Ένα παγανιστικό τελετουργικό στα βουνά της Ισπανίας

Σε ένα από τα πιο γνωστά έργα του Joseph Campbell, το Transformations of Myth Through Time, αποδεικνύεται πως –στην τελική– όλη η μυθολογία, τα πλάσματα και τα τελετουργικά που έχουν καταγραφεί στα βάθη των αιώνων από λαούς τόσο διαφορετικούς και γεωγραφικά απομακρυσμένους, έχουν κοινά σημεία αφετηρίας, άμεσα συνδεδεμένα με την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και ανάγκη.

Εξού και οι ομοιότητες.

Ένα μπούγιο από ζωόμορφα μεταμφιεσμένο κόσμο που έχει κρεμάσει κουδούνια και ξορκίζει το κακό, για παράδειγμα, μπορεί να το βρεις στη Μεσσηνία με τον Χορό των Τράγων τις Απόκριες ή και στη Βόρεια Ελλάδα με τους φημισμένους Κουδουνοφόρους, αλλά κάλλιστα εκφράζει με τον ίδιο τρόπο τους κατοίκους ενός χωριού στη βόρεια Ισπανία, όπως φαίνεται μέσα από την κάμερα του Associated Press.

Πρόκειται για το φεστιβάλ La Vijanera, που έχει τις ρίζες του στους μεσαιωνικούς χρόνους ή και ακόμη παλαιότερα, εάν λάβουμε υπόψη τις σπηλαιογραφίες με αντίστοιχες σκηνές που έχουν βρεθεί.

Το φεστιβάλ σημειώνεται κάθε πρώτη Κυριακή του νέου έτους στο μικρό χωριό Σιλιό, γι’ αυτό θεωρείται το πρώτο της χρονιάς σε όλη την Ευρώπη.

Μια ζωηρή και πολύβουη γιορτή με παγανιστικούς συμβολισμούς που σκοπό έχει να αποχαιρετήσει την περασμένη χρονιά και να υποδεχτεί τη νέα με όλες τις ευχές για εύνοια και εφορία. Σύμφωνα με το εθιμοτυπικό, από νωρίς το πρωί οι νεαρότεροι του χωριού βγαίνουν έξω στους δρόμους, παρελαύνοντας με κουδούνια αγελάδων, ενώ το απόγευμα οι φυσικές σάλπιγγες από κέρατα ζώων δίνουν το σήμα για το κυρίως μέρος της γιορτής.

Υπάρχει μια σειρά από επιμέρους τελετουργικά που επιτελούνται βάσει της παράδοσης, όπως οι αναγνώσεις με αφηγηματική χροιά για τα σημαντικότερα γεγονότα του περασμένου έτους και το λυτρωτική (θεατρική) θανάτωση της φιγούρας της αρκούδας, που συμβολίζει το κακό. Πρωταγωνιστές της ημέρας είναι οι zamarracos, άνδρες που φορούν κωνικά καπέλα και δέρμα προβάτου, ενώ στη στολή τους είναι δεμένες τέσσερις βαριές καμπάνες.

Άλλα μέλη του χωριού ντύνονται ιππότες ή βρωμερά πλάσματα, καλυμμένα με σανό και στάχυα καλαμποκιού.

«Είναι κληρονομιά από τους παππούδες μας, η ουσία του να ανήκεις σε μια κοινότητα», μεταφέρει είπε ο César Rodrigue στο γαλλικό πρακτορείο, λέγοντας ότι θυμάται τον εαυτό του να συμμετέχει στο φεστιβάλ από εννιά ετών, «με αυτό τον τρόπο, τιμούμε τους προγόνους μας».

Να επισημάνουμε ότι είναι το μικρό χωριό των 500 κατοίκων αποτελεί το μοναδικό μέρος στην Ισπανία που κρατάει ζωντανή αυτή την παράδοση, στην οποία είχε αντιταχθεί σφόδρα ο Francisco Franco.