Τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν τον Μάρτιο
Μεγάλες επιστροφές και δυναμικές πρώτες εμφανίσεις, true crime αφηγήσεις και μαρτυρίες από τα χρόνια του 1821. Καθόλου άσχημα.
- 4 ΑΠΡ 2021
Ρίξε μία ματιά στο δωμάτιο, στο σαλόνι ή τις βιβλιοθήκες. Μέτρα πόσα αδιάβαστα βιβλία έχεις. Αν αυτά είναι λιγότερα από πέντε, τότε δεν έχεις κανένα λόγο να αγχώνεσαι. Αν, πάλι, υπάρχουν στοίβες γεμάτες από «προσεχώς διαβασμένα», τότε ίσως θα έπρεπε να το σκεφτείς ξανά: μπορείς να συγκρατήσεις την αχόρταγη όρεξή σου για τυπωμένες σελίδες ή θα βρεθείς να φτιάχνεις και πάλι πυραμίδες από χαρτί τυπογραφείου;
Δώσαμε τις απαραίτητες εξηγήσεις για να μην παρεξηγηθούμε στη συνέχεια. Άλλωστε, η επιλογή για τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν τον Μάρτιο αποδείχθηκε δύσκολη αποστολή.
Οι ενδιαφέρουσες εκδόσεις ήταν για άλλη μία φορά πολλές, πολύ ενδιαφέρουσες και ικανές να καλύψουν το κάθε γούστο.
Non Fiction βιβλία
ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ - ΕΠΙΣΤΟΛΟΓΡΑΦΙΑ
Όταν δεν ασχολούμαστε με τον κορονοϊό, η συζήτηση πηγαίνει -όχι άδικα- στην Επανάσταση του 1821. Έτσι, αν θες να διαβάσεις από πρώτο χέρι τα γεγονότα, μπορείς να το κάνεις μέσα από την Επιστολογραφία του Οδυσσέα Ανδρούτσου (εκδ. Historical Quest). Μία προσεγμένη δουλειά του ερευνητή Γιώργου Πύργαρη που ρίχνει φως στις σκοτεινές γωνιές της εμφύλιας διαμάχης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα ένας ήρωας της Επανάστασης να πεταχτεί από την Ακρόπολη.
Ο ρόλος των γυναικών της εποχής, αν εξαιρέσει κανείς τις ηρωικές γυναικείες φιγούρες του 1821, είναι αντίστοιχα θολός. Πώς επιβίωναν μέσα στη βία, την καταπίεση και την ανέχεια; Στο ερώτημα έρχεται να απαντήσει το Γυναίκες και Επανάσταση (εκδ. Διόπτρα) της Βασιλικής Λάζου, ερευνώντας το τι ακριβώς άλλαξε στη ζωή των γυναικών από την οθωμανική κοινωνία στον δρόμο για το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος.
Μιας, όμως, και η Επανάσταση έδωσε τροφή στο κίνημα του ευρωπαϊκού ρομαντισμού, το Μελίκα: μια μοραΐτικη ιστορία (εκδ. Στερέωμα) είναι μία διαφορετική έκδοση που μας μεταφέρει στις λογοτεχνικές επιστολές του Γάλλου περιηγητή Antoine-Laurent Castellan· κείμενα εκείνης της εποχής γραμμένα κάπου ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητά, στον θρύλο και την ιστορία.
Γυρνώντας σελίδα, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μνημειώδες έργο για την ίσως πιο σκοτεινή σελίδα της ανθρώπινης ιστορίας: Το Ολοκαύτωμα (εκδ. Πατάκη). Ο Laurence Rees, διάσημος από τα ντοκιμαντέρ για λογαριασμό του BBC, αναζήτησε επί 25 ολόκληρα χρόνια τους επιζήσαντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του καταγράφονται μέσα σε 600 σελίδες προσπαθώντας να δείξουν όχι το «πώς» όσο το «γιατί» πίσω από τη θηριωδία.
Επιστρέφοντας, τώρα, σε λιγότερο μακάβριες αφηγήσεις, συναντάμε την Ιστορία της πόλης του Πειραιά (εκδ. Αλεξάνδρεια) που υπογράφει ο καθηγητής του ΕΜΠ και πρώην υποψήφιος δήμαρχος Πειραιώς, Νίκος Μπελαβίλας. Όχι, δεν πρόκειται για ένα κείμενο που ξεκινά από τις απαρχές του χρόνου, αλλά αντίθετα για σύγχρονη ιστορία – το πώς, δηλαδή, ο Πειραιάς χτίστηκε πάνω σε αρχαία ερείπια, έγινε σημαντικότατο κέντρο του μεσογειακού εμπορίου για να πέσει, τελικά, σε μία σταδιακή παρακμή κατά το τέλους του 20ου αιώνα. Μία παρακμή η οποία, κατά τον συγγραφέα, συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Κλείνοντας, και αφού η ουσιαστική ευγένεια θεωρείται ντεμοντέ ενώ η τοξική κριτική κυριαρχεί, το Δείξε γενναιότητά στα δύσκολα (εκδ. Κλειδάριθμος) της Bene Brown φιλοδοξεί να μας βγάλει από το αδιέξοδο. Τέσσερις πρακτικές για να αντέξουμε το κάθε μέρα, ένα μονοπάτι που μας οδηγεί μακριά από τον φόβο της απόρριψης, περνώντας μέσα από την άγρια ερημιά – το μέρος, δηλαδή, που συναντά κανείς τον πραγματικό του εαυτό.
Αστυνομικές αφηγήσεις
ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ 173
Πριν περάσουμε σε fiction ιστορίες, ας κάνουμε μία στάση στα true crime βιβλία: το Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173 (εκδ. Διόπτρα) του Βαγγέλη Γιαννίση στηρίζεται σε πραγματικές υποθέσεις. Εκεί παρακολουθούμε αληθινά εγκλήματα, ανάμεσά τους και η ιστορία ενός τοξικοεξαρτημένου που βρέθηκε σταυρωμένος στο δάσος, όπως τα αφηγήθηκαν οι αστυνομικοί του τμήματος ανθρωποκτονιών στον συγγραφέα.
Από τον πραγματικό τόπο τους εγκλήματος, περνάμε στο Πορφυρό Δίκτυο (εκδ. Κλειδάριθμος) της Carmen Mola. Η Ισπανίδα συγγραφέας (σ.σ: η οποία κρατά την ταυτότητά της μυστική) πλέκει ένα crime story με φόντο τη Μαδρίτη και το deep web· το σκοτεινό μέρος, δηλαδή, όπου η διακίνηση βίντεο με βασανισμούς κοριτσιών αποτελεί πολύτιμο προς πώληση αγαθό.
Πώς ξεκινά το νέο μυθιστόρημα του μπεστσελερίστα Sebastian Fitzek με τίτλο Αναλφάβητος (εκδ. Διόπτρα), ενός από τους ελάχιστους συγγραφείς που μπορούν να φτιάξουν σασπένς ήδη από το οπισθόφυλλο; «Ένα αυτοκίνητο σταματάει δίπλα στον Μίλαν. Στο πίσω κάθισμα ένα τρομοκρατημένο κορίτσι κρατάει κολλημένο στο τζάμι ένα σημείωμα: ΒΟΗΘΕΙΑ, ΑΥΤΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ. Μια κραυγή για βοήθεια; Δεν έχει ιδέα. Είναι αναλφάβητος».
Τι δουλειά, τώρα, μπορεί να έχει ένα μαχαίρι με λαβή σε σχήμα σταυρού και ένα Ευαγγέλιο υπογραμμισμένο με αίμα στα βάθη της Ανατολίας; Η απάντηση δίνεται στο Η φυλή (εκδ. Πατάκη) του Ahmet Umit που μόλις μεταφράστηκε, το τελευταίο μυθιστόρημα του ίσως πιο σημαντικού crime συγγραφέα της Τουρκίας.
Για το τέλος, ας ταξιδέψουμε πολύ μακριά, στις εσχατιές της Ρωσίας: Η Γη που χάνεται (εκδ. Μεταίχμιο) της Julia Phillips ήταν ένα από τα σημαντικότερα βιβλία για το 2019 με βάση τους New York Times και μία ιστορία άγριας ομορφιάς γύρω από ένα -τι άλλο;- άγριο έγκλημα.
Fiction επιλογές
Ο ΧΟΡΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Στις μεγάλες λογοτεχνικές επιστροφές ο Kazuo Ishiguro φιγουράρει πρώτος-πρώτος με το Η Κλάρα και ο ήλιος (εκδ. Ψυχογιός). Ο κάτοχος του Νόμπελ (2017) επανέρχεται πατώντας στα χνάρια της επιστημονικής φαντασίας, μιας και η κεντρική ηρωίδα του είναι μία Τεχνητή Φίλη. Ένα τρομερά παρατηρητικό ρομπότ, δηλαδή, που κοιτά τους ανθρώπους πίσω από τη βιτρίνα, και ένας χαρακτήρας ο οποίος πλάθεται αριστουργηματικά στα χέρια του Βρετανοϊάπωνα συγγραφέα.
Πηγαίνοντας αντίστροφα, τον προηγούμενο μήνα είχαμε ένα μεγάλο εκδοτικό ντεμπούτο: ο Ta-Nehisi Coates συστήθηκε στο ελληνικό κοινό με το Ο χορευτής του νερού (εκδ. Ίκαρος). Ο 45χρονος Αφροαμερικανός που θεωρείται μία από τις κορυφαίες πένες των ΗΠΑ σήμερα – είτε δημοσιεύει άρθρα, είτε γράφει δοκίμια, είτε υπογράφει το σενάριο πίσω από το κόμικς του Black Panther- φτιάχνει μία εντυπωσιακή και συγκινητική περιπέτεια. Τι άραγε συμβαίνει όταν ένας νεαρός σκλάβος με υπερφυσικές δυνάμεις εντάσσεται στον πόλεμο του Υπόγειου Δικτύου, δίπλα σε μυστικούς πράκτορες που θέλουν να αποκαθηλώσουν τη δουλεία; Η απάντηση έρχεται σε δύο λέξεις: λογοτεχνική μαγεία.
