20 χρόνια μετά, οι πληγές του τυφώνα Κατρίνα δεν έχουν κλείσει

Τόσο μακρινό, αλλά και τόσο κοντινό.

Αύγουστος 2005. Όσο η Ελλάδα βρισκόταν ακόμη μεθυσμένη από τη δόξα του Euro και των Ολυμπιακών Αγώνων, το αποκαλόκαιρο βρίσκει τους τηλεθεατές όλης της χώρας παγωμένους μπροστά στους δέκτες τους για μια σειρά από αρνητικές ειδήσεις: πρώτα, το τραγικό αεροπορικό δυστύχημα του Helios, έπειτα οι (ακόμη όχι συνηθισμένες) καταστροφικές πυρκαγιές στο Γραμματικό Αττικής και τέλος, τα συγκλονιστικά πλάνα καταστροφής που φτάνουν από την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού – ο τυφώνας Κατρίνα είχε σαρώσει τον Κόλπο του Μεξικού, αφήνοντας πίσω του μια από τις πιο καταστροφικές σελίδες στην πρόσφατη αμερικανική, αλλά και παγκόσμια ιστορία.

Τα νούμερα παραμένουν σοκαριστικά:

Οι άνεμοι έφτασαν τα 280 χλμ./ώρα, τα αναχώματα στη Νέα Ορλεάνη αποδείχθηκαν αδύναμα και το νερό σκέπασε περίπου το 80% της πόλης. Το 80%! Πάνω από 1.800 άνθρωποι βρήκαν τραγικό θάνατο, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου αναγκάστηκε σε εκτοπισμό, χάνοντας τους κόπους μιας ζωής. Τα τηλεοπτικά πλάνα δεν αρκούσαν για να μεταδώσουν τον θρήνο της μεγαλύτερης φυσικής καταστροφής που είχε καταγραφεί ως τότε στην Αμερική. Οι ζημιές ξεπέρασαν συνολικά τα 160 δισ. δολάρια, ποσό-ρεκόρ για τα κρατικά ταμεία. Παράλληλα, υπολογίζεται ότι χάθηκαν περίπου 560 τετ.μ. υγροτόπων μέσα σε λίγες μέρες, οικοσυστήματα που χρειάζονταν δεκαετίες για να ανακάμψουν.

Είκοσι χρόνια μετά, για τη Νέα Ορλεάνη η Κατρίνα δεν είναι απλώς μια σελίδα στο βιβλίο της ιστορίας. Είναι ακόμη μία ζωντανή πληγή, ένα ανοιχτό τραύμα όπως είναι τα Τέμπη στη δική μας περίπτωση. Η αίσθηση της αδικίας, της εγκατάλειψης και του φόβου παραμένει στον αέρα.

Ένα επετειακό φωτογραφικό πρότζεκτ φωτίζει ιδιοφυώς τις ανοιχτές πληγές του τυφώνα Κατρίνα για τη συλλογική μνήμη της Νέας Ορλεάνης.

Η ιδέα ανήκει στο φωτογραφικό πρακτορείο Associated Press και η εκτέλεση στον φωτογράφο Gerald Herbert: αναζήτησε αρχειακές φωτογραφίες από την επαύριο του ιστορικού τυφώνα και χρησιμοποιώντας ψηφιακά μέσα κατάφερε να τις προβάλλει στα ίδια ακριβώς σημεία της πόλης, δείχνοντας έτσι στο ίδιο κάδρο το πριν και το μετά, με έναν πολύ πρωτότυπο και προσωπικό τρόπο. Απ’ τη μία, τα στιγμιότυπα των νεκρών, των διαλυμένων μνημείων, των προσφύγων, του χάους να φαίνονται στην ψηφιακή προβολή. Απ’ την άλλη, η σημερινή κανονικότητα της πόλης, στο ίδιο στενό, την ίδια λεωφόρο, την ίδια γέφυρα, το ίδιο σπίτι που τότε είχε διαλυθεί από το πέρασμα του τυφώνα Κατρίνα και την υπερχείλιση που πλημμύρισε όλη τη Νέα Ορλεάνη.

«Σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο εικονικός, τα φυσικά σημεία όπου συνέβησαν καθοριστικά γεγονότα παραμένουν ισχυρά και ικανά να ξυπνούν μερικές από τις πιο βαθιές μας μνήμες», αναφέρεται το συνοδευτικό κείμενο του πρότζεκτ.

Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, το πρότζεκτ προτάσσει υποδόρια το ερώτημα: έκλεισε το τραύμα ή παραμένει ανοιχτό; Επουλώθηκαν οι πληγές ή απλώς στρέψαμε αλλού το κεφάλι, κρύβοντας την οδύνη. Οι απώλειες τόσων ανθρώπων, οι χαμένες περιουσίες μιας ζωής, η διαπίστωση της πιο ολοκληρωτικής αβεβαιότητας είναι εφικτό, άραγε, ποτέ να γιατρευτούν; Όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Να σημειωθεί ότι πριν λίγες ημέρες, στα τέλη Αυγούστου, έκανε πρεμιέρα στο Netflix, το docuseries των Geeta Gandbhir, Samantha Knowles και Spike Lee, Katrina: Come Hell and High Water, που εξερευνά τα όσα συνέβησαν με τον τυφώνα Κατρίνα και τις επιπτώσεις του, είκοσι χρόνια αργότερα. Επιζήσαντες θυμούνται την καταστροφική καταιγίδα που άλλαξε για πάντα τη ζωή τους και τις συστημικές ανισότητες που έφερε στο φως.