Βραβεία Ίρις 2025: 4 υποψήφιοι μιλούν για το ελληνικό σινεμά που αλλάζει

Η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου συμπληρώνει 16 χρόνια ζωής και ετοιμάζεται να απονείμει σήμερα, Τετάρτη (11/06), τα Βραβεία Ίρις στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Το Κρέας σε σενάριο και σκηνοθεσία του Δημήτρη Νάκου ηγείται των υποψηφιοτήτων, με συνολικά 16, με το Αρκάντια του Γιώργου Ζώη σε απόσταση αναπνοής με 14. Ακολουθούν το Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο του Γιάννη Βελσεμέ με 11 υποψηφιότητες, το Υπάρχω με 10, και Ο Νόμος του Μέρφυ με 8.

Η φετινή τελετή θα έχει μία πολύ σημαντική ιδιαιτερότητα. Η Ακαδημία γιορτάζει τα γενέθλιά της σε μία κομβική στιγμή για το ελληνικό σινεμά, που εκπέμπει σήμα κινδύνου.

Όπως έγινε γνωστό την περασμένη Παρασκευή (06/06), 1.896 κορυφαίοι επαγγελματίες του κινηματογράφου και του ευρύτερου οπτικοακουστικού τομέα συγκρότησαν την πρωτοβουλία «Σινεμά στην Ελλάδα-Ορατότης Μηδέν», μέσω της οποίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το ΕΚΚΟΜΕΔ (το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας είναι ο δημόσιος φορέας που είναι υπεύθυνος για την παροχή υποστήριξης του ελληνικού κράτους στον κινηματογράφο και προέκυψε από τη συγχώνευση του ΕΚΟΜΕ με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου το 2024) και ως εκ τούτου, για την επιβίωσή τους. Απέστειλαν ανοιχτή επιστολή στην κυβέρνηση, το Υπουργείου Πολιτισμού και τον ΕΚΚΟΜΕΔ για άμεση επίλυση των χρηματοδοτικών προβλημάτων που έχουν προκύψει.

Μέσα σε αυτό το κλίμα αναβρασμού, που καθιστά ολοφάνερο ότι το ελληνικό σινεμά δεν είναι διατεθειμένο να ανεχτεί άλλο πρακτικές που το οπισθοδρομούν, ότι θέλει και μπορεί να διεκδικήσει το καλύτερο μέλλον που αξίζει, θα δοθούν τα Βραβεία Ίρις 2025.

Τέσσερις από τους υποψήφιους για βραβείο Α’ Γυναικείου και Ανδρικού Ρόλου -Αγγελική Παπούλια (Αρκάντια), Μαρία Καλλιμάνη (Κρέας), Ασημένια Βουλιώτη (Υπάρχω) και Γιάννης Μπελής (Κυνήγι)- μας μιλούν για τον ρόλο και τις ταινίες τους, το ελληνικό σινεμά, την αλλαγή σελίδας που συντελείται τώρα.

Συστήστε μας τον ρόλο για την ερμηνεία του οποίου κερδίσατε υποψηφιότητα.

Ασημένια Βουλιώτη: Ο ρόλος της Μαρινέλλας στην ταινία Υπάρχω είναι ανθρώπινος και συναισθηματικά φορτισμένος. Είναι η αρχή της πορείας της γνωστής ερμηνεύτριας που γνωρίζουμε. Η Κίτσα που ξεκίνησε να τραγουδά στις ταβέρνες της Θεσσαλονίκης και μετέπειτα, η γυναίκα με το εκτόπισμα, τη δύναμη και την αξιοπρέπεια τόσο στα θέλω της όσο και στον άνθρωπο που στάθηκε δίπλα της, τον Στέλιο Καζαντζίδη.

Για μένα, η Μαρινέλλα είναι ένα πρόσωπο που φέρει τις εντάσεις, τις σιωπές και τις αντοχές μιας ολόκληρης εποχής. Επιχείρησα να την προσεγγίσω ως άνθρωπο και όχι ως «σύμβολο» – μια γυναίκα που πάλεψε για τη δική της ταυτότητα μέσα σε μια πολύπλοκη σχέση, επαγγελματική και προσωπική.

Μαρία Καλλιμάνη: Στο Κρέας, είμαι η Ελένη, μια γυναίκα που ζει στην επαρχία, συγκεκριμένα στην Κύμη Ευβοίας. Είναι παντρεμένη με τον Τάκη και έχουν ένα γιο, τον Παύλο. Έχει κουραστεί από τα αλλεπάλληλα επιχειρηματικά ανοίγματα και ρίσκα του άντρα της και τα χρέη. Παρ’ όλα αυτά, τον στηρίζει στο άνοιγμα του νέου κρεοπωλείου. Καθώς ο Τάκης υποβιβάζει συνεχώς τον Παύλο, η Ελένη τον κακομαθαίνει, προσπαθώντας να κρατήσει τις ισορροπίες.

Ένας φόνος διαλύει την οικογένεια, διασαλεύει τις ισορροπίες και όταν ο κλοιός στενεύει, η Ελένη βγαίνει από τη σκιά του άντρα της και αναλαμβάνει δράση, προκειμένου να κουκουλώσει το συμβάν και να προστατέψει τον γιο της. Όλα τα άπλυτά τους βγαίνουν στη φόρα και η προσπάθεια συγκάλυψης τους οδηγεί στην πλήρη κατάρρευση.

Γιάννης Μπελής: Στο Κυνήγι, είμαι ο Γιάννης, ένας μοναχικός σιδεράς, που βρίσκει ευχαρίστηση στο κυνήγι. Ο ρόλος αναφέρεται στη μοναξιά, την αποξένωση και τέλος, στην ανεξέλεγκτη οργή.

Αγγελική Παπούλια: Με τη σειρά μου, ο δικός μου ρόλος στο Αρκάντια, είναι αυτός της Κατερίνας. Είναι μια νευρολόγος που μόλις πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ξυπνάει σε έναν άλλο κόσμο, τον κόσμο των φαντασμάτων. Σιγά-σιγά, προσπαθεί να κατανοήσει τους κανόνες αυτού του νέου κόσμου να συγχρονιστεί και να υπάρξει με νέους όρους σε αυτή τη διαφορετική πραγματικότητα. Μαθαίνει σύντομα πως εξαρτάται από τον Γιάννη, τον πρώην σύζυγό της, που είναι ζωντανός και τη σέρνει μαζί του παντού.

Τα βράδια μαζί με άλλα φαντάσματα συναντιούνται στην ταβέρνα Αρκάντια. Εκεί προσπαθεί να θυμηθεί -αφού πια δεν έχει μνήμη- και να ανασυνθέσει τα κομμάτια της μέχρι τότε ζωής της. Θα καταφέρει να επικοινωνήσει με τον Γιάννη και να βρεθούν έστω για λίγο πριν χαθούν για πάντα;

Αλήθεια, αν κερδίσετε το βραβείο, έχετε σκεφτεί ποιον, ποια θα ευχαριστήσετε;

Αγγελική Παπούλια: Έχουμε όλοι κερδίσει ήδη. Όλοι οι υποψήφιοι σε όλες τις κατηγορίες και όλοι οι επαγγελματίες του ελληνικού σινεμά, που υποστηρίζουμε την πρωτοβουλία «Σινεμά στην Ελλάδα-Ορατότης Μηδέν» είμαστε ήδη νικητές και μας ευχαριστώ όλους.

Μαρία Καλλιμάνη: Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλες και όλους που συμμετείχαν στην παραγωγή αυτής της ταινίας: τους ανθρώπους του συνεργείου και όλους τους καλλιτεχνικούς συντελεστές και πρωτίστως τον Δημήτρη Νάκο για την εμπιστοσύνη και τον χώρο που έδωσε σε όλους μας.

Γιάννης Μπελής: Το «ευχαριστώ» πηγαίνει στη γυναίκα μου. Εκείνη μου γνώρισε τον Χρήστο Πυθαρά και με παρότρυνε να συμμετέχω στην ταινία του. Έκανε και μεγάλη υπομονή.

Ασημένια Βουλιώτη: Ευχαριστώ έτσι και αλλιώς -με ή χωρίς βραβείο- τους ανθρώπους που αγαπώ και τους συνεργάτες μου.

Ποια θα λέγατε ότι είναι η ταινία που καθόρισε το ελληνικό σινεμά του 21ου αιώνα;

Μαρία Καλλιμάνη: Δεν μπορώ να σταθώ μόνο σε μία ταινία. Θα σου πω τις ακόλουθες πέντε (με χρονολογική σειρά), οι οποίες κατά τη γνώμη μου επηρέασαν και άνοιξαν δρόμους στο ελληνικό σινεμά του 21ου αιώνα:

Σπιρτόκουτο, Γιάννης Οικονομίδης
Κυνόδοντας, Γιώργος Λάνθιμος
Στρέλλα, Πάνος Κούτρας
Στο σπίτι, Αθανάσιος Καρανικόλας
Suntan, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος

Αγγελική Παπούλια: Ο Κυνόδοντας γιατί σηματοδότησε μια νέα εποχή εξωστρέφειας του ελληνικού σινεμά και το επανατοποθέτησε στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη.

