και η Σαουδική Αραβία διερεύνησε μια συνεργασία με την Αίγυπτο και την Ελλάδα πριν συνειδητοποιήσει ότι η FIFA ήταν απίθανο να αναθέσει ένα δεύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο σε ένα κράτος που συνορεύει με το Κατάρ μέσα σε οκτώ χρόνια από το προηγούμενο τουρνουά το 2022. Ως εκ τούτου, η Σαουδική Αραβία αποφάσισε να προχωρήσει μόνη της για το 2034.

Υπό τον πρίγκιπα διάδοχο Mohammed bin Salman, οι Σαουδάραβες βούτηξαν με τα μούτρα στα αθλητικά έργα. Tο κρατικό επενδυτικό ταμείο PIF του κράτους που αποφάσισε να αποκτήσει τη Νιουκάστλ και μέσα σε 3 χρόνια να τη στείλει στο Champions League, να υποστηρίξει το LIV Golf, να συνάψει μια δεκαετή συμφωνία ύψους 650 εκατομμυρίων δολαρίων για τη φιλοξενία αγώνων της Formula 1 και φυσικά να διοργανώσει την αναβάθμιση της Saudi Pro League στην οποία φέτος αγωνίζονται ο Cristiano Ronaldo, ο Karim Benzema, ο Neymar και δεκάδες άλλοι σταρ. Το rebranding της χώρας μετά τη δολοφονία Khassoggi, άρχισε μέσω του αθλητισμού. Rebranding για αυτούς, sportswashing για όλους τους υπόλοιπους φυσικά.

Ο Πρίγκιπας Διάδοχος θέλει σε αυτό το σημείο να δημιουργήσει θέσεις εργασίας για τον λαό του και να συγκρατήσει κάθε πιθανή απειλή για την εξουσία της οικογένειάς του και ο αθλητισμός, ιδίως το ποδόσφαιρο μπορεί να βοηθήσει. Ο αθλητισμός επιτρέπει σε όλες τις κυβερνήσεις οπουδήποτε στον πλανήτη, να προβάλλουν θετικά μηνύματα για τις χώρες τους. Για μια χώρα με το κακό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Σαουδικής Αραβίας, τα οφέλη εδώ είναι προφανή.

Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψιν τις περιφερειακές και παγκόσμιες πολιτικές φιλοδοξίες της Σαουδικής Αραβίας. Ως το μεγαλύτερο κράτος του Κόλπου και πατρίδα του Ισλάμ, η χώρα θεωρεί εδώ και καιρό τον εαυτό της ως περιφερειακή δύναμη, αλλά ένα τεράστιο μέρος του «Οράματος 2030» είναι να διασφαλίσει ότι όλοι οι γείτονές της το γνωρίζουν επίσης. Τόσο το Κατάρ όσο και τα ΗΑΕ έχουν χρησιμοποιήσει με επιτυχία τον αθλητισμό, την ψυχαγωγία και τον τουρισμό για να προβάλλονται στην παγκόσμια σκηνή και η Σαουδική Αραβία θέλει να ακολουθήσει το παράδειγμά τους και με την Saudi Pro League θα έλεγε κανείς ότι τους έχει ήδη ξεπεράσει.

Είναι η ψηφοφορία για το Κατάρ 2022 η τελευταία που θα δούμε;

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξε ψηφοφορία για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030, ούτε τώρα για το 2034. Αυτό είναι συνέπεια δύο προβλημάτων. Πρώτον, το Παγκόσμιο Κύπελλο μοιράζεται πλέον εκ περιτροπής στις διάφορες ηπείρους. Το Μουντιάλ δεν μπορεί να φιλοξενηθεί στην ίδια ήπειρο πάνω από μία φορά κάθε 12 χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι η διοργάνωση του 2034 έπρεπε να διεξαχθεί στην Ασία ή την Ωκεανία.

Δεδομένου όμως ότι υπάρχουν επτά ήπειροι, κανείς δεν σκοπεύει να διοργανώσει σύντομα Παγκόσμιο Κύπελλο στην Ανταρκτική και η Αυστραλία υπάγεται στην Ασιατική Συνομοσπονδία, αυτό περιορίζει σημαντικά το ποιες χώρες μπορούν να διεκδικήσουν το κάθε τουρνουά. Επομένως, εάν μια συνομοσπονδία που είναι πιθανό να κερδίσει την υποψηφιότητα υποστηρίξει συλλογικά ένα κράτος, όπως συνέβη με την υποψηφιότητα για το 2034, σπάνια θα χρειαστούν ψήφοι για να αποφασιστεί ποιος θα φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Ποια είναι η ποδοσφαιρική κληρονομιά της Σαουδικής Αραβίας;

Το οργανωμένο ποδόσφαιρο είναι σχετικά νέο στη Σαουδική Αραβία, αλλά σίγουρα υπάρχει μια πιο εδραιωμένη ποδοσφαιρική κουλτούρα από ό,τι υπήρχε στο Κατάρ πριν φιλοξενήσει το τουρνουά το 2022. Η εθνική ομοσπονδία ιδρύθηκε μόλις το 1956 και το πρώτο εθνικό επαγγελματικό εγχώριο πρωτάθλημα είχε την πρώτη του σεζόν το 1976. Σε αντίθεση με σήμερα, ιστορικά οι κορυφαίοι παίκτες στο σαουδαραβικό πρωτάθλημα Pro League ήταν ντόπιοι, κάτι που άρχισε να αλλάζει τη δεκαετία του 1990.

Ο Majed Abdullah, ο οποίος έπαιξε ολόκληρη την καριέρα του στην Al Nassr, παραμένει ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών τόσο στο εγχώριο πρωτάθλημα όσο και στην εθνική ομάδα. Η Αλ Χιλάλ είναι ο πιο κυρίαρχος σύλλογος έχοντας κατακτήσει 18 πρωταθλήματα, αλλά η Αλ Ιτιχάντ, με ηγέτη τον Karim Benzema είναι η υπερασπίστρια του τίτλου.

Η εθνική ομάδα προκρίθηκε για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1994, προσφέροντας ένα από τα πιο θεαματικά γκολ του τουρνουά, καθώς ο Saeed Al Owairan ντρίμπλαρε από το δικό του μισό για να σκοράρει εναντίον του Βελγίου. Έκτοτε ήταν παρούσα σχεδόν σε κάθε τουρνουά, χάνοντας το 2010 και το 2014, ενώ το 2022 ήταν η μόνη ομάδα που νίκησε την τελική πρωταθλήτρια Αργεντινή.

Ακόμη και πριν ο Roberto Mancini αναλάβει φέτος τη θέση της εθνικής ομάδας, είχε μακρά ιστορία στην προσέλκυση προπονητών υψηλού κύρους. Ο Ferenc Puskas ήταν ένας από τους παλαιότερους προπονητές της για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στη δεκαετία του 1970, ενώ έχουν περάσει από την τεχνική ηγεσία της ονόματα όπως ο Mario Zagallo και ο Carlos Alberto Parreira, καθώς και οι Frank Rijkaard, Bert van Marwijk και Herve Renard.

Αυτό σημαίνει ότι το πρωτάθλημα Saudi Pro League θα μεγαλώσει κι άλλο;

Αυτό φαίνεται ότι είναι κάτι που θα συμβεί έτσι κι αλλιώς. Το καλοκαίρι που μας πέρασε η Ευρώπη δέχθηκε το πιο ισχυρό χτύπημα και φαίνεται ότι είναι μόνο η αρχή. Η Saudi Pro League θα συνεχίσει όμως να αναπτύσσεται επειδή η κυβέρνηση έχει αναλάβει δεκαετή δέσμευση για αυτό και το Παγκόσμιο Κύπελλο έρχεται απλά να προστεθεί στα πλάνα του Mohammed bin Salman.

Ποια είναι τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων γύρω από τη Σαουδική Αραβία;

Είναι ένας αρκετά μεγάλος κατάλογος, όπως επεσήμανε η ομάδα υπεράσπισης και έρευνας Human Rights Watch (HRW), με έδρα τη Νέα Υόρκη, σε ανακοίνωσή της αυτή την εβδομάδα, στην οποία επέκρινε έντονα τη FIFA για την αποτυχία της να ακολουθήσει τις δικές της πολιτικές για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η HRW επεσήμανε στην ανακοίνωσή της ότι η Πολιτική Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της FIFA αναφέρει ότι είναι υπεύθυνη για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα από τις δραστηριότητές της και ότι θα πρέπει να προλαμβάνει και να μετριάζει τις καταχρήσεις.

Σημείωσε ότι τα δικαιώματα των γυναικών παραμένουν υποδεέστερα των ανδρών χάρη στο σύστημα ανδρικής κηδεμονίας της χώρας και ότι το σεξ εκτός γάμου, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, αποτελεί έγκλημα που μπορεί να τιμωρηθεί με θάνατο. Ως αποτέλεσμα, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στη Σαουδική Αραβία πρέπει να ασκούν «ακραία αυτολογοκρισία για να επιβιώσουν στην καθημερινή τους ζωή».

Οι μαζικές εκτελέσεις, για διάφορα εγκλήματα, εξακολουθούν να είναι συνηθισμένες και οι επικριτές της κυβέρνησης αντιμετωπίζουν κατ’ οίκον περιορισμό, φυλάκιση, ακόμη και βασανιστήρια. Δεν υπάρχουν πολιτικά κόμματα, συνδικάτα ή ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Η Σαουδική Αραβία εξαρτάται επίσης από τους μετανάστες εργάτες, όπως και το Κατάρ και τους αντιμετωπίζει εξίσου άσχημα. Όλοι ξέρουμε τι σήμαινε αυτό για το αιματοβαμμένο τουρνουά του 2022.

Θα γίνει το Μουντιάλ καλοκαίρι;

Αυτό είναι ασαφές. Το τουρνουά του 2022 στο Κατάρ μεταφέρθηκε το χειμώνα λόγω της ζέστης του καλοκαιριού στον Κόλπο. Οι ημερήσιες μέγιστες θερμοκρασίες τείνουν να είναι γύρω στους 41 βαθούς Κελσίου και οι χαμηλές γύρω στους 31. Στη Σαουδική Αραβία τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα το καλοκαίρι. Οι μέγιστες θερμοκρασίες φτάνουν γύρω στους 43 βαθμούς και χαμηλές θερμοκρασίες γύρω στους 30. Όπως και στο Κατάρ, αυτές οι θερμοκρασίες δεν ευνοούν ούτε την ενασχόληση με το ποδόσφαιρο ούτε την παρακολούθηση ποδοσφαιρικών αγώνων, επομένως είναι αρκετά πιθανό να μετακινηθεί και πάλι το τουρνουά για τον χειμώνα.

Με στοιχεία από το Athletic.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΑΘΛΗΤΙΚΑ