© Κωνσταντίνος Μπαντούνας
FALL PREVIEW

68 βιβλία που περιμένουμε το φθινόπωρο

Οι εκδοτικές μηχανές έχουν πάρει μπρος για τα καλά: Η λίστα με τις νέες εκδόσεις ξεκινά από βραβεία Booker και Νομπελίστες, κάνει στάση σε εμβληματικούς Έλληνες λογοτέχνες και storytellers, για να φτάσει μέχρι υπερβίαια και διασκεδαστικά graphic novels.

Θα μπορούσε να γραφτεί μία εκτενής εισαγωγή για το πώς τα βιβλία -όχι μόνο το φθινόπωρο, αλλά κάθε εποχή- μας αποσυμπιέζουν από την ψηφιακή τοξικότητα ή για το κατά πόσο η ανάγνωση λειτουργεί σαν ιδανική άσκηση για το μυαλό. Ίσως, μάλιστα, θα μπορούσε να γίνει και μία αναφορά στο διάβασμα που αποτελεί πολυτέλεια στην εποχή μας. Μικρό νόημα όμως θα είχαν όλα αυτά. Άλλωστε, το ζήτημα είναι τελικά να διαβάζουμε – με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο.

Ας κρατήσουμε λοιπόν τις θετικές εντυπώσεις από τη μεγάλη προσέλευση στην πρόσφατη Έκθεση Βιβλίου στο Ζάππειο αλλά και την εντυπωσιακή εκδοτική παραγωγή που περιμένουμε μέσα στους επόμενους μήνες. Τα διαθέσιμα νέα βιβλία θα είναι άπειρα – απλά θα πρέπει να βρεθεί ο χρόνος και να γίνουν οι κατάλληλες επιλογές.

Όπως γίνεται φανερό, οι εκδοτικές μηχανές έχουν πάρει μπρος για τα καλά. Ακολουθεί μία λίστα με επιλεγμένα βιβλία που ετοιμάζονται ώστε να πλοηγηθείς όσο καλύτερα γίνεται στο (όμορφο) χάος των φθινοπωρινών εκδόσεων.

Ο «Ανήφορος» του Νίκου Καζαντζάκη θα εκδοθεί για πρώτη φορά, 75 χρόνια μετά τη συγγραφή του | © Henry Chaillet (από εκδ. Διόπτρα)

Ελληνική λογοτεχνία

Όχι άδικα, τον τίτλο για το εκδοτικό γεγονός του φθινοπώρου κερδίζει Ο ανήφορος (εκδ. Διόπτρα) του Νίκου Καζαντζάκη. Άλλωστε, πόσο συχνά κυκλοφορεί ένα ανέκδοτο έργο του πιο σημαντικού Έλληνα πεζογράφου όλων των εποχών; Ας επιστρέψουμε λοιπόν στο σύμπαν και τη γλώσσα του μεγάλου Κρητικού, μέσα από ένα κείμενο που περίμενε υπομονετικά, εδώ και δεκαετίας, σε μία βιβλιοθήκη την έκδοσή του. Ένα μυθιστόρημα που μπορεί να γράφτηκε μετά τον Ζορμπά, διαθέτει όμως πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά· είναι πολύ πιο εσωτερικό, με μία μελαγχολία σχεδόν λυτρωτική, ένα διαφορετικό κομμάτι στο καζαντζακικό παζλ με άλλα λόγια. 

Μέσα στο επόμενο τρίμηνο, περιμένουμε τη νέα νουβέλα ενός άλλου σπουδαίου των ελληνικών γραμμάτων, του Θωμά Κοροβίνη, που θα έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο Ο μπέμπης (εκδ. Άγρα),  το νέο πόνημα του Παντελή Μπουκάλα που ακούει στο όνομα Ο Χριστός στα χιόνια (εκδ. Άγρα) αλλά και το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του Αλέξη Πανσέληνου, Λάδι σε Καμβά (εκδ. Μεταίχμιο), που μέσα από την ιστορία του κεντρικού χαρακτήρα εξιστορεί την ιστορία μίας ολόκληρης γενιάς η οποία έζησε τον εφιάλτη της Χούντας.

Σε τελείως διαφορετικές χρονικές συντεταγμένες τώρα, θα επιστρέψουμε νοητά στους μύθους και τους θρύλους της Αρχαίας Ελλάδας: Ο Κιθαιρώνας (εκδ. Καστανιώτη) του Νίκου Α. Μάντη επαναπροσεγγίζει τις Βάκχες μέσα από τη λογοτεχνία του φανταστικού, τον σωματικό τρόμο και τον ακραίο ερωτισμό ενώ ο Κώστας Ακρίβος αφηγείται την ιστορία της δικής του Ανδρωμάχης (εκδ. Μεταίχμιο), μίας γυναίκας που περνά τα πάνδεινα στον κόσμο των αντρών, μετά την πτώση της πόλης της Τροίας.

Στο Η μικρή λέξη αγάπη (εκδ. Πατάκης) του Αύγουστου Κορτώ -ο οποίος συνεχίζει με ασταμάτητο ρυθμό την παραγωγή νέων έργων- συναντάμε τη Μάντια που στην προσπάθειά της να ξεφύγει από τον κακοποιητικό της πατέρα γνωρίζει τον έρωτα για να έρθει όμως αντιμέτωπη με κάτι πολύ πιο σκοτεινό: τη βία που μεταμφιέζεται σε αγάπη. Όσο για τη νέα νουβέλα με τίτλο Η μεταμόρφωση (εκδ. Καστανιώτη) της Αμάντας Μιχαλοπούλου; Πρόκειται για μία πρωτότυπη ιστορία που αφηγείται τον τρόμο τον οποίο βιώνει μία νεαρή φοιτήτρια όταν ένα πρωί ξυπνά εγκλωβισμένη μέσα σε ένα αντρικό σώμα.

Το νέο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, Ψιλά γράμματα (εκδ Καστανιώτη), φιλοδοξεί να περιγράψει το πως η μνήμη διεκδικεί το σύνολο του «είναι» μας – δεν μπορούμε να θυμόμαστε μόνο τα ωραία και να λησμονούμε τα άσχημα. Αντίστοιχα, η Έλενα Ακρίτα βουτάει στα αληθινά γεγονότα της ζωή της για να τα συνδυάσει με τη μυθοπλασία στο Μαμά, κοίτα, χωρίς χέρια (εκδ Διόπτρα), δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους εκατοντάδες χιλιάδες ιντερνετικούς followers να γνωρίσουν μία διαφορετική πτυχή της πένας της.

Και από τη λογοτεχνία που θυμίζει προσωπική μαρτυρία, ας περάσουμε σε κάτι τελείως διαφορετικό: η Φραντζέσκα Μάνγγελ θα μας ταξιδέψει σε μελλοντικές δυστοπίες μέσα από μία σπαρακτική ιστορίας επιβίωσης στο μυθιστόρημα Καθαροί (εκδ. Μίνωας) ενώ ο μετρ της σύντομης φόρμας Μιχάλης Μακρόπουλος επανέρχεται με μία συλλογή διηγημάτων που ακούσει στο όνομα Ιστορίες από ένα περασμένο μέλλον (εκδ. Κίχλη). Η πυκνή του γραφή θα φέρει αυτή τη φορά τους ήρωές του αντιμέτωπους με πολύ διαφορετικές δοκιμασίες – από έναν ολέθριο πόλεμο μέχρι την αμείλικτη δικτατορία της εικόνας.

Κλείνοντας, ο 39χρονος Ανδρέας Νικολακόπουλος αφού βραβεύτηκε ξανά και ξανά για την Αποδοχή Κληρονομιάς (εκδ. Ίκαρος) επιστρέφει δριμύτερος με 13 νέα διηγήματα σε μία συλλογή που τιτλοφορείται Σάλτος (εκδ. Ίκαρος). Το στοιχείο που συνδέει τις ιστορίες μεταξύ τους; Η λοξή ματιά των ηρώων· κάπως, δηλαδή, σαν τους σαλούς του Μεσαίωνα, οι οποίοι έπλεαν ακυβέρνητοι μέσα σε μεγάλα ξύλινα καράβια χωρίς κουπιά.

O Cormac McCarthy (δεξιά) επιστρέφει με διπλό χτύπημα, το οποίο θα εκδοθεί στην Ελλάδα ταυτόχρονα με τις αμερικανικές κυκλοφορίες | © Mark Von Holden/GETTY IMAGES NORTH AMERICA/AFP

Μεταφρασμένη λογοτεχνία

Επειδή το να βρεθεί η πιο σημαντική μεταφρασμένη έκδοση του φθινοπώρου με αντικειμενικά κριτήρια είναι μάλλον απίθανο, ας προχωρήσουμε (προσεκτικά) σε υποκειμενικά μονοπάτια: ο φοβερός και τρομερός Cormac McCarthy -που μας έχει χαρίσει τον αριστουργηματικό Ματωμένο Μεσημβρινό– επιστρέφει ύστερα από 16 χρόνια σιωπής με διπλό χτύπημα: από τις εκδόσεις Gutenberg θα κυκλοφορήσουν Ο επιβάτης και η συνέχεια του Stella Maris, σε μία αφήγηση που κινείται γύρω από τα συντρίμμια ενός βυθισμένου αεροσκάφους. Σε άλλες θαλασσινές περιπέτειες, η Μύησης ταξιδευτού (εκδ. Διόπτρα) θα είναι το πρώτο μέρος μίας θαλασσινής -τι άλλο;- τριλογίας του σπουδαίου Βρετανού, William Golding, κατόχου Νόμπελ αλλά και βραβείου Booker, την οποία επίσης θα διαβάσουμε μέσα στο φθινόπωρο.

Ας δούμε όμως τι έχει να προσφέρει ο παγκόσμιος λογοτεχνικός χάρτης, ξεκινώντας από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού: σε μεγάλες επιστροφές νέων σημαντικών ονομάτων ξεχωρίζουν το Προς τον παράδεισο (εκδ. Μεταίχμιο) δια χειρός Hanya Yanagihara, ένα μεγαλεπήβολο έργο που εκτείνεται σε τρεις αιώνες παρουσιάζοντας διαφορετικές εκδοχές του αμερικανικού πειράματος από τη συγγραφέα του «χιλιοτραγουδισμένου» στους λογοτεχνικούς κύκλους Λίγη ζωή, και το Η Mercury παρουσιάζει (εκδ. Ίκαρος) του Anthony Marra, ο οποίος μετά τον Αστερισμό ζωτικό φαινομένων και το Ο τσάρος της αγάπης και της τέκνο, μεταφέρει τη δράση του στο Λος Άντζελες του 1940 και τη βιομηχανία του Χόλιγουντ. 

Από τη Δυτική Ακτή λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα βρεθούμε στη Νέα Υόρκη του σήμερα μέσα από το Οι μεταφορές του βασιλιά (εκδ. Gutenberg) του Josua Cohen. «Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα», όπως το χαρακτήρισε το The New Yorker, για δύο πρώην Ισραηλινούς στρατιώτες στη Γάζα που χρησιμοποιούν τα «ταλέντα» τους ξεσπιτώνοντας ανεπιθύμητους ενοικιαστές στο Μεγάλο Μήλο. 

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί η έκδοση του Τα μάτια τους κοιτούσαν τον Θεό (εκδ. Αίολος) της Zora Neale Hurston, ενός εμβληματικού έργο της αφροαμερικανικής λογοτεχνίας για τη δύσκολη ενηλικίωση ενός μαύρου κοριτσιού στη Νότια Φλόριντα των αρχών του 20ου αιώνα, αλλά και ο ερχομός του Χλωμό άλογο, χλωμός αναβάτης (εκδ. Κλειδάριθμος) της Katherine Anne Porter, το οποίο καταγράφει την επώδυνα επίκαιρη περιπέτεια της συγγραφέως με την ισπανική γρίπη. 

Όσο για τις νέες εκδόσεις από τη Λατινική Αμερική; Η Αργεντινή έχει την τιμητική της με θρυλικά, αναγνωρισμένα αλλά και ανερχόμενα ονόματα να μεταφράζονται στα Ελληνικά. Αναφέρουμε τιμητικά πρώτο τον Jorge Luis Borges και το δικό Το τανγκό (εκδ. Πατάκη), μία έρευνα για έναν ποιητή που όμως κατέληξε σε μία αποκαλυπτική μελέτη για τον σαγηνευτικό κόσμο του διάσημου αργεντίνικου χορού.

Από εκεί και πέρα, περιμένουμε την Παρακαταθήκη (εκδ. Μεταίχμιο) του Herman Diaz, ένα μυθιστόρημα που μεταφράζεται σε 20 γλώσσες, φιγουράρισε στη λίστα του βραβείου Booker, και καταπιάνεται με θέματα τάξης, καπιταλισμού και απληστίας· Το Πώς έγινα καλόγρια του César Aira που θίγει το θέμα της ταυτότητας ανατρέποντας συνεχώς τις προσδοκίες του αναγνώστη (κορίτσι, αγόρι ή μήπως κυρίως κορίτσι;) μέσα από τον/την μόλις 6 ετών κεντρικό χαρακτήρα· και το Οι περιπέτειες της Τσίνα Άιρον (εκδ. Καστανιώτη) της Gabriela Cabezón Cámara που βρέθηκε στους φιναλίστ του Βραβείου Βοοκερ 2020 για τον ριζοσπαστικό και queer τρόπο με τον οποίο περιγράφει τη γυναικεία χειραφέτηση στις αχανείς αργεντίνικες πάμπας.

Κλείνοντας το λατινοαμερικάνικο κεφάλαιο των εκδόσεων με ένδειξη «προσεχώς», μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα εμβληματικό έργο της βραζιλιανικής λογοτεχνίας: Το Ένα ποτήρι οργή (εκδ. Πατάκης)του Raduan Nassar συμπυκνώνει μέσα σε ελάχιστες σελίδες το πόσο κοφτερές μπορούν να γίνουν οι ερωτικές σχέσεις.

Περνώντας τον Ατλαντικό και επιστρέφοντας στην Ευρώπη, περιμένουμε με αγωνία την έκδοση του magnum opus της Olga Tokarczuk με τίτλο Τα βιβλία του Ιακώβ (εκδ. Καστανιώτη). Για ποιον λόγο; Επειδή και το μόνο το γεγονός ότι η Πολωνίδα Νομπελίστα μπλέκει ένα μεγαλεπήβολο ιστορικό (;) μυθιστόρημα στα μέσα του 18ου αιώνα με μυστικιστικές απολήξεις αρκεί για να ιντριγκάρει και τον πιο δύσπιστο αναγνώστη.

Σε τελείως διαφορετικές αφηγήσεις τώρα, το τρομερό παιδί της γαλλικής λογοτεχνίας, Edouard Louis, συνεχίζει να αποκαλύπτει πτυχές του εαυτού του ξεσκεπάζοντας την υποκρισία των ευρωπαϊκών κοινωνιών σε θέματα σεξουαλικής ταυτότητας στο Αλλάζοντας: μέθοδος (εκδ. Αντίποδες) ενώ η κάτοχος του International Booker για το 2020, Marieke Lucas Rijneveld, πλέκει μία σχεδόν βλάσφημη ιστορία αγάπης -κλείνοντας το μάτι στη Λολίτα του Vladimir Nabokov- με φόντο την ολλανδική επαρχία στο Η υπέροχη αγαπημένη μου (εκδ. Μεταίχμιο). 

Μιλώντας για σημαντικά βραβεία, ο 32χρονος Σενεγαλέζος Mohamed Mbougar Sarr κατάφερε με το Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων (εκδ. Πατάκη) να μιλήσει -με διαφορετικό τρόπο- για τις μεγάλες τραγωδίες της αποικιοκρατίας το 2021, κερδίζοντας στην πορεία το μεγαλύτερο γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο, το Goncourt. Τώρα, θα γνωρίσουμε τη γραφή του για πρώτη φορά και στα Ελληνικά.

Μικρό διάλειμμα εδώ για να σημειώσουμε ότι ετοιμάζονται δύο νέες εκδόσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου Jose Saramago (Τα ονόματά του, Το άγαλμα και η πέτρα) από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Εξαιρετικά νέα, δηλαδή, για τους πολυάριθμους θαυμαστές του Νομπελίστα Πορτογάλου.

Στα μονοπάτια του πολιτικού θρίλερ τώρα, μεταφράζεται το Ο νόμος του μίσους (εκδ. Πόλις) του Albertou Garlini, μία υπερφιλόδοξη αφήγηση που καταδύεται στα ταραγμένα ιταλικά χρόνια των 60s και των 70s -όταν η αχαλίνωτη βία απέκτησε ξεκάθαρα πολιτική χροιά- φτάνοντας μέχρι τα ατέλειωτα σκοτάδια των νεοφασιστικών οργανώσεων.

Πριν περάσουμε, όμως, στα βρετανικά νησιά, ας δούμε δύο επικείμενες εκδόσεις με κοινή συνισταμένη τη φαντασία: από τη μία το μοναδικό σύμπαν του Ρώσου Alexander Grin όπου οι ήρωες δεν μπορούν ποτέ να προσαρμοστούν στις συμβάσεις στο Ιστορίες από την Γκρινλανδία και άλλους τόπους (εκδ. Κίχλη)· και από την άλλη το δυστοπικό Οι Αθέατοι (εκδ. Πόλις) του Alain Damasio, το οποίο μας μεταφέρει στο κοντινό μέλλον και σε μία πραγματικότητα όπου ακόμα και οι πόλεις ανήκουν στους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους (καθόλου απίθανο, δυστυχώς, να συμπληρώσουμε).

Τα Μικρά πράγματα σαν και αυτά (εκδ. Μεταίχιμιο) της Ιρλανδής Clare Keegan, αφού βρέθηκαν στη μακρά λίστα των βραβείων Booker, έρχονται στα Ελληνικά για να αποκαλύψουν τη φριχτή ομερτά μίας μικρής κοινωνίας απέναντι στις απάνθρωπες τακτικές της Εκκλησίας, ενώ το μυθιστόρημα της Βρετανίδας με καταγωγή από τη Σομαλία Nadifa Mohamed με τίτλο Η δική του Ματάν (εκδ. Διόπτρα) είναι ένα αιχμηρό βιβλίο με «εξωτικό» άρωμα και θεματικές γύρω από την αδικία αλλά και την ενσυναίσθηση.

Δύο πράγματα δηλαδή που συναντά κανείς και στο γοητευτικό μυθιστόρημα της Christine Wells γύρω από μία ηρωίδα της παριζιάνικης αντίστασης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τίτλο Στον αριθμό 10 της οδού Ρουαγιάλ (εκδ. Μίνωας). Μια χρονική περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας που απασχολεί και τον μπεστσελερίστα Robert Harris στο V2 (εκδ. Ψυχογιός) σε ένα από τα πιο δυνατά ιστορικά μυθιστορήματα των τελευταίων ετών με φόντο τα «όπλα εκδίκησης των Ναζί», τους φονικούς πυραύλους με άλλα λόγια που σκόρπιζαν τον θάνατο.

Σε περίπτωση τώρα που αναζητάς κάτι πραγματικό εξωτικό, ιδού: η  Omaima Al-Khamis από τη Σαουδική Αραβία μας παραδίδει στο Η περιπλανώμενη βιβλιοθήκη της ερήμου (εκδ. Κλειδάριθμος) την ιστορία ενός μεσαιωνικού βιβλιοπώλη που η τρέλα του για τα βιβλία τον παρασύρει σε όλες τις τότε γνωστές πόλεις του αραβικού κόσμου, ενώ ο Osamu Dazai, ένας από τους πιο σημαντικούς Ιάπωνες μεταπολεμικούς συγγραφείς, στοχάζεται στο Όχι πια άνθρωπος (εκδ. Διόπτρα) πάνω στα όρια του ανθρώπινου ψυχισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι το συγκεκριμένο κείμενο αποτελεί θρύλο για pop κουλτούρα της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Κλείνοντας, να σημειώσουμε πως ο μεταφρασμένος σε 30 χώρες David Grossman, κάτοχος του Interanational Booker 2017 από το Ισραήλ, έχει την τιμητική του, καθώς ετοιμάζονται όχι ένα αλλά δύο του βιβλία στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός, (Η ζωή παίζει μαζί μου, Στο τέλος της γης).

Το καλύτερο αντίδοτο για τη φθινοπωρινή μελαγχολία είναι το «Ο ουρανός της Ελλάδας: Φθινόπωρο» του Διονύση Σιμόπουλο, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή.

