Στο ‘Da 5 Bloods’ του Spike Lee, ο πόλεμος δεν τελειώνει ποτέ

Το ‘Da 5 Bloods’ του Spike Lee δεν θα ήταν το ‘Da 5 Bloods’ του Spike Lee. Θα ήταν το ‘The Last Tour’ του Oliver Stone και κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν το τελευταίο μέρος της θητείας του δεύτερου σκηνοθέτη στο Βιετνάμ, μετά το ‘Platoon’, το ‘Born on the Fourth of July’ και το ‘Heaven & Earth’. Υποθέτω πως με τον τρόπο που σχεδόν κάθε ταινία για ιστορικά γεγονότα μπορεί να συνδεθεί με το σήμερα εάν αυτός είναι σκοπός του δημιουργού της, η εκδοχή του Stone θα μπορούσε να είναι και αυτή επίκαιρη. Η ιστορία κάνει κύκλους και οι άνθρωποι μαθαίνουμε με βασανιστικά αργό ρυθμό. Δεν είναι δύσκολο να συνδέσεις τον Πόλεμο του Βιετνάμ και τους λόγους που οδήγησαν σε αυτό με τωρινές πολιτικές προεκτάσεις. Είναι αδύνατο όμως να φανταστεί κανείς κάποια ταινία πιο σύγχρονη, πιο βγαλμένη από τις σημερινές κυριολεκτικά επικεφαλίδες, από αυτή που έφτιαξε ο Lee.

Το ‘Da 5 Bloods’ ήρθε στα χέρια του οσκαρικού πια Lee μετά την απόσυρση του Lee και μαζί με τον σταθερό συνεργάτη του τα τελευταία χρόνια, Kevin Willmott, έγραψαν εκ νέου το σενάριο του ‘Last Tour’ μετά την ολοκλήρωση του ‘BlacKkKlansman’ και το προσάρμοσαν στην Αφροαμερικανική προοπτική. Θυμωμένος όπως πάντα, περισσότερο εμπρηστικός από ότι στο ‘BlacKkKlansman’, και ακόμα πιο ξεκάθαρος στις άμεσες συνδέσεις που κάνει με το τώρα, ο Lee έκανε μία από τις πιο πλούσιες θεματικά, φιλόδοξες ταινίες στη φιλμογραφία του.

Τέσσερις εξηντάρηδες μαύροι βετεράνοι του Βιετνάμ, ο Delroy Lindo στην τέταρτη συνεργασία του με τον Lee, οι Clarke Peters kai Isiah Whitlock Jr. του ‘Wire’ (οι φαν της σειράς θα απολαύσουν στιγμιότυπο ειδικά αφιερωμένο σε αυτούς), και ο Norm Lewis που επιστρέφει και αυτός στο Βιετνάμ μετά τη θητεία του στο ‘Miss Saigon’ του Broadway, επισκέπτονται ξανά τη ζούγκλα που τους στοιχειώνει. Σκοπός είναι να βρουν τα λείψανα του νεκρού συντρόφου και αρχηγού της διμοιρίας τους, Norman, αλλά και τον χρυσό που είχαν κρύψει όλοι μαζί για να ξεθάψουν αργότερα.

Ο Norman που υποδύεται σε flashbacks ο Chadwick Boseman, επηρεασμένος από το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα που μαινόταν πίσω στην πατρίδα τους, ήταν ο δικός τους Martin Luther King Jr και ο δικός τους Malcolm Χ. Τους μιλούσε για τα σφάλματα της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας, για την ανήθικη επέμβαση των Η.Π.Α. στη χώρα όπου πολεμούσαν, για την αστυνομική βία και το κοινωνικό συμβόλαιο που έσπασε η Αμερική όταν απέτυχε να αποκαταστήσει αληθινά τη μαύρη μειονότητα μετά την απαγόρευση της δουλείας. Πριν πεθάνει, τους είχε πείσει να πάρουν ως την αποζημίωση που δεν έλαβαν ποτέ κάποιες μπάρες χρυσού με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες πλήρωναν τους συμμάχους τους στο Βιετνάμ, και να τις φέρουν πίσω στην Αμερική για να ενισχύσουν τον μαύρο κοινωνικό αγώνα.

