AP Photo/Mark Humphrey
PROFILE

Η Cyntoia Brown γεννήθηκε καταδικασμένη

Η συγκλονιστική ιστορία της γυναίκας που προδόθηκε από οικογένεια, κοινωνία και δικαιοσύνη και έγινε ντοκιμαντέρ για το Netflix.

Μια κάποια αδικία θα την έχεις νιώσει στη ζωή σου. Θεωρώ έως και απίθανο να μην σου ‘χει τύχει κάτι που σε έκανε να ‘βγάλεις’ ένα μεγαλοπρεπές “γαμώτο” από τα μύχια της ψυχής σου. Και που ενδεχομένως σε οδήγησε σε αναθεώρηση, στο να αντιμετωπίζεις τα πράγματα διαφορετικά από ό,τι συνήθιζες έως τότε.

Αν χρησιμοποίησες το συμβάν ως άλλοθι για να γίνεις κάφρος, αυτό το χρεώνεσαι εσύ. Όχι το συμβάν. Και κάπως έτσι, φτάσαμε στο θέμα μας: την Cyntoia Brown, κεντρικό πρόσωπο του τελευταίου documentary που ‘φόρτωσε’ το Netflix.

 

Eν περιλήψει, κράτα πως:
✘ συνελήφθη το 2004, σε ηλικία 16 χρόνων, στο Tennessee τη δολοφονία τουn Johnny Allen, ενός 43χρονου άνδρα -κτηματομεσίτη στο επάγγελμα.
✘ καταδικάστηκε σε ισόβια, χωρίς δικαίωμα αίτησης αποφυλάκισης έως τη συμπλήρωση 51 ετών κάθειρξης.
✘ εξέτισε την ποινή στη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Tennessee.
✘ δεν δήλωσε ποτέ αθώα για το έγκλημα. Δήλωσε πως ήταν σε αυτοάμυνα -οι ένορκοι δεν δέχθηκαν τον ισχυρισμό, γιατί ο άνδρας είχε βρεθεί σε θέση που έδειχνε πως κοιμόταν.
✘ η υπεράσπιση παρουσίασε ουκ ολίγα στοιχεία που αποδείκνυαν πως είχε σκοτώσει τον άνδρα που την εκμεταλλευόταν, για να ζει -ήταν θύμα δικτύου sex trafficking.
✘ ο δικαστής επέλεξε να τη δικάσει ως ενήλικη για ‘δολοφονία πρώτου βαθμού’.
✘ ο δικαστής δεν έλαβε υπ’ όψιν ιατρικές γνωματεύσεις. Όπως αυτήν που έδειχνε πως η βιολογική της μητέρα της είχε προκαλέσει βλάβη στον εγκέφαλο.
✘ καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
✘ δεν είχε δικαίωμα να κάνει αίτηση αποφυλάκισης έως ότου ‘κλείσει’ τα 67
✘ σήμερα, στα 32 είναι ελεύθερη
✘ μεσολάβησε ο συνασπισμός megacelebrities όπως οι Rihanna, Kim Kardashian, T.I., Snoop Dogg και LeBron James, το Νοέμβριο του 2017 και οι ‘διαδηλώσεις’ τους στα social media.
✘ το hashtag ##FreeCyntoiaBrown έγινε viral, με την online αίτηση για την ελευθερία της να αποκτά 271.146 υπογραφές και να πηγαίνει στον κυβερνήτη του Tennessee, Bill Haslem.
✘ o Haslem ανέτρεψε την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Tennessee (είχε αρνηθεί την όποια αλλαγή στην ποινή της Brown) και της έδωσε χάρη. Η Cyntoia αποφυλακίστηκε στις 7/8 του 2019.
✘ στις 15/10 του ίδιου έτους, κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο “Free Cyntoia: My Search for Redemption in the American Prison System”. Από το 2011 είχε γίνει ήδη documentary της PBS  ndependent Lens.

Πριν προχωρήσουμε, κράτα πως η Brown έγινε ο λόγος που άλλαξε ο νόμος για την εφηβική πορνεία στο Tennessee: από το 2011 τα θύματα του sex trafficking που δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, δεν κατηγορούνται για πορνεία και αναφέρονται ως θύματα της διακίνησης σεξ και της χειραγώγησης.

Ας πάμε στην αρχή της ιστορίας

Η μητέρα της Cyntoia λέγεται Georgina Mitchell. Η Georgina εκδιώχθηκε από το πατρικό της, όταν έμεινε έγκυος -δεν βοηθούσε ότι δεν ήταν βέβαιη για το ποιος είναι ο πατέρας. Όπως έκλεινε η μάνα της την πόρτα, της είπε “μην επιστρέψεις, αν δεν ξεφορτωθείς το μωρό”. Μετακόμισε με την αδελφή της.

Έπινε αλκοόλ κάθε βράδυ όλους τους μήνες της κύησης. Στους τελευταίους έκανε και χρήση κοκαΐνης. Γνώρισε και έναν άνδρα: τον John. Περνούσε ώρες σπίτι του, μαζί με τη μητέρα του, Ellenetta. Η δασκάλα Ellenetta έγινε η μητρική φιγούρα της Georgina. Της είχε πει πολλά για τη ζωή της. Όχι αυτά που θα ‘χαλούσαν’ την εικόνα. Όπως ότι έβγαζε χρήματα ως πόρνη και πως στην οικογένεια της πολλά μέλη είχαν θέματα με τη ψυχική υγεία, ενώ αρκετά είχαν γίνει αυτόχειρες. Δεν της είπε και ότι ήταν έγκυος -γεγονός που κάλυπτε με φαρδιά ρούχα. Το ανακάλυψε όταν στις 29/1 του 1988 έμαθε πως η Georgina είναι στο νοσοκομείο, γιατί γεννάει.

Η Ellenetta έκανε παρέα στην Cyntoia τις πρώτες ημέρες της ζωής της, ώσπου εξαφανίστηκε μαζί με τη μητέρα της. Επανεμφανίστηκαν έξι μήνες μετά, όταν η Georgina ρώτησε αν μπορούσε να μείνει το παιδί στο σπίτι για λίγο καιρό. Η Ellenetta δέχθηκε. Αυτό που έγινε ήταν να μεγαλώσει το κορίτσι για τους επόμενους 18 μήνες. Χωρίς όμως, να έχει τα χαρτιά που νομιμοποιούσαν κινήσεις όπως το να μπορεί να το στείλει στο νηπιαγωγείο, υπήρχε πρόβλημα.

Αποφάσισε να τα ‘βγάλει’. Τότε εμφανίστηκε η Georgina για να πάρει τη μικρή. Είχαν ένσταση ο John και ο πατέρας του, Thomas, γιατί ήξεραν πως τους μήνες που έλειπε η μάνα του παιδιού ήταν στη φυλακή -είχε συλληφθεί για ναρκωτικά. Πες, πες η Georgina τους έπεισε να της επιτρέψουν έστω να πάει την Cyntoia μια βόλτα, να της αγοράσει κάτι. Τη συνέχεια τη φαντάζεσαι.

Είχε IQ 127 και μίσος για όλον τον κόσμο

Cyntoia Brown AP, Pool, File

Η οικογένεια της Ellenetta ειδοποίησε την αστυνομία. Η Georgina παρατούσε το παιδί μόνο όπου έμεναν, όταν έπρεπε να βρει λεφτά για να ζήσουν. Συνελήφθη ξανά, όταν η Cyntoia ήταν 2. Η μικρή γύρισε στην Ellenetta, που αυτήν την φορά προχώρησε το θέμα της υιοθεσίας. Είπε στο κορίτσι την αλήθεια -μέχρι το σημείο “σε φροντίζουμε εμείς γιατί η μητέρα που σε γέννησε ήταν πολύ νεαρή για να σε αναλάβει”.

Αν δεν υπήρχαν τα ξεσπάσματα του -βετεράνου πολέμου, με τραύματα στο κεφάλι και το πόδι- Thomas, όταν ήταν μεθυσμένος (της έλεγε “θα γίνεις ναρκομανής και πόρνη σαν τη μάνα σου”), προφανώς και όλα θα ήταν καλύτερα. Όπως θα ήταν ακόμα πιο καλά αν ο Thomas δεν είχε φτάσει στο σημείο να τυλίξει το καλώδιο ενός πορτατίφ στο λαιμό της Cyntoia που κάποια στιγμή βρέθηκε μπροστά σε άγριο καβγά των δυο ανδρών του σπιτιού. Με το ένα χέρι έπιασε το τηλέφωνο. Με το άλλο, ένα μαχαίρι και σημάδεψε τον John. Κάλεσε την αστυνομία. Aπό την επομένη άρχισε να πίνει αλκοόλ.

Όταν ήταν 10 χρόνων, είχε χωθεί στην ντουλάπα της Ellenetta και έπαιζε με τα πράγματα που είχε μέσα. Βρήκε ένα πάκο με γράμματα. Ο παραλήπτης ήταν η ίδια. Τα είχε στείλει η Georgina της. H Εllenetta εξήγησε χρόνια μετά πως “δεν της τα έδωσα για να την προστατεύσω από υποσχέσεις που δεν θα γίνονταν ποτέ πράξη. Είχα αποφασίσει πως θα τα έπαιρνε, όταν γινόταν ενήλικη”.

Η Cyntoia πίστευε πως ήθελε να την κρατήσει μακριά από την Georgina. Άρχισε να απομονώνεται. Ήταν εξαιρετική μαθήτρια (το IQ της έφτανε στο 127), αλλά ήταν απείθαρχη και είχε πολλούς τσακωμούς στο σχολείο. Δεν βοηθούσε ότι διέφερε και το χρώμα του δέρματος της από εκείνο της συντριπτικής πλειοψηφίας των συμμαθητών της. Όταν επιλέχθηκε σε πρόγραμμα για χαρισματικούς μαθητές, έγινε το επίκεντρο ατελείωτου bullying.

Το 2000, στα 12 έδωσε εισαγωγικές εξετάσεις σε κολέγιο. Το 2000 συνελήφθη για κλοπή κοσμημάτων που άνηκαν σε μητέρα φίλης της. Την έστειλαν σε ειδικό σχολείο “για παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο”. Στην αξιολόγηση που της έκανε ψυχολόγος, εξεπλάγη όταν το κορίτσι άρχισε να τραγουδά -σε πολύ ψηλό τόνο-, απειλώντας να σκοτώσει τον πατέρα της. “Δεν είχε την παραμικρή επαφή με την πραγματικότητα” σημείωσε ο γιατρός που έδωσε ως το φάρμακο της γιατρειάς το Thorazine (ουσία για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας και άλλων ψυχωτικών καταστάσεων).

Στον ψυχίατρο είπε για πρώτη φορά πως την κακοποιούσε ο πατέρας της. Μετά είπε ανακάλεσε. Εξήγησε ότι είπε ψέματα, γιατί την είχε εκνευρίσει ο Thomas. Δεν άλλαξε ποτέ ξανά άποψη. Η Ellenetta ωστόσο, κατέθεσε αίτηση διαζυγίου.

Τον Απρίλιο του 2001 επιτέθηκε σε καθηγητή. Το Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου, απέδρασε από το ίδρυμα που κρατείο, αφού πρώτα σήμανε το συναγερμό. Την συνέλαβαν και την πήγαν σε άλλο. Συνέχισε να εκδηλώνει καθημερινά οργή. Άρχισε να καπνίζει, να μην πηγαίνει στο σχολείο, συνέχισε να εμπλουτίζει το μητρώο της και τελικά, οδηγήθηκε σε ίδρυμα που λειτουργούσε υπό τις οδηγίες του τμήματος Υπηρεσιών Παιδιών του Tennessee: το Woodland Hills Youth Development Center ήταν περισσότερο φυλακή. Μέσα σε λίγους μήνες ήταν η πρωταγωνίστρια 20 περιστατικών βίας.

Επιζητούσε την αποδοχή, με όλους τους λάθος τρόπους

Στα 14 (2002) δοκίμασε το πρώτο βαρύ ‘κοκτέιλ’ ψυχότροπων φαρμάκων -με στόχο να διαχειριστεί την κατάθλιψη και το άγχος. Μπήκε και σε πρόγραμμα απεξάρτησης. Ο ψυχίατρος που την παρακολουθούσε, είχε σημειώσει ότι “έχει τρομερές αλλαγές στη ψυχολογία και ακραίο παρορμητισμό. Πιστεύει ότι η ίδια δεν αξίζει τίποτα και περιμένει πως όλοι θα την προδώσουν. Με τη συμπεριφορά της προκαλεί όλα τα παραπάνω, τη στιγμή που επιζητάει απεγνωσμένα την αποδοχή”.

Πέρασε εκεί μέσα 15 μήνες. Αφέθηκε ελεύθερη τον Απρίλιο του 2003. Ήταν 15. Γυρισε στην Ellenetta. Ρωτούσε συνέχεια για τον Thomas, που πια ζούσε σε άλλη πόλη, αλλά η Ellenetta απέφευγε να της το πει για να μην κάνει και άλλο ξέσπασμα και μείνει περισσότερο στο ίδρυμα. Παρεμπιπτόντως, η θετή της μητέρα είχε νέο σύντροφο. Η Cyntoia δεν τον άντεχε. Τον έτρεψε σε φυγή.

Τις ώρες που η Ellenetta νόμισε πως η νεαρή είναι στο σχολείο, εκείνη βολόδερνε με μια φίλη της -έπιναν αλκοόλ και έπαιρναν ουσίες. Κάποια στιγμή αποκαλύφθηκε η αλήθεια και η Ellenetta έστειλε την Cyntoia να μείνει με την θετή της αδελφή, Missy και το γιο της. Προφανώς και το έσκασε και από εκεί.

Όταν εμφανίστηκε πάλι, δεν ένιωσε την ανάγκη να εξηγήσει ή να απολογηθεί. Γενικά, ήθελε να εξαφανιστεί. Το έκανε τα Χριστούγεννα. Πήγε στο Nashville και έμεινε σε σπίτι γυναίκας που ζούσε από τα επιδόματα που λάμβανε ως ανάδοχη παιδιών. Η Cyntoia ήταν υπό την επήρεια ουσιών, όλη μέρα. Γενικά, δεν έκανε κάτι άλλο από το να ‘παρτάρει’. Και να φλερτάρει.

Σύντομα άρχισε να βγάζει χρήματα ως ‘βαποράκι’. Ακολούθησε έναν dealer, σε επαγγελματικό ταξίδι στη Florida. Στην πρώτη τους στάση ήπιαν ένα ποτό πριν πάνε για ύπνο. Ο άνδρας τη βίασε. Μετά την κράτησε δεμένη μέσα στο δωμάτιο. Δεν ήξερε για πόσες ώρες, γιατί έχανε συχνά τις αισθήσεις της. Ο άνδρας τη βίασε ξανά και ξανά. Όταν γύρισε στο σπίτι είπε στην οικοδέσποινα της όσα είχε ζήσει. Έλεγε φρικιαστικά πράγματα και η συμπεριφορά της παρέπεμπε σε διήγηση αστείας ιστορίας.

Εκείνη την περίοδο γνώρισε έναν πολύ όμορφο νεαρό άνδρα. Τον αποκαλούσαν ‘Κut-throat’. Το όνομα του ήταν Garion McGlothem. Μαζί έπαιρναν ουσίες, ενώ δεν την ανάγκαζε πάντα, να κάνουν σεξ. Πήγε να ζήσει μαζί του. Άλλαζαν κάθε λίγες μέρες, δωμάτια σε motels. Ο Garion της σύστησε την κοκαΐνη. Ο Garion ήταν καταζητούμενος, για ληστεία σε club που ‘χε και πυροβολισμούς και τραυματίες που ήταν στην εντατική. Ο Garion είχε διαγνωστεί με ψυχοπάθεια.

Όσο αυξανόταν το άγχος του για να μην τον συλλάβουν, αυξανόταν και η κακοποίηση της Cyntoia. Σε όλα τα επίπεδα. “Μια φορά με έπιασε από το λαιμό και δεν με άφησε πριν λιποθυμήσω. Άλλες τραβούσε το όπλο και με σημάδευε. Λέγοντας πως κάποιες γυναίκες έχουν γεννηθεί πόρνες και πως ήμουν μια από αυτές τις περιπτώσεις. Ότι ήμουν π…, πως κανείς δεν θα με ήθελε ποτέ, πλην εκείνου. Πάντα κατέληγε στο ότι το καλύτερο που είχα να κάνω ήταν να μάθω να είμαι καλή πόρνη”.

Αυτό και έκανε. Ο Garion λειτουργούσε ως προαγωγός της. Εκείνη μοιραζόταν μαζί του τα κέρδη. “Μου είχε εξηγήσει πως αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να ‘χουμε χρήματα να ζήσουμε”. Την Παρασκευή 5 Αυγούστου του 2004, στις 23.00, ο ‘Κut-throat’ την χτυπούσε για ώρα, πριν την πετάξει έξω από την πόρτα του δωματίου τους “για να πάω να βρω λεφτά”. Όπως περπατούσε στο δρόμο, σταμάτησε δίπλα της ένα αυτοκίνητο. Ο οδηγός κατέβασε το παράθυρο. Της συστήθηκε ως Johnny Allen.

Τη ρώτησε αν μπορεί να τη βοηθήσει. Της πρότεινε να μπει στο αυτοκίνητο του, για να την πάει κάπου να φάει, γιατί φαινόταν πως ήταν καταβεβλημένη. Σταμάτησαν σε ένα fast food. Ενώ έτρωγε εκείνη, τη ρώτησε αν ήταν καλά. Ξέσπασε σε λυγμούς. Άρχισε να του διηγείται τι περνούσε. Ο Allen τη ρώτησε αν ήθελε να κάνουν κάτι, για να σωθεί. Του απάντησε “ναι”.

Την πήγε σπίτι του. Μόλις έκλεισε η πόρτα, ο άνδρας άρχισε να συμπεριφέρεται περίεργα. “Ήθελα να φύγω. Δεν με άφησε. Επαναλάμβανε ότι είχε διακριθεί, ως σκοπευτής, στο στρατό. Μου έδειξε και ένα όπλο που είχε. Του είπα πως ήμουν εξουθενωμένη και ότι ήθελα να κοιμηθώ, για λίγο. Ξάπλωσε δίπλα μου. Δεν έκλεισα μάτι. Κάθε λίγο, σηκωνόταν και στεκόταν ακούνητος από πάνω μου. Ένιωσα πανικό. Ήμουν πια σίγουρη πως κάτι κακό θα μου συμβεί”.

Επιχείρησε να τη βιάσει. Εκείνη αντιστάθηκε. Πάνω στον τσακωμό, πήρε από την τσάντα της το όπλο που ‘χε μαζί της. Τον πυροβόλησε. Μια φορά. Στο κεφάλι. Όπως έφευγε πήρε μαζί της τα όπλα του νεκρού, το πορτοφόλι, το κινητό τηλέφωνο και το αυτοκίνητο “γιατί δεν μπορούσα να γυρίσω με άδεια χέρια στον Κut”. Ο Κut εκνευρίστηκε άπειρα, όταν του έδειξε τα όπλα. Της είπε να τα ξεφορτωθεί. Αυτό και έκανε.

Την επομένη την πέρασε μπροστά στην τηλεόραση, υπό την επήρεια ναρκωτικών, αναμένοντας να δει όσα είχε κάνει στις ειδήσεις. Δεν υπήρχε το παραμικρό. Έπιασε το τηλέφωνο του θύματος και κάλεσε την αστυνομία. Είπε πού είναι νεκρός ο Johnny, διέκοψε τη συνομιλία και έσπασε τη συσκευή. Στήθηκε να περιμένει τις ειδήσεις των 22.000. Ήταν το πρώτο θέμα. Την επομένη, στις 14.20, ήταν υπό κράτηση. Για την ιστορία, ο Κut-Throat πέθανε στις 30/3 του 2005. Ήταν 24. Δολοφονήθηκε.

Τα ευρήματα των γιατρών

Όλα τα παραπάνω είναι βάσει των καταθέσεων της, στοιχείων που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο και της έρευνας που έκανε ο καθηγητής δημοσιογραφίας και επικοινωνίας, στο University of Southern California, σκηνοθέτης και παραγωγός Dan Birman, για το ντοκιμαντέρ που την αφορούσε.

Η έρευνα διήρκεσε επτά χρόνια. Ο Birman συναντιόταν μαζί της, κατέγραφε τις εξελίξεις στη ζωή της και όσα του έλεγε για τη ζωή της. Ζητούμενο του ήταν να απαντήσει στο ερώτημα “ποιος είναι ο υπεύθυνος, όταν η οικογένεια και η κοινωνία έχουν αποτύχει σε βαθμό που ένα μικρό κορίτσι γίνεται πόρνη και δολοφόνος, στην εφηβεία του”.

“Στην πρώτη συζήτηση που είχαμε, μου είπε για τα ιστορικά βίας που υπήρχαν στην οικογένεια της, εναντίον γυναικών, επί τρεις διαδοχικές γενιές. Η γιαγιά της είχε πέσει θύμα βιασμού, ομοίως και η μητέρα της. Δεν είχε την παραμικρή τύχη”.

Ο κλινικός και εγκληματολογικός ψυχίατρος που εξέτασε την Cyntoia, ονόματι Richard Adler κατέθεσε ότι η αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της κοπέλας μπορούσε να εξηγηθεί από την κατάχρηση αλκοόλ της βιολογικής της μητέρας, κατά την κύηση. Ήταν ένας από τους γιατρούς που διέγνωσαν πως η -τότε- 16χρονη έπασχε από νευροεκφυλιστικές διαταραχές που σχετίζονταν με το αλκοόλ.

Πρόκειται για είδος εμβρυακού συνδρόμου διαταραχής που χαρακτηρίζεται ως ‘σοβαρή ψυχική ασθένεια, που επηρεάζει το μυαλό -πράγμα που φάνηκε και στη μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου της’.

Μολονότι η Cyntoia είχε υψηλό δείκτη ευφυίας, ο τρόπος που λειτουργούσε παρέπεμπε σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Δεν επρόκειτο για θεωρία, αλλά για αποτέλεσμα των συνεδριών που είχαν για έναν χρόνο. Ο Adler επισήμανε πως ανάλογη διάγνωση έπρεπε να παρουσιαστή στη δίκη της, το 2006. Δεν είχε γίνει.

Cyntoia Brown AP Photo/Mark Humphrey

Τα media παρακολουθούσαν τη ζωή της μέσα στη φυλακή, όπου πήρε απολυτήριο λυκείου, πτυχίο στις τέχνες με άριστα (από το Lipscomb University). Έκανε και μεταπτυχιακό, ενώ βοηθούσε τις συγκρατούμενες της με τα διαβάσματα της. Από ένα σημείο άρχισε να συνεργάζεται με το Σύστημα Δικαιοσύνης Ανηλίκων, αμισθί, ως σύμβουλος.

Είχε πει “θέλω να βοηθώ ανθρώπους, παρ’ ότι είμαι πίσω από τα σίδερα της φυλακής. Θέλω να ‘χω μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή, να κάνω κάτι ώστε να μην υπάρξουν άλλα κορίτσια που θα ζήσουν ό,τι έζησα εγώ”.

Μια εβδομάδα πριν την αποφυλάκιση της παντρεύτηκε τον Jamie Long, καλλιτέχνη της hip hop, δια τηλεφώνου. Σύμφωνα με το νόμο, οι φυλακισμένοι μπορούν να αιτηθούν αδείας γάμου και έτσι να ‘δεθούν’ με τα ‘δεσμά’ χωρίς καν να βρίσκονται στον ίδιο χώρο -και χωρίς να υπογράψουν το πιστοποιητικό.