5 ερωτήσεις στον Alfonso Cuaron πριν την πρεμιέρα του ‘Roma’

Την αγάπη μας για τον Alfonso Cuaron την έχουμε εκφράσει κατ’επανάληψη, όμως ακόμα και με αυτό το δεδομένο η απόλυτα θετική αποδοχή του ‘Roma’ είναι αξιοθαύμαστη. Από την πρώτη στιγμή που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ Βενετίας έμοιαζε αναπόφευκτη η βράβευση με τον Χρυσό Λέοντα- μια ταινία από έναν σκηνοθέτη που οι πάντες σέβονται, και μια ταινία που οι πάντες λάτρεψαν.

Το ‘Roma’ διαδραματίζεται στο Μέξικο Σίτι στις αρχές ‘70s. Οι μεγάλες αλλαγές συμβαίνουν σε μια οικογένεια αστών αλλά και σε μια κοινωνία εξεγερμένη, έξω στους δρόμους, κι εμείς τα παρακολουθούμε όλα, ταυτόχρονα, μέσα από τα μάτια της οικιακής βοηθού, Cleo. (Yalitza Aparicio, στον πρώτο της ρόλο.) Η ταινία είναι σε μεγάλο βαθμό βασισμένη στις αναμνήσεις του ίδιου του Cuaron, μια προσωπική ιστορία παιδικών αναμνήσεων σε αφήγηση άσπρου και μαύρου, στημένη σαν μια σειρά από μικρά μονόπρακτα νεορεαλιστικής προσέγγισης.

Το έργο είναι κοινωνικό και προσωπικό την ίδια στιγμή, ψύχραιμο αλλά και συναισθηματικό, και φυσικά τεχνικά αποστομωτικό όπως μας έχει συνηθίσει ο Cuaron– ακόμα και σε μια κοινωνική ταινία εποχής σαν το ‘Roma’. Το οποίο, όπως είπαμε, κέρδισε το μεγάλο βραβείο της Βενετίας και τώρα ετοιμάζεται ως το μεγάλο φετινό οσκαρικό χαρτί του Netflix. Ο Cuaron φυσικά δεν είναι άγνωστος στα Όσκαρ, με αρκετές ταινίες του να έχουν κατά καιρούς προταθεί και την πιο πρόσφατή του -το ‘Gravity‘- να του χαρίζει το Όσκαρ Σκηνοθεσίας (που ξεκίνησε το σαρωτικό κύμα επικράτησης των τριών αμίγκος, που έχουν κερδίσει 4 από τα 5 τελευταία Όσκαρ Σκηνοθεσίας).

Δεδομένα μια από τις σημαντικότερες -αν όχι η σημαντικότερη- ταινίες της χρονιάς, το ‘Roma’ προβάλλεται σε πανελλήνια πρεμιέρα το Σάββατο 3 Νοεμβρίου στο πλαίσιο του 59ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, πριν έρθει στο Netflix στις 14 Δεκεμβρίου.

Εμείς βρεθήκαμε στο Φεστιβάλ του Λονδίνου όπου παίχτηκε η ταινία, και μιλήσαμε αποκλειστικά με τον Alfonso Cuaron και τις πρωταγωνίστριές του, Yalitza Aparicio και Marina de Tavira. Ολόκληρες τις συνεντεύξεις θα μπορείτε να διαβάσετε όταν το ‘Roma’ γίνει διαθέσιμο στο κοινό. Ως τότε, με αφορμή την πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη, δίνουμε μια πρώτη γεύση των όσων μας είπε ο σπουδαίος σκηνοθέτης.

***

Πώς διαφέρει το ‘Roma’ από άλλες νοσταλγικές παραγωγές του Χόλιγουντ;

Είναι μια ταινία για τη μνήμη αλλά η μνήμη μπορεί να υπάρξει μόνο από την οπτική του παρόντος, που ταξιδεύει στο παρελθόν και θυμάται. Δεν ήθελα να κάνω μια νοσταλγική ταινία, μια ταινία υποκειμενική που πάει στο παρελθόν, που πάει μέσα στην συναισθηματική εμπειρία των χαρακτήρων. Υποθέτω αυτή είναι η χολιγουντιανή προσέγγιση, πώς ήταν αυτή η σειρά το ‘Wonder Years’; Ή τo ‘Summer of ‘42’; Όλα αυτά. Εγώ ήθελα να κάνω μια ταινία που πάει στο παρελθόν από την οπτική του παρόντος. Γιατί αυτό σημαίνει πως υπάρχει μια κατανόηση των πραγμάτων που έχουμε αυτή τη στιγμή. Και κατανόηση των πληγών μου. Μέρος αυτής της κατανόησης είναι η εξερεύνηση της περιόδου που άφησε οπωσδήποτε κάποιες τέτοιες πληγές. Και παράλληλα, την ίδια στιγμή, μια αφύπνιση, μια κατανόηση πως υπήρχε κάτι έξω από τη φούσκα μέσα στην οποία ζούσα.

Πώς συνεχίζεται η συνεργασία με τους τρεις αμίγκος;

Πάντα στα σενάρια έχω τη συνεργασία του Guillermo [del Toro], του Alejandro [Inarritu], του Carlos [Cuaron, ο αδερφός του], του Pawel Pawlikowski, που παίρνω συμβουλές. Έχει υπάρξει σενάριο που δεν έκανα τελικά ταινία λόγω όλων των ερωτήσεων από τον Pawel. Δεν έπρεπε να τον έχω αφήσει να το αμφισβητήσει γιατί μετά σκεφτόμουν συνέχεια «σκατά, έχει δίκιο»! Και μετά στο post-production η διαδικασία είναι ίδια, το βλέπουν οι ίδιοι, λένε γνώμες, ξεφορτώσου το τάδε, ή δεν καταλαβαίνω εκείνο. Κι εγώ κάνω το ίδιο για εκείνος φυσικά! Οπότε δε διαμαρτύρομαι. Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και στο γύρισμα. Έχω πάντα μια πολύ καθαρή ιδέα τι χρειάζεται κάθε σκηνή, προσπαθώ να επιτρέπω τον αυτοσχεδιασμό αλλά πάντα ακολουθώ ένα χάρτη.

Πού διαφοροποιήθηκε η δημιουργία του ‘Roma’;

Εδώ ήταν διαφορετικά.

Το σενάριο το έγραψα σχεδόν ασυνείδητα, ήθελα να παίξω με τη μνήμη και το υποσυνείδητο πριν κάτσω να γράψω το σενάριο. Έτσι βούτηξα στη μνήμη μου ή στη μνήμη της γυναίκας που ενέπνευσε την Cleo. Επειδή τους αγαπημένους μας και την οικογένειά μας τους έχουμε πάντα δεδομένους, δεν εξερευνάμε πολύ τις πτυχές τους. Δεν το θες, είναι τρομακτικό.

Όσο για το γύρισμα, γυρίσαμε με χρονολογική σειρά, και οι ηθοποιοί μάθαιναν κάθε μέρα στο γύρισμα τι θα έκαναν. Σε κάθε ηθοποιό κάθε πρωί έδινα το κομμάτι του σεναρίου που τους αφορούσε. Είχα ξεχωριστές συναντήσεις με κάθε ηθοποιό. Έδινα συγκεκριμένες οδηγίες σε κάθε ηθοποιό αλλά οι περισσότερες από αυτές έρχονταν σε αντίθεση με ό,τι έλεγα σε άλλους. Απόλυτο χάος! Και για τους μη ηθοποιούς που ήταν οι περισσότεροι άνθρωποι στο καστ, δεν ήξεραν νόμιζαν πως αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίον φτιάχνονται οι ταινίες. Δεν αμφισβήτησαν τίποτα.

Πώς μιλάει η ταινία σε ανθρώπους από διαφορετικά περιβάλλοντα;

Η ελπίδα μου είναι πως το κοινό, ό,τι σύνδεση κι αν κάνει με την ταινία να μην είναι κυριολεκτική αλλά να γίνει σύνδεση με τις δικές τους αναμνήσεις, με το δικό τους υποσυνείδητο. Γιατί στο τέλος η ανθρώπινη εμπειρία και το υποσυνείδητο είναι για όλους ένα και το αυτό. Με διαφορετικά χρώματα μεν, αλλά περνάμε τα ίδια πράγματα στη ζωή. Διαφέρουν οι ιστορίες, αλλά με τον ένα τρόπο ή τον άλλο τα πάντα μεταφράζονται. Σε διαφορετικές προβολές σε διαφορετικές χώρες άνθρωποι που συγκινήθηκαν με την ταινία που μιλούσαν για διαφορετικά πράγματα.

Ποια είναι η σχέση της ταινίας του με την κοινωνία του σήμερα;

Γίνεται πολύ εμφανές σε ποιών τα χέρια είναι ο πλούτος, ποιοι έχουν πέσει θύματα εξαπάτησης σε κάποιες κοινωνίες. Εγώ δεν προσπάθησα ποτέ με την ταινία να κάνω μια πολιτική δήλωση ή μια δήλωση για τα φύλα ή για τις κοινωνικές τάξεις. Όλα αυτά είναι μέρος της παροδικής φύσης της ζωής. Αλλά η γνώμη μου, τα πράγματα γίνονται συνεχώς χειρότερα, με όλους αυτούς τους λαϊκιστές ηγέτες που ξεπετάγονται παντού σπέρνοντας μίσος.

* Το ‘Roma’ προβάλλεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 3 Νοεμβρίου στο πλαίσιο του 59ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η ταινία θα γίνει διαθέσιμη στο Netflix στις 14 Δεκεμβρίου. Τότε θα μπορείτε να διαβάσετε και ολόκληρη την αποκλειστική συνέντευξή μας με τον Alfonso Cuaron και τις πρωταγωνίστριες της ταινίας.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:

Η αψεγάδιαστη καριέρα του Alfonso Cuarón