Ασημένια Βουλιώτη: Για μένα, η Στρέλλα του Πάνου Κούτρα είναι μια καθοριστική ταινία για το ελληνικό σινεμά. Στην ακόμα συντηρητική ελληνική κοινωνία των 00s, η Στρέλλα έφερε στο προσκήνιο θέματα ταυτότητας, οικογένειας και αποδοχής χωρίς φόβο και ταμπού. Η ταινία άγγιξε με τόλμη το θέμα της έμφυλης ταυτότητας, της σεξουαλικότητας, της πατριαρχίας και εν τέλη, της συγχώρεσης.

Ήταν από τις πρώτες ελληνικές ταινίες που μίλησε ανοιχτά για την τρανς κοινότητα χωρίς γραφικότητες, αλλά με ευαισθησία και ειλικρίνεια. Η Στρέλλα ξεχώρισε γιατί έδωσε φωνή σε ανθρώπους που μέχρι τότε δεν υπήρχαν στον ελληνικό κινηματογράφο.

Ποια είναι η μεγαλύτερη ελπίδα ότι το ελληνικό σινεμά αλλάζει;

Γιάννης Μπελής: Από τις ταινίες που έχω δει τα τελευταία χρόνια δεν νομίζω ότι θέλω κάτι να αλλάξει.

Ασημένια Βουλιώτη: Η μεγαλύτερη ελπίδα για μένα είναι οι δημιουργοί που καταφέρνουν και συνεχίζουν να κάνουν σινεμά με «αυτά που έχουν», ακόμη και όταν δεν διαθέτουν αστρονομικά budget.

Με εμπνέει όταν η ανάγκη να ειπωθεί η «ιστορία» μπορεί και ξεπερνάει τα μέσα – το ανεξάρτητο σινεμά που δεν φοβάται να είναι πολιτικό, προσωπικό και αντισυμβατικό, που δεν χρειάζεται έγκριση για να ακουστεί. Με συγκινεί επίσης η διάθεση να κάνεις ταινία, γιατί δεν μπορείς να μην την κάνεις ή γιατί δεν θες να την κάνεις με άλλου είδους εκπτώσεις. Βλέπω νέους δημιουργούς που αποφασίζουν να κινηθούν στην περιφέρεια και τελικά επηρεάζουν και το κέντρο.

Οπότε ναι, για μένα, η ελπίδα είναι εκεί: στο «ελεύθερο» σινεμά.

Μαρία Καλλιμάνη: Το ελληνικό σινεμά ταξιδεύει στα σπουδαιότερα φεστιβάλ του κόσμου, με ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, ντοκιμαντέρ, ταινίες animation, και διεθνείς συμπαραγωγές. Έλληνες επαγγελματίες από όλες τις ειδικότητες διακρίνονται, βραβεύονται και εργάζονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ελληνικές ταινίες βρίσκουν διανομή και διανύουν πορεία στα σινεμά άλλων χωρών.

Το ελληνικό σινεμά δεν είναι πάρεργο, ούτε χόμπι. Αν η Πολιτεία στηρίξει έμπρακτα την κινηματογραφική κοινότητα, χαράξει Στρατηγική και επενδύσει ουσιαστικά στον οπτικοακουστικό τομέα, θα μπορούμε να μιλάμε για ένα δυνατό εγχώριο προϊόν που προάγει τον πολιτισμό, εκπαιδεύει και διαμορφώνει θεατές, εκπροσωπεί τη χώρα στο εξωτερικό. Ένας καθρέφτης της Ελλάδας προς τα έξω, ένας πρεσβευτής.

Στην παρούσα φάση, το μέλλον όμως φαντάζει πιο αβέβαιο από ποτέ. «Σινεμά στην Ελλάδα-Ορατότης Μηδέν».

Αγγελική Παπούλια: Η συσπείρωση που συμβαίνει αυτή τη στιγμή από τους 1.896 επαγγελματίες του οπτικοακουστικού τομέα. Εκπέμπουμε σήμα κινδύνου για το σινεμά στην Ελλάδα ενωμένοι κι αυτή είναι η μεγαλύτερη ελπίδα και απόδειξη ότι το ελληνικό σινεμά αλλάζει.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