The Fall of the House of Usher: Ο γκοθ αποχαιρετισμός του Mike Flanagan στο Netflix

Πριν το Fall of the House of Usher, γράφαμε μεταξύ άλλων για το Haunting of Bly Manor:

«Ο Flanagan είναι ένας βαθιά ρομαντικός, σε ένα είδος που δεν φημίζεται για την ανθρωπιά του. Είναι ο showrunner που είχε αρχικά γράψει τους Crains να παραμένουν στο Κόκκινο Δωμάτιο, αλλά το άλλαξε επειδή δεν του πήγαινε καρδιά. Είναι ο άνθρωπος που ανέλαβε το sequel μίας επιεικώς κακής ταινίας όπως ήταν το Ouija, και έφτιαξε ένα σπαρακτικό οικογενειακό δράμα τρόμου που δεν είχε κανένα δικαίωμα να είναι όσο καλό ήταν. Είναι αυτός που προσπάθησε το ακατόρθωτο με το υποτιμημένο Doctor Sleep, να ικανοποιήσει και τους φαν της ταινίας του Kubrick και αυτούς του βιβλίου του Stephen King (ο δεύτερος σιχαίνεται τη μεταφορά του πρώτου), και θέλησε να κοιτάξει με συμπόνια το διαγενεακό τραύμα του Danny Torrance.

Είναι γνήσιος αισθηματίας δηλαδή θέλω να πω. Όσο σφοδρός κι αν θα είναι ενίοτε ο τρόμος του – και πόσο, μα πόσο μπορεί να είναι – δεν θα γίνει ποτέ ανάλγητος».

Κανένας άλλος σε αυτόν τον τηλεοπτικό χώρο δεν κάνει αυτό που κάνει ο Flanagan, εξορύσσοντας τους βαθύτερους συναισθηματικούς μας φόβους και τις ανείπωτες επιθυμίες μας για το εφιαλτικό καύσιμο της πραγματικής ζωής που είναι πολύ, πολύ πιο τρομακτικό από οποιοδήποτε τέρας κάτω από το κρεβάτι. Μέσα από ιστορίες που διαπραγματεύονται τα πάντα, από ερωτήματα πίστης και πεποιθήσεων έως τον έρωτα και το τι σημαίνει στ’ αλήθεια να πεθαίνεις, το βαθιά ανθρώπινο σύμπαν τρόμου του Flanagan έχει δεκάδες αναφορές αλλά η χροιά του είναι εντελώς ξεχωριστή.

Αν και το Fall of the House of Usher βασίζεται κυρίως στο διήγημα του Edgar Allan Poe για τα αδέρφια Usher, ο Flanagan αναμειγνύει επιδέξια στοιχεία από πολλά απ’ τα άλλα διάσημα έργα του συγγραφέα, όπως τα The Tell-Tale Heart, The Raven, The Murders in the Rue, The Masque of the Red Death, και The Black Cat.

Στα πιο διάσημα διηγήματα και ποιήματά του, ο Poe έγραφε για ανθρώπους που καταστρέφονται από την απληστία και την παράνοια, τον εθισμό και τη βία, μερικές φορές εξαιτίας μίας παράλογης ανάγκης για εκδίκηση. Η οικογένεια Usher ταλαιπωρείται από καθεμία από αυτές τις παθογένειες, αν και η κύρια επιθυμία της είναι να εξασφαλίσει μία ζωή απόλυτης άνεσης. Αυτό το πετυχαίνει συγκεντρώνοντας την περιουσία της μέσα από τον πόνο των άλλων.

Η κρίση των οπιοειδών – και η οικογένεια που τη βοήθησε στη γέννησή της – έχει εμπνεύσει μια σειρά από βιβλία, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές/εκπομπές, πολλά από τα οποία στοχεύουν να τονίσουν τα δεινά που προκαλούνται από το εγκληματικά απερίσκεπτο μάρκετινγκ και την προώθηση του OxyContin της Purdue Pharma. Εδώ τα δίδυμα αδέρφια Roderick (Bruce Greenwood) και Madeline (Mary McDonnell) Usher κάθονται στην κορυφή της φαρμακευτικής εταιρείας Fortunato.

Επί δεκαετίες έχουν κερδίσει δισεκατομμύρια από ένα οπιοειδές που ονομάζεται Ligodone – ένα παυσίπονο που διατίθεται στο εμπόριο ως μη εθιστικό, παρόλο που οι πραγματικές εθιστικές του ιδιότητες έχουν οδηγήσει σε εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους.

Ενώ η Madeline έχει μείνει άτεκνη, ο Roderick έχει μία ποικιλία από νόμιμα και νόθα παιδιά που αποζητούν τον έλεγχο της εταιρείας, όπως ο εκκεντρικός Frederick (Henry Thomas), ο επίδοξος lifestyle guru Tamerlane (Samantha Sloyan), η αδίστακτη ιατρική ερευνήτρια Victorine (T’Nia Miller),η δημοσχετίστρια Camille (Kate Siegel), ο πανσεξουαλικός μεγιστάνας των βιντεοπαιχνιδιών Leo (Rahul Kohli) και το enfant terrible Prospero (Sauriyan Sapkota).

Η κυβέρνηση αγωνίζεται για χρόνια να ανατρέψει τον οίκο των Usher, με επικεφαλής τον σταυροφορικό C. Auguste Dupin (Carl Lumbly). Χάρη όμως στον δικηγόρο της οικογένειας και τον fixer τους, τον Arthur Pym (Mark Hamill), τίποτα δεν έχει πιάσει ως τώρα. Ο Dupin ωστόσο, όταν τα παιδιά Usher αρχίζουν να πεθαίνουν με όλο και πιο περίεργο τρόπο, αναλαμβάνει τη μεγαλύτερη υπόθεσή του μέχρι σήμερα.