Ας επιστρέψουμε, όμως, στα πάτρια εδάφη. Το μυθιστόρημα του Κώστα Ακριβού Πότε διάβολος, πότε Άγγελος (εκδ. Μεταίχμιο) παρακολουθεί τα έργα και τις ημέρες του Γεωργίου Καραΐσκάκη μέσα από τα μάτια δύο ανθρώπων άρρηκτα συνδεδεμένων μαζί του. Σε τελείως διαφορετικό τόνο, τα Πέτρινα Πλοία (εκδ. Μεταίχμιο) της Μαρίας Ξυλούρη απλώνεται σε 15 διαφορετικά διηγήματα με μία κοινή θεματική: τα νησιά, τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά, σε μία λογική που φέρνει στο νου τις Αόρατες Πόλεις του Italo Calvino.
Από τα πέτρινα πλοία στα Κάστρα της οργής (εκδ. Πατάκη) και τον Alessandro Baricco· έναν από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους συγγραφείς της Ιταλίας. Το μυθιστόρημά του μας ταξιδεύει σε έναν ονειρικό κόσμο όπου τα πάντα είναι πιθανά. Ακόμα και η συνύπαρξη ενός παράξενου οργάνου φτιαγμένου από ανθρώπινες φωνές μαζί με τη χήρα ενός άντρα που δεν παντρεύτηκε ποτέ.
Παραμένοντας στην ιταλική χερσόνησο, συναντάμε την Εκτροπή (εκδ. Κλειδάριθμος) της Luce d’Eramo: το αυτοβιογραφικό ντοκουμέντο μίας γυναίκας που μεγάλωνε μέσα στα σπλάχνα του φασισμού, βρέθηκε στο Νταχάου για να κοιτάξει τη φρίκη με τα ίδια της τα μάτια, και πέρασε μία ζωή προσπαθώντας να αποτινάξει από πάνω της τα λάθη του παρελθόντος.
Όσο για το Ημερολόγιο πανούκλας (εκδ. Καστανιώτη) του Πορτογάλου Goncalo Tavares; Πριν δώδεκα μήνες θα ακούγονταν ως ξεκάθαρη μυθοπλασία. Τώρα, δυστυχώς, αποτελεί την κατάδυση του συγγραφέα στον κόσμο της παγκόσμιας ειδησεογραφίας και στις στατιστικές του θανάτου, σε μία προσπάθεια να ανασύρει -με εργαλεία την τέχνη και τη λογοτεχνία- λίγη ανθρωπιά από τα συντρίμμια της καθημερινότητας.
Βιβλία στα μονοπάτια της αυτοέκδοσης
Τα βράδια της κρίσης, όπως θα έλεγαν και οι Κόρε. Ύδρο., ήταν ευχή και κατάρα για τους νέους συγγραφείς. Πριν από αυτήν, η αυτοέκδοση περιοριζόταν συνήθως σε λογοτεχνικά και μουσικά fanzines. Μετά την τέλεια καταιγίδα της ελληνικής οικονομίας, κάτι που προφανώς ένιωσε και ο εκδοτικός χώρος, η αυτοέκδοση αποποινικοποιήθηκε.
Δεν ήταν λίγοι και οι γνωστοί εκδοτικοί που έτρεξαν -ή αναγκάστηκαν- να την αγκαλιάσουν. Ένας νέος συγγραφέας αναλάμβανε το 100% του κόστους και είχε το 100% του κέρδους – αφού, βέβαια, είχε πρώτα αφαιρέσει τα έξοδα. Ακούγεται σαν μία win-win συμφωνία, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σε κάθε περίπτωση, η αυτοέκδοση αποτελεί πια κανόνα: από το Bookoo μέχρι το Captain Book των 12 άτοκων δόσεων, ο καθένας μπορεί να κάνει πια τα βιβλία του πραγματικότητα.
Μάλιστα, από καιρό σε καιρό, εμφανίζονται και ενδιαφέρουσες προσπάθειες, όπως αυτή του Γαβριήλ Φι. με τίτλο Διαφυγή | Φυγή. Ένα βιβλίο τσέπης που φιλοξενεί σκληρές ιστορίες από τα έγκατα της ανθρώπινης εμπειρίας, γεμάτες ναρκομανείς και νταβατζήδες, πόρνες και δολοφόνους, καταστολή και απαγορευμένους έρωτες. Τυπωμένες σελίδες αφιερωμένες σε όσες και όσους κατάφεραν -ή έστω προσπάθησαν- να ξεφύγουν.
