2023/AP Photo/Hatem Moussa
EXPLAINED

H ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, με απλά λόγια

Από την αρχή του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, διαβάζουμε για την ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα της Γάζας. Είναι, όμως, μια πρωτόγνωρη κατάσταση για τους κατοίκους της;

Η κατάσταση στη Γάζα «γίνεται γρήγορα ανυπόφορη», ανέφερε ο Martin Griffiths, επικεφαλής της ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ σε δήλωσή του το Σάββατο (14/10) και συμπλήρωσε ένα, μάλλον, λογικό «φοβάμαι ότι τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα».

Ο Griffiths δεν βγάζει το ψωμί του μοιράζοντας προφητείες σε ανυποψίαστους και πονεμένους συνανθρώπους μας, βάζει απλώς την κοινή λογική πιο πάνω από τα φανταστικά και καθόλου ρεαλιστικά σενάρια όπως η παύση πυρός που, ιεραρχικά, βρίσκονται σίγουρα πιο κάτω. Η δήλωση αυτή, φυσικά, έγινε στο πλαίσιο της κλιμακούμενης ανθρωπιστικής κρίσης στην περιοχή της Γάζας, μια ανθρωπιστική κρίση που δεν εμφανίστηκε από το πουθενά.

Το μπλόκο του Ισραήλ και της Αιγύπτου

2023/AP Photo/Hatem Moussa

Τις προηγούμενες ημέρες, η ισραηλινή κυβέρνηση μπλόκαρε την πρόσβαση της Γάζας σε νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και καύσιμα και λίγο αργότερα, έγινε γνωστό ότι θα πραγματοποιήσει χερσαία επίθεση. Αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί, είναι ότι η Γάζα τελεί υπό αποκλεισμό τόσο από το Ισραήλ όσο και από την Αίγυπτο από το 2007 και η πρόσβαση σε βασικά αγαθά, είναι διαθέσιμη μόνο μέσω του ΟΗΕ και των μη κυβερνητικών οργανώσεων.

Η Αίγυπτος και το Ισραήλ έκλεισαν τα σύνορά τους με τη Γάζα όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της περιοχής το 2007, μετά από έναν εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δυνάμεων της Χαμάς και των φατριών που είναι πιστές στον ηγέτη της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς. Ο λόγος; Και τα δύο κράτη φοβήθηκαν ότι η Χαμάς θα φέρει επιπλέον αστάθεια στην περιοχή λόγω των δεσμών της με το Ιράν και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου.

Σε αυτό το νέο και αιματηρό γύρο αντιπαράθεσης μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, οι προμήθειες όπως τρόφιμα, καθαρό νερό, καύσιμα και φάρμακα έχουν ήδη μειωθεί στην περιοχή ενώ δεν υπάρχει κανένας ανθρωπιστικός διάδρομος για να μεταφερθούν νέες. Αξιωματούχοι των ΗΠΑ, πάντως, συνεργάζονται με τις αιγυπτιακές αρχές για να ανοίξουν μια τέτοια διαδρομή στο πέρασμα της Ράφα, στα νότια σύνορα της Γάζας, ώστε ο ΟΗΕ να μεταφέρει προμήθειες. Η Αίγυπτος, τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, κατηγορεί το Ισραήλ ότι κρατάει κλειστή τη συγκεκριμένη διάβαση.

Το ποσοστό φτώχειας στη Λωρίδα της Γάζας

2023/AP Photo/Hatem Moussa

Σύμφωνα με την Παλαιστινιακή Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία, το ποσοστό φτώχειας στη Γάζα το 2017 ήταν 53% με το ένα τρίτο των κατοίκων της να ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Το 63%, σύμφωνα με τις στατιστικές του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος, είναι επισιτιστικά ανασφαλείς και, σαν να μην έφτανε αυτό, από το 2017 οι τιμές των βασικών ειδών πρώτης ανάγκης αυξήθηκαν κατακόρυφα, εν μέρει λόγω του παγκόσμιου πληθωρισμού στον απόηχο της πανδημίας Covid-19 δύο χρόνια αργότερα.

Το μεγαλύτερο μέρος του νερού της Γάζας είναι ακατάλληλο για πόση και τα κρούσματα χολέρας, η οποία εμφανίζεται συνήθως σε πληθυσμούς χαμηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου που ζουν σε κακές υγειονομικές συνθήκες, είναι συχνά. Τώρα, με ένα σημαντικό μέρος των υποδομών να έχει καταστραφεί από αεροπορικές επιδρομές, η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη. Μην ξεχνάμε ότι, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια κάτοικοι της Γάζας, ζουν σε μια λωρίδα γης που την καθιστά ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη του πλανήτη.

Η αντίστροφη μέτρηση έχει ξεκινήσει

2023/AP Photo/Hatem Moussa

Εδώ και μέρες διαβάζουμε για τη χερσαία επίθεση που ετοιμάζει το Ισραήλ στη Γάζα, όμως αυτή καθυστερεί. Παράλληλα, οι κάτοικοι της Γάζας ξεμένουν από προμήθειες. Ήδη, ένα νοσοκομείο στο βόρειο κομμάτι χρησιμοποιεί προμήθειες τριών εβδομάδων οι οποίες, μάλιστα, ήταν οι εφεδρικές. Μιλάμε για ένα απόθεμα καυσίμων, τροφίμων, φαρμάκων που χρησιμοποιούσαν τα νοσοκομεία πριν από τις 7 Οκτωβρίου.

Η εκκένωση του πληθυσμού προς τα νότια δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα καθώς αρκετοί δρόμοι έχουν καταστραφεί από προηγούμενες συγκρούσεις. Επίσης, ασθενοφόρα και γιατροί έχουν επίσης πληγεί από αεροπορικές επιδρομές την τελευταία εβδομάδα. Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε ωστόσο, είναι ότι η νότια Γάζα διαθέτει το μισό περίπου αριθμό νοσοκομείων σε σχέση με το βόρειο τμήμα, οπότε οι ασθενείς που απομακρύνονται δεν μπορούν να βρουν κρεβάτι, δήλωσε στο Vox ο Zaher Sahloul, επικεφαλής της MedGlobal, μιας ιατρικής ΜΚΟ που δραστηριοποιείται σε ζώνες κρίσης.

«Η νότια Γάζα δεν έχει τις υποδομές, τα τρόφιμα, την ικανότητα, για να φιλοξενήσει όλους αυτούς τους ανθρώπους», είπε. «Έτσι, θα δημιουργηθεί μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση, όπου άνθρωποι θα πεθαίνουν από αφυδάτωση». Στη συνέχεια, τόνισε ότι θα προκύψουν διάφορες επιδημίες αλλά και υποσιτισμός λόγω της έλλειψης τροφίμων. Ο μεγάλος κίνδυνος και οι τραυματισμοί από τους βομβαρδισμούς, δυστυχώς, είναι δεδομένος. «Είναι μια σχεδόν αδύνατη κατάσταση».

Οι κάτοικοι της Γάζας «ζουν υπό παράνομο αποκλεισμό εδώ και 16 χρόνια και έχουν ήδη περάσει πέντε μεγάλους βίαιους πολέμους, οι οποίοι παραμένουν ανεξέλεγκτοι», ανέφεραν οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ σε δήλωσή τους την Πέμπτη. «Αυτό ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τη βία που στοχεύει αδιακρίτως αθώους πολίτες, είτε από τη Χαμάς είτε από τις ισραηλινές δυνάμεις. Αυτό απαγορεύεται απολύτως από το διεθνές δίκαιο και ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου».

Πριν από λίγο, έγινε γνωστό ότι η  Γαλλία και η Αίγυπτος απευθύνουν έκκληση για να περάσει η βοήθεια στη Γάζα. Τα ισραηλινά media, από την πλευρά τους, γράφουν ότι το γραφείο του Νετανιάχου ξεκαθάρισε τις προθέσεις του: «Tο Ισραήλ δεν συμφώνησε να δώσει καμία ανθρωπιστική βοήθεια στη Χαμάς. Είμαστε σε πόλεμο και θα συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις».