AP Photo Paul White
ΒΙΒΛΙΟ

7 προτάσεις βιβλίων για να περάσεις όσο το δυνατόν καλύτερα την καραντίνα σου

H season 2 του lockdown ξεκίνησε και μέσα σε όλη αυτή τη θλίψη που μας περιτριγυρίζει, το καλό βιβλίο ίσως είναι και η καλύτερη αφορμή για ένα σχεδόν ζωτικής σημασίας escapism.

Όταν κάνεις μια λίστα που αφορά βιβλία και για την ακρίβεια βιβλία που θα σε βοηθήσουν να σκοτώσεις τον χρόνο σου σε μια περίοδο που πρέπει να στείλεις SMS, για να πας στο supermarket να αγοράσεις γάλα, τι πρέπει να λάβεις υπόψη; Θέλω να πω ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιβλίων που προτείνεις να διαβάσει κανείς για παράδειγμα στο καλοκαίρι του στην Αστυπάλαια σε σχέση με αυτά που προτείνεις τώρα. Δεν ξέρω αν είναι ακριβώς εύκολη απάντηση. Μάλλον όμως υπάρχουν δύο βασικά πράγματα που πρέπει να λάβεις υπόψη. Πρώτα από όλα το escapism. Να διαβάσεις κάτι που θα σε βυθίσει μέσα του και θα ξεχαστείς για λίγο από την κλεισούρα και τη μιζέρια της εποχής. Μετά όμως και ο πολύς ελεύθερος χρόνος. Ας πούμε ότι αυτές οι (ελπίζω) 3 εβδομάδες μας προσφέρουν μπόλικο ελεύθερο χρόνο, ώστε να μπορούμε να διαβάσουμε που μάλλον απαιτούν περισσότερο χρόνο και προσοχή. Οκ, τα social media είναι ο μεγαλύτερος διασπαστής προσοχής όλων των εποχών. Είναι επίσης και το μεγαλύτερο εμπόδιο στο escapism μιας και σου παίρνουν το κεφάλι και το χώνουν μέσα στην επικαιρότητα. Αφήστε, λοιπόν, κάπου μακριά το κινητό για λίγο και θα με θυμηθείτε.

Αυτό που δεν θα καταλάβεις πότε τελείωσε

> ‘Το Βουβό Κύμα’, Erik Larson

Την 1η Μαΐου 1915, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, το Λουζιτάνια, ένα πολυτελές υπερωκεάνιο, απέπλευσε από τη Νέα Υόρκη με προορισμό το Λίβερπουλ. Λίγες μέρες μετά γίνεται στόχος γερμανικού υποβρυχίου και βυθίζεται στη μέση του ωκεανού. Σε αυτό το βιβλίο θα βρείτε μια εντυπωσιακά δομημένη καταγραφή του τελευταίου ταξιδιού του Λουζιτάνια. Ο Erik Larson είναι γλαφυρότατος και μάλλον λόγω αυτού καταφέρνει να ενώσει μια σειρά ντοκουμέντων και να παρουσιάσει ένα τελικό αποτέλεσμα που σε κρατάει βυθισμένο στο βιβλίο. Κι ας δίνει μεγάλη έμφαση σε λεπτομέρειες. Κάθε μια από αυτές έχει τον ρόλο της στο τέλος. Ένα ακόμα στοιχείο στο οποίο πρέπει οπωσδήποτε να σταθούμε είναι η κοπιώδης και ενδελεχής έρευνα που έκανε ο συγγραφέας γράφοντας αυτό το βιβλίο. Λάτρεψα τις αναφορές στον Πρόεδρο των ΗΠΑ εκείνης της περιόδου, Woodrow Wlison. Όπως και το πώς σκιαγραφήθηκαν οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές:  O πλοίαρχος του Λουζιτάνια Τurner αλλά και ο φιλόδοξος κυβερνήτης του γερμανικού υποβρυχίου, Schwieger.

Το κλασικό

> ‘Δον Κιχώτης’, Miguel de Cervantes

Ναι, ναι. Ξέρω τι θα μου πείτε. Καλά, τον ‘Δον Κιχώτη’ θα μας βάλει τώρα; Mήπως θα μας βάλεις και τη Βιβλίο; Δίκιο έχετε. Το να βάζεις τον ‘Δον Κιχώτη’ σε μια λίστα με προτεινόμενα βιβλίο, ε, δεν θα πάρει και βραβείο πρωτοτυπίας, ρε παιδί μου. Ωστόσο, διάβασα το βιβλίο αυτό το προηγούμενο καλοκαίρι εκπληρώνοντας ουσιαστικά κάτι που ήθελα να κάνω από την εφηβεία και πραγματικά εντυπωσιάστηκα. Και δεν εντυπωσιάστηκα μόνο στο προφανές. Ναι, αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό για την παγκόσμια λογοτεχνία. Ταυτόχρονα όμως δεν ήταν σαν έκθεμα μουσείου. Ο ‘Δον Κιχώτης’ ήταν ένα ανάγνωσμα τρομερά ζωντανό που σε κράταγε στις σελίδες του και δεν μπορούσες να πάρεις τα μάτια σου από αυτές. Επίσης ξέρω ότι πολλοί από εσάς έχετε αυτό που εγώ ονομάζω “Κανόνα του 19ου αιώνα”, δηλαδή τη λογική ότι για να διαβάσεις για τη διασκέδασή σου σήμερα, σχεδόν αναγκαστικά πρέπει να έχει γραφτεί μετά τον 19ο αιώνα. Διαφωνώ μεν αλλά δεν διαφωνώ και σθεναρά. Από την άλλη, ειλικρινά, το βιβλίο αυτό -γραμμένο τον 17ο αιώνα- θα διαλύσει αυτόν τον κανόνα. Με τον πιο απλό τρόπο. Υπάρχει περίπτωση και να γελάσετε πολλές φορές με το χιούμορ ενός ανθρώπου που έζησε 4 αιώνες πριν. Καμιά φορά να γελάσετε και δυνατά.

Το αριστούργημα

> ‘Confiteor’, Jaume Cabré

Μάλλον ένα από τα αριστουργήματα της σύγχρονης λογοτεχνικής παραγωγής είναι το ‘Confiteor’. Καθόλου άδικος χαρακτηρισμός. Στη βάση του βιβλίου είναι το κακό ενταγμένο μέσα στη θρησκευτική του ανάγνωση. Για τον πιστό η κλασική ερώτηση “αφού ο Θεός είναι Πανάγαθος και Παντοδύναμος, γιατί έγινε το Ολοκαύτωμα (στη θέση του απόλυτου Κακού);”. Για τον άθεο, “πού θα αναζητήσουμε τώρα το Κακό, αφού συμφωνήσαμε ότι δεν υπάρχει διάβολος;”. Όλα αυτό μέσα από την ιστορία ενός βιολιού ανεκτίμητης αξίας που έφτασε κάποτε στο χέρια του βασικού ήρωα του βιβλίου. Αν και στην πραγματικότητα, βασικός ήρωας είναι το βιολί. Ο τρόπος που στήνεται και εδώ η αφήγηση είναι εκπληκτικός. Το ίδιο και ο τρόπος που ο Cabre μιλάει μέσα από την αφήγηση αυτή για πολύ σύνθετα φιλοσοφικά ερωτήματα μακριά όμως από την ευκολία που μπορεί να σου δίνει καμιά φορά η αλληγορία.

Tο ιστορικό

> 1915: Ο Εθνικός Διχασμός, Γιώργος Μαυρογορδάτος

Υπάρχει αμέτρητοι τρόποι να διαβάσει κανείς ένα βιβλίο ιστορίας. Ιδίως μάλιστα αν δεν είναι ιστορικός. Ένας από τους τρόπους αυτούς είναι να τη διαβάσει ως λογοτεχνία. Προσέξτε, δεν εννοώ προφανώς να τη διαβάσεις ως μυθοπλασία. Εννοώ ότι τη διαβάζεις με τον τρόπο με τον οποίο θα διάβαζες και ένα λογοτεχνικό βιβλίο. Χωρίς τη ματιά του ειδικού. Για να γίνει αυτό χρειάζονται ουσιαστικά δύο πράγματα: α) να είσαι βέβαιος για την επιστημονική εγκυρότητα του συγγραφέα και β) να έχει τη συγγραφική ικανότητα ο δεύτερος να γράψει ένα καλογραμμένο και συναρπαστικό βιβλίο χωρίς όμως να κάνει καμία έκπτωση. Στοιχεία μάλλον απαραίτητα. Ιδίως τη στιγμή που τα ράφια είναι γεμάτα με ιστορικά συγγράμματα αμφιβόλου επιστημονικής εγκυρότητας. Αυτά τα δύο πλεονεκτήματα τα έχει αδιαμφισβήτητα ο Γιώργος Μαυρογορδάτος που είναι και ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή ιστορικούς. Στο βιβλίο αυτό θα βρείτε μια παρουσίαση των κυριότερων γεγονότων της περιόδου 1909-1922 αλλά και μια πολύ ενδιαφέρουσα ερμηνεία του περίφημου Εθνικού Διχασμού. Θα βρείτε μαζί και έναν απολαυστικό τρόπο γραφής. Προτείνεται με κλειστά τα μάτια.

H συλλογή κειμένων

> ‘Το Κήτος’, Ούρσουλα Φώσκολου

Στο ‘Κήτος’ που εκδόθηκε στα τέλη του 2016 θα βρείτε μια συλλογή κειμένων που δεν θα χρειαστείτε περισσότερο από μια μέρα για να τη διαβάσετε. Η γεννημένη το 1986 Ούρσουλα Φώσκολου δίνει το δικό της δείγμα γραφής και όσοι ψάχνετε τώρα να ξεκινήσετε να ασχολείστε με τη σύγχρονη ελληνική παραγωγή ίσως αυτό είναι ένα από τα καταλληλότερα βιβλία. Στο κέντρο του είναι η σύγκρουση (ή μάλλον η συνύπαρξη) του έρωτα και του θανάτου. Κάποια από τα κείμενα που θα βρείτε είναι καλογραμμένα και ενδιαφέροντα. Σε κάποια άλλα όμως θα βρείτε πραγματικά διαμάντια (ξεχωρίζω για παράδειγμα τους ‘Νεκρούς’. Από τα καλύτερα που θα διαβάσετε από νέους/-ές συγγραφείς.

To graphic novel

> ‘Batman: The Killing Joke’, Alan Moore/Brian Bolland

Πρόκειται ούτως ή άλλως για ένα από τα καλύτερα graphic novel που θα βρεις. Γραμμένο το 1988 αποτελεί ουσιαστικά ένα one-shot origin story του πιο καλογραμμένου villain της DC, του Joker. Ουσιαστικά αποτελεί και τη βάση στην οποία στηρίχτηκε ο Todd Phillips για να κάνει την χιλιοαναλυμένη δική του εκδοχή του Joker. Προσαρμοσμένο βέβαια στη δική μας εποχή και χωρίς κατά η γνώμη μου να φτάσει ποτέ στο βάθος της ανάλυσης στο οποίο έφτασε το ‘Killing Joke’. Πιθανόν γιατί οποιαδήποτε προσπάθεια επικαιροποίησης ενός τόσο εκπληκτικού graphic novel αναγκαστικά θα έπρεπε να κάνει εκπτώσεις στην ανάλυσή του. Το κείμενο του Alan Moore είναι φανταστικό ενώ τα σκίτσα του Bolland προσδίδουν ακόμα περισσότερο στον αριστουργηματικό χαρακτήρα αυτού του έργου. Από τα πράγματα που, ακόμα και αν δεν είστε φαν του είδους, πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσετε. Αν είστε, είμαι σίγουρος ότι δεν χρειάζεται καν να σας πείσω.

Το πιο φρέσκο όλων

> ‘Αργοναύτες’, Maggie Nelson

Οι επόμενοι δύο μήνες είναι -καλώς εχόντων των πραγμάτων- μήνες παραδοσιακά γεμάτοι με νέες εκδόσεις. Διάλεξα μια από αυτές. Πρόκειται για το σημαντικότερο βιβλίο μιας εκ των σημαντικότερων και πιο επιδραστικών συγγραφέων της σύγχρονης λογοτεχνικής παραγωγής στις ΗΠΑ. Οι ‘Αργοναύτες’ της Maggie Nelson. To βιβλίο που εκδόθηκε το 2015 στις ΗΠΑ αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στην επόμενη εβδομάδα και στα ελληνικά από τους ‘Αντίποδες’. Λίγη υπομονή ακόμα.

Αυτή τη φορά μας βρίσκει έτοιμους! Από το μεγαλύτερο τηλεοπτικό event της σεζόν και έναν ολότρελο Ethan Hawke, μέχρι οσκαρικών βλέψεων φιλμ και τη Νο.1 κωμωδία που θα σε ανακουφίσει, το POP για τις Δύσκολες Ώρες διαλέγει τις ταινίες και τις σειρές που θα μας σώσουν στο lockdown.