Γιατί ο Mustafa Kemal Atatürk είχε απαγορέψει το φέσι

Ο Tarek Masoud είναι καθηγητής Δημοκρατίας και Διακυβέρνησης στο Harvard Kennedy School, συν-εκδότης του περιοδικού Journal of Democracy του Εθνικού Ιδρύματος για τη Δημοκρατία και Διευθυντής Διδακτικού Προσωπικού της Πρωτοβουλίας για τη Μέση Ανατολή της σχολής του. Ερευνά δηλαδή, ζητήματα δημοκρατίας σε δύσκολα μέρη, σε όλη του τη ζωή.

Το Wired του ζήτησε να απαντήσει σε ερωτήσεις για τη Μέση Ανατολή. Για παράδειγμα, αν ανήκει σε αυτήν η Τουρκία ή οι χώρες της έχουν ένα θέμα με τα δημοκρατικά πολιτεύματα.

Ανήκει λοιπόν, η Τουρκία στη Μέση Ανατολή;

«H Mέση Ανατολή αρχίζει, δυτικά, από το Μαρόκο και τελειώνει, ανατολικά στο Ιράν ή -ανάλογα με το ποιον ρωτάτε- στο Αφγανιστάν.

Κάποιοι υποστηρίζουν πως η Μέση Ανατολή το κέντρο (του χάρτη που παρουσίασε) και το δυτικό μέρος είναι στη Βόρεια Αφρική. Ανεξάρτητα από τον ορισμό που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε, η Τουρκία είναι στη Μέση Ανατολή. Ένα μικρό κομμάτι της είναι στην Ευρώπη.

Έχει χωριστεί μεταξύ δυο “στρατοπέδων”: το ένα λέει πως η χώρα 100% ανήκει στη Μέση Ανατολή, μια από τις μεγαλύτερες, πιο δυνατές, πιο ιστορικές χώρες που κατοικούνται ως επί το πλείστον από Μουσουλμάνους και το άλλο ότι στην Ευρώπη και χρειάζεται να γίνει πιο ευρωπαϊκή.

Ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, Mustafa Kemal Atatürk είχε πει πως στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα ηττήθηκε κατά κράτος από τους Συμμάχους, καθώς οι Τούρκοι ήταν με τους Γερμανούς.

Ο τρόπος λοιπόν, που είχε υποστηρίξει πως αυτό δεν θα ξανασυμβεί ποτέ, ήταν να γίνει σαν τους Ευρωπαίους που είχαν επικρατήσει. Προχώρησε σε όλων των τύπων τις μεταρρυθμίσεις, για να κάνει την Τουρκία πιο ευρωπαϊκή.

Μια από τις αλλαγές αφορούσε το φέσι, καπέλο που φορούσαν οι Τούρκοι, γιατί τους επέτρεπε να το φορούν και να μπορούν να προσευχηθούν. Δεν είχε γείσο να ακουμπά στο έδαφος, στο προσκύνημα.

Ο Atatürk απαγόρευσε το φέσι και πρότεινε στους ανθρώπους να φορούν fedoras ή καπέλα με γείσο, για να γίνουν πιο Ευρωπαίοι.

Η μάχη μεταξύ της Τουρκίας που οραματιζόταν ο Atatürk και της πιο παραδοσιακής, μεσανατολικής, μουσουλμανικής έκδοσης υπάρχει μέχρι και σήμερα».

O Μπενιαμίν Νετανιάχου, με το χάρτη της “Νέας Μέσης Ανατολής” στην σύνοδο του ΟΗΕ, το 2023.

Πώς το φέσι απέκτησε τη σημασία του χρέους

Το φέσι που έγινε συνώνυμο του χρέους στην Ελλάδα, τον 19ο αιώνα, δεν αφορά το καπέλο, αλλά την τουρκική λέξη fesad που σημαίνει διαφθορά, κακό, ζημιά, καταστροφή, αλλοίωση περιουσίας.

Όταν κάποιος δεν πλήρωνε το χρέος του, ο έμπορος έλεγε ότι του «άφησε το φέσι» ή του «φόρεσε το φέσι». Με τον καιρό, η έκφραση καθιερώθηκε για να περιγράψει οποιαδήποτε οικονομική οφειλή.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