© 2012, Dimitris Messinis/ASSOCIATED PRESS
ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Γιατί η χθεσινή πανσέληνος ήταν τόσο λαμπερή

Πώς εξηγείται το φαινόμενο του supermoon και πότε θα είναι η επόμενη φορά που θα μπορούν να το παρακολουθήσουν όσοι το έχασαν.

Όποιος έτυχε να παρατηρήσει τον χθεσινοβραδινό ουρανό, είχε τη χαρά να δει ένα πανέμορφο θέαμα. Mε σύμμαχο την ξαστεριά, η πανσέληνος της 26ης Απριλίου ήταν μία από τις ωραιότερες της φετινής χρονιάς. Δεν ήταν ιδέα σας. Παρότι μάλλον όντως σας γελούν τα μάτια σας, είχαμε το φαινόμενο του λεγόμενου supermoon και η ύπαρξή του έχει τρομερό ενδιαφέρον. Πριν από όλα όμως, για να καταλάβουμε τι σημαίνει supermoon, μάλλον καλό θα ήταν να γράψουμε κάποια πράγματα για τις φάσεις της Σελήνης.

Οι φάσεις της Σελήνης

Ο πρακτικός λόγος που βλέπουμε διαφορετικές εκδοχές της Σελήνης σε διαφορετικές στιγμές μέσα στον μήνα είναι ότι η Σελήνη βρίσκεται και η ίδια σε διαφορετικές θέσεις ως προς την τροχιά της γύρω από τη Γη σε σχέση βέβαια και με τον Ήλιο. Τι σημαίνει αυτό; Όταν η Σελήνη, η Γη και ο Ήλιος είναι σε σειρά με τη Γη μεταξύ Σελήνης και Ήλιου, ο Ήλιος φωτίζει τη Σελήνη και μετά το φως αυτό αντανακλάται στη Γη. Τότε έχουμε τη γνωστή σε όλους μας πανσέληνο.

Όταν αντιθέτως η Γη και ο Ήλιος βρίσκονται σε παράταξη με τη Σελήνη να είναι ανάμεσά τους, τότε δεν είναι δυνατό να υπάρξει αντανάκλαση του φωτός στην επιφάνεια της Γης. Είναι αυτό που λέμε «νέα σελήνη». Στο ενδιάμεσο μπορούμε να δούμε να αντανακλάται στη Γη φως μόνο από ένα μέρος της επιφάνειας της Σελήνης.

Υπάρχει όμως και κάτι επίσης σημαντικό. Η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι ένας τέλειος κύκλος αλλά μάλλον είναι περισσότερο ωοειδής. Αυτό σημαίνει ότι η Σελήνη είναι σε κάποιες φάσεις πιο κοντά στη Γη σε σύγκριση με άλλες. Όταν συμπίπτει να έχουμε πανσέληνο και ταυτόχρονα η Σελήνη να είναι στο σημείο της τροχιάς της που είναι κοντά στη Γη, τότε έχουμε supermoon.

©2021, Alstair Grant/ASSOCIATED PRESS

Η οφθαλμαπάτη

Δεν είναι βέβαια ότι η Σελήνη του supermoon είναι όντως τόσο πολύ μεγαλύτερη στον ουρανό εν συγκρίσει με μία κανονική Σελήνη. Απλώς μοιάζει έτσι, κυρίως όταν βρίσκεται πιο κοντά στη γραμμή του ορίζοντα. Πρόκειται ακριβώς γι’αυτό που φαίνεται. Μία οφθαλμαπάτη.

Οι άνθρωποι γνωρίζουν γι’αυτή την οφθαλμαπάτη εδώ και χιλιάδες χρόνια αλλά συνεχίζουν να μην καταλαβαίνουν ακριβώς τι είναι και γιατί συμβαίνει. Υπάρχει μία ψυχολογικού τύπου θεωρία που εστιάζει στον παρατηρητή. Σύμφωνα με αυτή, εν μέρει τουλάχιστον, τα αντικείμενα που είναι κοντά στη γραμμή του ορίζοντα μάς φαίνονται ότι βρίσκονται πιο κοντά. Όποιος και αν είναι ο λόγος, το σίγουρο είναι ότι το θέαμα ήταν εντυπωσιακό.

Αν το χάσατε χθες όμως, μην ανησυχείτε. Στις 26 Μαϊού είναι το επόμενο supermoon και μάλιστα θα είναι ακόμα πιο κοντά στη Γη. Υπομονή μέχρι τότε.