Οι τέσσερις άντρες, σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας, έχουν απομακρυνθεί από τα επαναστατικά ιδεώδη των ‘60s και ‘70s που εκπροσωπούσε ο Norman, με πιο ακραία περίπτωση τον Paul του Lindo που φοράει περήφανα το Make America Great Again καπέλο του. Ο Lindo, ως βαθιά ενοχικός στον ρόλο του, στοιχειωμένος από μετατραυματικό στρες και σε διαρκή σύγκρουση με τον γιο του (Jonathan Majors) που τους βρίσκει αιφνιδιαστικά στο ταξίδι τους, έχει την πιο περίπλοκη δουλειά από τους τέσσερις και δίνει μια αξέχαστη, ατόφια επιδραστική ερμηνεία που κορυφώνεται σε έναν μονόλογο με την κάμερα καταπρόσωπο και θα μπορούσε να φτάσει ως τα Όσκαρ. Το Netflix που θα έκανε την πρεμιέρα του ‘Da 5 Bloods’ στις Κάννες, αποφάσισε να απουσιάσει από όποια φεστιβάλ καταφέρουν να γίνουν μέχρι το τέλος της χρονιάς λόγω της πανδημίας, αλλά εύχομαι η κίνηση αυτή να μη μηδενίσει τις πιθανότητες του ηθοποιού στην τελετή, εφόσον αυτή συμβεί.

Και οι τέσσερις ωστόσο καλούνται να απαντήσουν στη δύσκολη ερώτηση – ποιο θα ήταν το μέλλον που θα έχτιζαν με τον χρυσό τους όταν ο πόλεμος, καθένας από τους πολέμους που απασχολούν το φιλμ, είναι ακόμα εδώ;

Γιατί το ‘Da 5 Bloods’ το ξεκαθαρίζει από νωρίς. Ένας πόλεμος δεν τελειώνει ποτέ πραγματικά. Η αμερικανική υπαιτιότητα στον Πόλεμο του Βιετνάμ εξερευνάται πολύπλευρα. Από την οπτική των βετεράνων και από την οπτική των απογόνων των Βιετναμέζων που πολέμησαν, με τον Lee να χρησιμοποιεί και εδώ σοκαριστικό αρχειακό υλικό, κυρίως από τις θηριωδίες εναντίον αμάχων. Υπήρχε όμως και ένας πόλεμος μέσα στον πόλεμο – αυτός εναντίον των μαύρων ανδρών που χρησιμοποιήθηκαν στη μάχη σε δυσανάλογους αριθμούς σε σχέση με τους λευκούς συντρόφους τους.

Η μαύρη κοινότητα ήταν το 11% του αμερικανικού πληθυσμού, ακούνε οι τέσσερις στο ραδιόφωνο σε flashback τους ως στρατιώτες, αλλά ανάμεσα στα στρατεύματα στο Βιετνάμ, ήταν το 32%. Και την ίδια στιγμή που τους ζητούσε να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους, η αμερικανική κυβέρνηση έστελνε 600.000 στρατιώτες να καταπνίξουν τις εξεγέρσεις των Αφροαμερικανών που είχαν ξεσηκωθεί μετά τη δολοφονία του Martin Luther King Jr. Black Lives Matter και τώρα, και πάντα, και στο Βιετνάμ. Δεν είχαν όμως τα μέσα ή τις επαφές για να αποφύγουν την επιστράτευση, και έτσι πάλεψαν για μια Αμερική που ζητούσε αφοσίωση χωρίς να την ανταποδίδει.

Όλες αυτές είναι πολύπλοκες θεματικές και θα μπορούσαν, όχι άδικα, να τραβήξουν και μεγαλύτερη ανάλυση από τις 2,5+ ώρες που τους δίνει το ‘Da 5 Bloods’. Ως εγχείρημα είναι ένας βίαιος, αγωνιώδης διαπληκτισμός με και για την Αμερική, με ένα τεράστιο εύρος που λυγίζει τον Lee κάτω από το βάρος του. Έντονα, ενίοτε. Η φωνή του όμως δεν έπαψε ποτέ να χρειάζεται.

Το ‘Da 5 Bloods’ θα στριμάρει στο Netflix από τις 12 Ιουνίου.

* Δέκα χρόνια μετά το τέλος του ‘Lost’ και μια καραντίνα αργότερα, η ομάδα του POP για τις Δύσκολες Ώρες επιστρέφει στο Νησί. Μετά από ένα χρονικό άλμα 3 μηνών, ολοκληρώνουμε την περιήγηση στον κόσμο της θρυλικής σειράς, αναλύοντας τα κυριότερα σημεία της 6ης σεζόν και το πολυσυζητημένο φινάλε.