Non Fiction Βιβλία

Πρώτο-πρώτο σε αυτό το τμήμα του αφιερώματος αναφέρεται Ο ουρανός της Ελλάδας: Φθινόπωρο (εκδ. Μεταίχμιο), όχι μόνο ως φόρος τιμής στον σπουδαίο storyteller που πρόσφατα έφυγε από κοντά μας, Διονύση Σιμόπουλο, αλλά και ως αντίδοτο στη μελαγχολία του φθινοπώρου. Το να κοιτάς τα αστέρια είναι μία κάποια λύση – όπως μας έμαθε ο άνθρωπος που έβαλε την αστρονομία σε όλα τα ελληνικά σπίτια.

Συνεχίζοντας σε παρόμοιο μοτίβο, το Επιστολές από έναν αστροφυσικό (εκδ. Κάκτος) αποτελεί ιδανική ευκαιρία γνωριμίας με τον Neil DeGrasse, έναν παγκοσμίου φήμης επιστήμονα που εδώ και τρεις δεκαετίες παίρνει από το χέρι εκατομμύρια αναγνώστες και θεατές με σκοπό να τους μυήσει στα μυστήρια του σύμπαντος και της επιστήμης.

Ας προσγειωθούμε όμως κάπως απότομα με ένα βιβλίο που έρχεται να διώξει τη θολή δυτική μας ματιά στην παγκόσμια ιστορία: Το Οι Δρόμοι του μεταξιού (εκδ. Αλεξάνδρεια) του Peter Frankopan ανατρέχει σε μία απίστευτη ποικιλία από ιστορικές πηγές για να αναδείξει τη νοητή γραμμή που πάντα αποτελούσε τη ραχοκοκαλιά του κόσμου μας, ξαναγράφοντας επί της ουσίας την ιστορία (όπως τη μαθαίνουμε).

Όσο για την ισλαμοφοβία που πολύ συχνά μας πιάνει όταν κοιτάμε προς Ανατολάς; O Γερμανοαιγύπτιος Hamed Abdel-Samad βάζει τα πράγματα στη σωστή τους βάση με το Ο ισλαμικός φασισμός (εκδ. Καστανιώτη) σημειώνοντας τις κοινές συνισταμένες του ισλαμισμού με τις ακροδεξιές και επικίνδυνες ιδεολογίες που ευδοκίμησαν -και ευδοκιμούν- στη Δύση.

Για λιγότερο «βαριές» αναγνώσεις τώρα, περιμένουμε δύο ενδιαφέρουσες προσπάθειες που καταπιάνονται με την Αρχαιότητα: ο γνωστός YouTuber Κωνσταντίνος Λουκόπουλος (The Mythologist) μας ξεναγεί με το Για όλα υπάρχει ένας μύθος (εκδ. Κάκτος) στα μυστικά της ελληνικής μυθολογίας ενώ ο Δρ. Θεόδωρος Παπακώστας, πιο γνωστός ως Archaeostoryteller στον κόσμο των Podcasts, κάνει το ίδιο για τον θαυμαστό κόσμο των εκσκαφών με το Αρχαιολογία αγάπη μου, έλα πάρε με από εδώ (εκδ. Key Books).

Φυσικά, θα πήγαινε κόντρα στη λογική το να μην υπάρχει μία σημαντική μαρτυρία για τα γεγονότα που στιγμάτισαν το νέο ελληνικό κράτος, ακριβώς 100 χρόνια μετά το 1922. Έτσι, οι εκδόσεις Κυψέλη ετοιμάζουν το Σε τούτο το τρομακτικό ταξίδι του χαμού, μια πρωτότυπη-αυθεντική μαρτυρία ενός ανθρώπου που ήταν εκεί, στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Ή αλλιώς το πώς έζησε την Καταστροφή της Σμύρνης ένας δόκιμος σημαιοφόρος του ελληνικού στρατού αλλά και πώς την κατέγραψε στο ημερολόγιό του (Ιούλιος-Σεπτέμβριο του 1922) . 

Αφήνοντας τώρα στην άκρη την ιστορία, θα έρθουμε στο τώρα με ένα βιβλίο που φιλοδοξεί να προτείνει λύσεις στις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας (οι οποίες γιγαντώθηκαν μέσω των μνημονίων). Πού εντοπίζει το πρόβλημα το Κρίσεις και προκλήσεις: Η νέα κανονικότητα (εκδ. Πατάκη) των Κωστή Βαΐτσο και Βλάση Μισσού; Σε 6 στρατηγικές συνθήκες που ανάμεσά τους φιγουράρουν το πελατειακό κράτος και η εκτεταμένη γραφειοκρατία, η οποία λειτουργεί ανασταλτικά ως προς την ανάπτυξη.

