Όταν αυτό που πιστεύεις έχει διαλυθεί, τι κάνεις;

Σε μια post-Notre Dame πραγματικότητα, οι θεωρίες συνωμοσίας που συνδέουν την πυρκαγιά με τρομοκρατική ενέργεια, δένουν αρμονικά με τα memes που δείχνουν κεριά μέσα σε εκκλησία (κεριά = φωτιά duh;), με ατάκες από την ταινία ‘Before Sunset’ και φυσικά με memes που πρωταγωνιστεί ο Κουασιμόδος. Την ίδια στιγμή, κροίσοι από όλο τον κόσμο εμφανίζονται ως μεταμοντέρνοι Σκρούτζ Μακ Ντακ και χαρίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την αναστήλωση της εκκλησίας. Ο Γαλλικός τύπος τους χειροκροτεί, η κυβέρνηση μεταφράζει το χειροκρότημα της σε γενναίες φοροαπαλλαγές για κάθε δωρητή.

Κάπου εδώ, ο Guardian σχολιάζει: “Για κάθε κροίσο, η αναστήλωση μιας εκκλησίας απέχει ένα σέλφι στικ μακριά από την ανέγερση μιας ακόμα γκαλερί τέχνης” κάνοντας αναφορά στην δωρήτρια οικογένεια Sackler και στην γκαλερί μοντέρνας τέχνης που χρηματοδότησε, με πόρους που προέρχονταν από την παραγωγή του φαρμάκου Oxycontin, γνωστού για την εθιστική του δράση. Η καταστροφή ενός ιστορικού μνημείο θρησκευτικής πίστης και αισθητικής έγινε ιδανική αφορμή για την επίδειξη πλούτου από εκείνους που τον κατέχουν, στα μούτρα εκείνων που διαδηλώνουν για τις κοινωνικές ανισότητες στη Γαλλία και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάπου εδώ μια απορία εκκρεμεί: Πως αισθάνονται σήμερα εκείνοι που είχαν βιώσει κάποιο ‘δέσιμο’ με την Notre Dame μέσω της θρησκευτικής πίστης ή έστω μέσα από την αισθητική τους; Όταν καταρρέει κάτι από το οποίο αντλείς ελπίδα, πώς μπορεί να διαχειριστείς το Μετά;

Η Ελπίδα έρχεται (ίσως και να είναι Mama)

AP/Petros Giannakouris

AP/Petros Giannakouris

Το σλόγκαν ‘Ή Ελπίδα Έρχεται’ χρησιμοποιήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ κατά την προεκλογική εκστρατεία των Βουλευτικών Εκλογών του 2015. Ή ‘Ελπίδα’ μεταφράστηκε σε μια προοπτική ανατροπής και οριστικού κλεισίματος των μνημονίων, των οποίων η επίδραση υφίσταται μέχρι σήμερα. Το όνειρο μιας κοσμογονικής ανατροπής που είχε υποσχεθεί ο τότε υποψήφιος πρωθυπουργός κατέρρευσε σκληρά και με ακραία κυνικές συνέπειες, θυμίζοντας αντίστοιχες ανατροπές που είχαν υποσχεθεί οι προκάτοχοι του. Oι επικείμενες εκλογές μπαίνουν στο διάλογο των social media μόνο με αφορμή περιστατικά εκμετάλλευσης επίδοξων ψηφοφόρων, κανείς δεν ασχολείται με ‘Ελπίδες’ και άλλα τέτοια σουρεάλ πια.

Η φανέλα είναι βαριά

AP Christophe Ena

AP/Christophe Ena

Αν το δεις ρεαλιστικά, το να υποστηρίζεις σήμερα μια οποιαδήποτε ομάδα είναι τουλάχιστον αστείο.“Η αφοσίωση σε μια ομάδα είναι κάτι που δεν καταλαβαίνω. Οι παίκτες παίρνουν συνέχεια μεταγραφές, οι ομάδες αλλάζουν γήπεδα, ιδιοκτήτες. Στο τέλος καταλήγουμε να χειροκροτούμε φανέλες και σορτσάκια.” είχε πει ο Jerry Seinfeld. Σήμερα, αγώνες ξεκινούν στα γήπεδα και καταλήγουν στα δικαστήρια, παράγοντες ομάδων ξεκινούν επικοινωνιακές κόντρες από το Instagram, το Twitter, τα οπαδικά sites, τις ακολουθίες των ‘πιστών σκυλιών’ τους και ο αθλητισμός ως κοινωνικό γεγονός, συνήθως περνά σε δεύτερη μοίρα. Η έννοια του “υποστηρίζω ομάδα” στη σημερινή της εκδοχή ακούγεται περισσότερο σαν “διαλέγω οπαδικό στρατό” και συμμετέχω στα επικοινωνιακά τρικ που αναδεικνύουν το πόσο γ@μ@τος και μεγαλειώδης είναι ο πρόεδρος μου και κατά προέκταση, η ομάδα του, δηλαδή θέλω να πω, η ομάδα μας.

Ηλίθια Αστεία

ΑP/Evan Agostini

“Γυναίκα είσαι, όταν βγάζεις ανθρώπους μέσα από το αιδοίο σου, οι οποίοι μεγαλώνοντας, αρχίζουν να πατάνε πάνω στα όνειρα σου.”: Είναι μια κλασική ατάκα του Louie CK, από την εποχή που ήταν ένας δημοφιλής κωμικός performer, παραγωγός, σεναριογράφος, πρωταγωνιστής τηλεοπτικών σειρών. Ο Louie κατηγορήθηκε για σεξουαλική παρενόχληση, επιβεβαίωσε την κωμικοτραγική διαστροφή του προς τις γυναίκες και ύστερα δέχτηκε παγκόσμια κατακραυγή. Σήμερα επιχειρεί μια διακριτική επιστροφή στο προσκήνιο, φανερώνοντας παράλληλα μια μεταστροφή της κωμικής του μανιέρας προς ακροδεξιές απόψεις, δικαιώνοντας εκείνους που τον χαρακτήρισαν σχεδόν ως τέρας. Ο Louie απομυθοποιήθηκε άγαρμπα. Απέδειξε πως η ανθρώπινη φύση του καλλιτέχνη μπορεί να μην έχει καμία σύνδεση με αυτό που βλέπεις στην οθόνη. Στην εποχή που μπορείς να μάθεις άπειρες πληροφορίες για τη ζωή κάθε καλλιτέχνη με ένα σκρολάρισμα στο Facebook, η ταύτιση με pop icons μόνο απογοήτευση και απομυθοποίηση μπορεί να φέρει. Ο Louie, o Kevin Spacey, o Woody Allen ακόμα και o -μακαρίτης- Michael Jackson στα μάτια των fans τους, έχουν καταφέρει να ανταλλάξουν το ένδοξο παρελθόν τους με ένα παρόν γεμάτο αηδία και αποτροπιασμό. Η (καλή)τηλεοπτική κωμωδία στο σύνολο της πια – αυτή που ανέδειξε τον Louie- παράγει συνήθως σκληρές δραμεντί με κατάμαυρο χιούμορ. Μοιάζει με τέλος μιας αθώας εποχής για την pop κουλτούρα.

Όλα τα παραπάνω παραδείγματα, έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς, τα είδωλα, τις αρχετυπικές έννοιες και καταστάσεις που στο πέρασμα των ετών είτε απομυθοποιούνται είτε καταρρέουν.Παρόμοιες απομυθοποιήσεις μπορούν να σε αγγίξουν ακόμα περισσότερο: Εκείνο το κορίτσι/αγόρι που μοιάζει τελείως διαφορετικό από κοντά σε σχέση με την ασύλληπτης ομορφιάς και σεξουαλικότητας συλλογή posts που έχει ανεβάσει στο Ιnstagram. Εκείνος ο/η φίλος/φίλη που προσφέρει την παρέα του με αντάλλαγμα τη χειραγώγηση της ζωής σου και με Μακιαβελικό τρόπο καταφέρνει να σε κατευθύνει ανάλογα με τις ορέξεις του/της.

O σύγχρονος άνθρωπος καλείται να περπατήσει ανάμεσα σε μνημεία αφοσίωσης/πίστης/ελπίδας/ έμπνευσης/ρομαντισμού που είτε κατεδαφίζονται με ρυθμούς ντόμινο είτε παλεύουν να σταθούν όρθια

Δεν ξέρω αν υπάρχει μια λύση, ένα ‘φάρμακο’ γι`αυτή την κατάσταση. Ίσως η οργή και η έκφραση της, να λειτουργεί σαν ελιξήριο για πολλούς, όπως ο διοικητής της αστυνομίας Έρβιν στην πρώτη σεζόν του The Wire, που συμβούλευε τους νεοσύλλεκτους: “Αν ο θεός σας γαμάει, θα βρείτε έναν τον τρόπο να τον γαμήσετε χειρότερα.” Ίσως το αντίθετο της πίστης, να προσφέρει ανακούφιση, όπως υποστηρίζει με πάθος ο -φανατικά άθεος – Βρετανός κωμικός Ricky Gervais. Σε κάθε περίπτωση, η πίστη σε κάθε τι αληθινό και χειροπιαστό, μπορεί να εγγυηθεί λιγότερα συντρίμμια.