Το κοινό νήμα που συνδέει τους θανάτους αυτούς της σειράς είναι η Verna (Carla Gugino), μια φιγούρα από το παρελθόν των δίδυμων που παρεισφρέει στις ζωές των παιδιών του Roderick και ωθεί καθένα από αυτά στον φρικτό χαμό τους. Παρ’ όλα τα υπερφυσικά και τα απόκοσμα φαινόμενα που δημιουργεί, η Verna είναι στο στοιχείο της όταν δίνει διαλέξεις στα θήραματά της για τις υπερβολές, τη σκληρότητα και τον εγωισμό τους. Είναι, θα έλεγαν μάλλον οι ίδιοι, εκείνο το σπάνιο άτομο που έχει το θάρρος και το θράσος να τους βάζει στη θέση τους. Ένα ον πιο τρομακτικό από οποιοδήποτε τέρας.

Καθένας από τους απογόνους του Roderick έχει το δικό του επεισόδιο, που καταλήγει σε έναν ζοφερά δημιουργικό θάνατο. Είναι αρκετά έως πολύ διασκεδαστικό αναλόγως την περίπτωση, όμως επίσης, δυστυχώς, αυτό τείνει να παίρνει τη θέση της αληθινής ανάπτυξης χαρακτήρων. Το The Fall of the House of Usher μπορεί να είναι η πιο συμβατική σειρά τρόμου του Flanagan. Υπάρχουν jump scares σε κάθε επεισόδιο, που συχνά έρχονται σε απότομες στιγμές αντί να το στηρίζονται από την αφηγηματικότητα της σκηνής. Από την άλλη, η σειρά παίζει με επιτυχία με τα πάντα, από το gore μέχρι τον ψυχολογικό τρόμο και το body horror. Δεν μοιάζει μόνο με μεταφορά του Poe αλλά και ως φόρος τιμής σε μερικά από τα καλύτερα υποείδη του τρόμου.

Υπάρχουν συστατικά εδώ από τις προηγούμενες σειρές του – η κεντρική δυσλειτουργική οικογένεια, οι αγαπημένοι του ηθοποιοί που επιστρέφουν, η ενσωμάτωση λογοτεχνικών στοιχείων – και μία σειρά από νεύματα σε άλλες σειρές όπως το Succession. Ο τόνος όμως είναι σφοδρός και η βία του ασυμβίβαστη. Στο Fall of the House of Usher, ο Flanagan επιβάλλει τιμωρία αντί για χάρη.

Ο ρυθμός της σειράς μπορεί να οδηγήσει σε σύντομες στιγμές άνισης ωμότητας, και το Fall of the House of Usher απαντά σε κάποιες από τις ερωτήσεις που θέτει πολύ πιο ικανοποιητικά από άλλες. Επίσης, αυτός ο βαθμός κοινωνικού σχολιασμού μπορεί να είναι νέος για τον Flanagan, αλλά δεν απέχει πολύ από το πώς επέκρινε τη θρησκεία ως διχαστική δύναμη στο Hill House και στο Midnight Mass.

Το γεγονός όμως ότι το Fall of the House of Usher βρίσκει τις ρίζες του σε αυτή τη συγκεκριμένη μετα-Purdue στιγμή της αμερικανικής ιστορίας, καθιστά την αμεσότητά του τόσο ζωτικής σημασίας όσο ο θυμός που κυλάει στις δολοφονίες στην οθόνη, ή στον διάλογο του Flanagan που χλευάζει την Big Tech, το AI στην τέχνη, τους δισεκατομμυριούχους που προσπαθούν να ζήσουν για πάντα, και πολιτικούς όπως τον Donald Trump.

Ο θυμός αυτός είναι ανάγλυφος και έχει ενδιαφέρον γιατί ο Flanagan ενδίδει για πρώτη φορά τόσο πολύ σε αυτόν, όμως συχνά παρεμποδίζει τον θεματικό πλούτο που είχε δώσει στο Hill House, το Bly Manor και το Midnight Mass την πένθιμη φόρμα τους. Επί οκτώ ώρες, αντί να αγκυροβολείς σε χαρακτήρες, αναζητάς την απόσβεση. Θα κάνει την εμπειρία σου διασκεδαστική κάτι τέτοιο, αλλά την ίδια στιγμή επιφανειακή.

Οι περισσότερες αρετές της σειράς βρίσκονται στο σήμερα, όταν ο Roderick και ο Dupin διακόπτουν τις αναδρομές του σεναρίου με τη συνάντησή τους. Κάθε στιγμή που βλέπουμε τους δυο τους στα ερείπια του πατρικού του Roderick, όπου οι δύο αντίπαλοι πίνουν κονιάκ υπό το φως των κεριών, προσφέρει μία απολαυστική ματιά στην ψυχή τους. Γνωρίζουν ο ένας τον άλλον εδώ και δεκαετίες, και η βαθιά τους οικειότητα στηρίζει την έντονη, σχεδόν μελοδραματική ενέργεια της διάδρασής τους. Μπορεί αυτοί οι δύο εχθροί να βγάζουν νύχια, όμως χρειάζονται ο ένας τον άλλον. Είναι η ζοφερή αλήθεια στην καρδιά του The Fall of the House of Usher και της ιστορίας που το ενέπνευσε: Από το να είσαι μόνος, καλύτερα με τα στοιχειά.