Ένα μυστήριο 500 ετών στο έργο του Leonardo da Vinci μόλις αποκαλύφθηκε
Ένας οδοντίατρος ισχυρίζεται πως εντόπισε τη γεωμετρική «αρχή του σύμπαντος» κρυμμένη ανάμεσα στα πόδια του πιο διάσημου σχεδίου στην ιστορία της τέχνης.
- 23 ΙΟΥΛ 2025
Σίγουρα γνωρίζεις τον Leonardo da Vinci, τον σπουδαίο καλλιτέχνη και στοχαστή πίσω από τη Μόνα Λίζα. Ίσως, όμως, δεν έχεις σκεφτεί ποτέ πόσο βαθιά τον επηρέασε η γεωμετρία στο καλλιτεχνικό του έργο.
Μπορεί να έχεις δει και το άλλο εμβληματικό του σχέδιο, τον Άνθρωπο του Βιτρούβιου. Δημιουργήθηκε γύρω στο 1490 και απεικονίζει τις «ιδανικές» ανθρώπινες αναλογίες, βασισμένες στις περιγραφές του αρχαίου Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου. Κι όμως, για περισσότερα από 500 χρόνια, υπήρχε κάτι που προβλημάτιζε τους μελετητές της τέχνης: οι ακριβείς αναλογίες που χρησιμοποίησε ο da Vinci για τα χέρια και τα πόδια του εικονιζόμενου άντρα.
Τώρα, ένας οδοντίατρος από το Λονδίνο, ο Rory Mac Sweeney, υποστηρίζει ότι κατάφερε να λύσει αυτό το αίνιγμα. Η μελέτη του βασίζεται σε μια παρατήρηση που κρύβεται κυριολεκτικά ανάμεσα στα πόδια του σχεδίου.
Σύμφωνα με τον Mac Sweeney, η απάντηση βρίσκεται σ’ ένα ισόπλευρο τρίγωνο που σχηματίζεται στον καβάλο του Ανθρώπου του Βιτρούβιου. Πιστεύει ότι αυτό το τρίγωνο μπορεί να εξηγήσει ένα από τα πιο πολυσυζητημένα -και ταυτόχρονα αινιγματικά- έργα στην ιστορία της τέχνης.
Όπως ίσως θυμάσαι, ο Βιτρούβιος υποστήριζε ότι το τέλειο ανθρώπινο σώμα πρέπει να χωράει μέσα σε έναν κύκλο και ένα τετράγωνο. Ο da Vinci εικονογράφησε αυτή την ιδέα: το σώμα του άντρα με απλωμένα χέρια και πόδια αγγίζει το τετράγωνο, ενώ με άλλη στάση αγγίζει τον κύκλο.
Για χρόνια, πίστευαν ότι οι αναλογίες του σχεδίου βασίζονται στη Χρυσή Τομή. Μια θεωρία που τελικά δεν επαληθεύτηκε, αφού οι μετρήσεις δεν ανταποκρίνονταν στα δεδομένα της.
Ο Mac Sweeney υποστηρίζει ότι η απάντηση ήταν μπροστά στα μάτια μας όλον αυτόν τον καιρό. Όπως αναφέρει στο Science Alert, «κρυβόταν σε κοινή θέα».
Ο ίδιος ο da Vinci είχε γράψει στις σημειώσεις του: «Αν ανοίξεις τα πόδια σου και σηκώσεις τα χέρια σου τόσο ώστε τα δάχτυλά σου να αγγίζουν τη γραμμή της κορυφής του κεφαλιού σου ο χώρος ανάμεσα στα πόδια σου θα σχηματίσει ένα ισόπλευρο τρίγωνο».
Ακολουθώντας αυτή την οδηγία και υπολογίζοντας τα μαθηματικά του τρίγωνου, ο Mac Sweeney βρήκε μια αναλογία περίπου 1,64 προς 1,65. Αυτή η αναλογία προκύπτει από το άνοιγμα των ποδιών και το ύψος του αφαλού στο σχέδιο.
Το πιο ενδιαφέρον; Αυτή η αναλογία προσεγγίζει την τετραεδρική αναλογία 1,633, μία σταθερά που περιγράφει την πιο αποδοτική διάταξη σφαιρών στον χώρο. Κι αυτή η αρχή δεν καθιερώθηκε επιστημονικά παρά μόνο το 1917.
Σκέψου το: η ίδια αυτή τετραεδρική αναλογία χρησιμοποιείται και στην οδοντιατρική. Όταν μελετάς τη γνάθο, υπάρχει το λεγόμενο τρίγωνο Bonwill, ένα γεωμετρικό σχήμα που χρησιμοποιείται από το 1864 και προσδιορίζει την ιδανική θέση λειτουργίας της γνάθου κι αυτό έχει αναλογία 1,633.
Ο Mac Sweeney θεωρεί πως αυτή η σύμπτωση δεν είναι τυχαία. Πιστεύει ότι η ανθρώπινη ανατομία εξελίχθηκε ακολουθώντας γεωμετρικές αρχές που ρυθμίζουν την τέλεια χωρική οργάνωση στο σύμπαν.
Κατά τη γνώμη του, οι ίδιες γεωμετρικές σχέσεις που βλέπεις σε κρυστάλλινες δομές, στη βιολογία ή στις συντεταγμένες του αρχιτέκτονα Richard Buckminster Fuller, επαναλαμβάνονται και στις ανθρώπινες αναλογίες. Κι αυτό τον οδηγεί να υποθέσει πως ο Leonardo da Vinci είχε διαισθανθεί κάτι πολύ πιο βαθύ: μια μαθηματική αλήθεια για τη δομή της ίδιας της πραγματικότητας.
Αν όντως ο Mac Sweeney έχει δίκιο -κάτι που θα κριθεί από την επιστημονική κοινότητα- τότε ίσως ο da Vinci, σχεδιάζοντας τον Άνθρωπο του Βιτρούβιου, άγγιξε μια παγκόσμια αρχή χωρίς να το γνωρίζει.
Και είναι πραγματικά εντυπωσιακό ότι, έπειτα από μισή χιλιετία, εξακολουθούμε να ανακαλύπτουμε καινούριες αλήθειες για ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σχέδια στον κόσμο.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