Μία ανάπτυξη που δυσκολεύεται να έρθει όταν τόσο μεγάλες μερίδες του ελληνικού πληθυσμού πιστεύουν ακόμα ότι τα «μπόλια» είναι επικίνδυνα. Κόντρα, λοιπόν, σε αυτές τις μεσαιωνικές αντιλήψεις το συλλογικό έργο Εμβόλια και εμβολιασμοί (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) ανατρέχει στην ιστορία της ιατρικής τακτικής, βρίσκει Έλληνες πρωτεργάτες ανάμεσά σε όσους βοήθησαν στην εξέλιξη των εμβολίων, και εξηγεί το πόσο σημαντικό είναι η πρωτογενής πρόληψη μέσα από αυτά.

Κλείνοντας, και επειδή δεν υπάρχουν μόνο προβλήματα, περιμένουμε δύο βιβλία που κάνουν τον κόσμο να δείχνει λίγο καλύτερος: Τα μάτια του δέρματος (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) του διάσημου Φινλανδού αρχιτέκτονα και στοχαστή Juhani Pallasmaa για το πώς τα κτίρια μπορούν -και πρέπει- να βιώνονται με όλες τις αισθήσεις στην εποχή του οφθαλμοκεντρισμού αλλά και μία συλλογική έκδοση για το σύνολο του έργου του τεράστιου John Cassavetes (με κείμενα και φωτογραφίες για κάθε του ταινία) από τις εκδόσεις Κυψέλη. Καθόλου άσχημα δηλαδή.

Στο «Μακάβριος χορός: Η ανατομία του τρόμου», ο Stephen King εξηγεί τους βασικούς κανόνες της horror μυθοπλασίας | © Associated Press

Crime, Horror, Fantasy, Sci-Fi

Θα είναι σαν να είναι μυθοπλασία αλλά δε θα είναι: το Μακάβριος χορός: Η ανατομία του τρόμου (εκδ. Κλειδάριθμος) δια χειρός Stephen King είναι ένα non-fiction best seller από το 1981, όπου ο Βασιλιάς εξηγεί (όμορφα) το πώς ακριβώς ο τρόμος αποτελεί ένα από τα πλέον βασικά μοτίβα αφήγησης στην pop κουλτούρα (βιβλία, σινεμά, τηλεόραση). Για πρώτη φορά στα Ελληνικά, μέσα στον Σεπτέμβριο. Οι φανατικοί οπαδοί του King, σπεύσατε.

Από τον έναν σπουδαίο Αμερικανό storyteller στον άλλον: o αδιαμφισβήτητος master του νουάρ, James Ellroy, επιστρέφει με το Πανικός (Κλειδάριθμος)· μία ιστορία 350 σελίδων περίπου (σ.σ: μικρή για Ellroy) που βυθίζεται στις σκοτεινές υποθέσεις του Χόλιγουντ των 50s μέσα από τις περιπέτειες ενός ντετέκτιβ χωρίς -αναμενόμενο και ευπρόσδεκτο- καθόλου ηθικούς φραγμούς. 

Με τον πολύ χαρακτηριστικό τίτλο Όλοι στην οικογένειά μου έχουν σκοτώσει κάποιον (εκδ. Ψυχογιός) έρχεται το ενδιαφέρον crime novel του Αυστραλού Benjamin Stevenson που καταφέρει να συνταιριάξει τα παραδοσιακά αστυνομικά (Agatha Christie, Arthur Conan Doyle) με το χιούμορ του Woody Allen· η B.A Paris μας δίνει άλλο ένα δυνατό ψυχολογικό θρίλερ με τίτλο Ο ψυχοθεραπευτής (εκδ. Bell) και φόντο ένα ακριβό συγκρότημα κατοικιών· επίσης, η νέα βασίλισσα της βρετανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, Val McDermid, κάνει μία ατμοσφαιρική βουτιά στο παρελθόν με το 1979 (εκδ. Διόπτρα) κοιτάζοντάς παράλληλα με πλάγιο μάτι το παρόν.

Σε κάτι πολύ ενδιαφέρον και διαφορετικό τώρα, Το σκοτάδι παραμένει (εκδ. Μεταίχμιο) αποτελεί το ημιτελές κείμενο του πατριάρχη του tartan noir,  William McIlvanney. Μόνο που σε εμάς θα φτάσει ολοκληρωμένο, μιας και ο Ian Rankin έβαλε το χεράκι του ώστε να ολοκληρωθεί αυτή η ιστορία από τον κόσμο του σκωτσέζικου εγκλήματος τη δεκαετία του 1970.

O βραβευμένος με Goncourt Pierre Lemaitre επιστρέφει με το Φίδι με κεφαλαία (εκδ. Μίνωας), μία απολαυστική ιστορία γεμάτη αιχμηρούς διαλόγους, εκπληκτικά πορτραίτα αλλά και την υπόσχεση ότι η δράση θυμίζει μακελειό (σ.σ: σε στυλ Quentin Tarantino), ενώ η Στρατηγική του πεκινουά (εκδ. Carnivora) του Ισπανού Alexis Ravelo κινείται σε τελείως διαφορετικό μοτίβο, καθώς πρόκειται για ένα νουάρ με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας στο κατά τα άλλα φιλήσυχο και ιδιαιτέρως τουριστικό Λας Πάλμας.

Κλείνοντας το τμήμα με τα αστυνομικά, περιμένουμε με αγωνία το Σχέδια του χάους (εκδ. Ίκαρος) του Μίνου Ευσταθιάδη για να διαπιστώσουμε αν κατάφερε και αυτή τη φορά να συνδυάσει τα ταξίδια, το μαύρο χιούμορ, και την καλογραμμένη αφήγηση στη νέα του ιστορία. (Αν και είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι τα κατάφερε).

Όσο για έναν άλλο γνώριμο της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας; Ο Βασίλης Δανέλλης επιστρέφει αυτήν τη φορά με κάτι αρκετά (αν όχι τελείως) διαφορετικό: μία συλλογή διηγημάτων που πατά μία στην πεζή πραγματικότητα και μία στον κόσμο της φαντασίας (κάποιοι ήρωες συναντούν σε μία καφετέρια τον Δον Κιχώτη, ενώ άλλοι ανακαλύπτουν ότι ένας αυτόματος πωλητής διηγημάτων τους κλέβει τις ιδέες). Ο άνθρωπος που έχασε τον εαυτό του (και άλλες αληθινές ιστορίες) [εκδ. Καστανιώτη] είναι σίγουρα ένα στοίχημα – από αυτά που οι συγγραφείς αξίζει να παίρνουν.

Ήρθε η ώρα, να δούμε τι καλό έχουν να μας προσφέρουν και τα επιλεγόμενα genre fiction: To τρίτο βιβλίο της βραβευμένης σειράς Ευγενείς μπάσταρδοι του Scott Lynch με τίτλο Η πολιτεία των κλεφτών (εκδ. Anubis) συνεχίζει τις περιπέτειες του αρχικλέφτη Λοκ Λαμόρα σε έναν κόσμο που θυμίζει κάπως τον δικό μας 17ο αιώνα, ενώ περιμένουμε και τον δεύτερο τόμο του Βrzrkr (εκδ. Anubis), του υπερβίαιο-υπερδιασκεδαστικό graphic novel με υπογραφή Keanu Reeves και κεντρικό χαρακτήρα έναν αθάνατο πολεμιστή.

Κλείνοντας, υπάρχουν δύο ακόμη εκδόσεις από τη λογοτεχνία του φανταστικού που παρουσιάζουν ενδιαφέρον: το πολύ διαφορετικό Πιρανέζι (εκδ. Αίολος) της Susanna Clarke όπου όλοι η δράση λαμβάνει χώρα σε έναν ατέλειωτο λαβύρινθο γεμάτο αγάλματα και το εμβληματικό για τον σύγχρονο γοτθικό τρόμο Η γυναίκα με τα μαύρα (εκδ. Αίολος) της Susan Hill, όπου ένα πνεύμα στοιχειώνει μία μικρή αγγλική πόλη.

Καλό φθινόπωρο είπαμε;