Η γενιά στην Αυστραλία που έμεινε offline – Η πρώτη απαγόρευση των social media κάτω των 16 ετών
Από αύριο, Τετάρτη (10/12) τα παιδιά και οι έφηβοι κάτω των 16 θα ξυπνήσουν σε μία Αυστραλία που θα μοιάζει περισσότερο με δυστοπία, αλλά ο υπόλοιπος κόσμος θα μαθαίνει για αυτούς από τα social media.
- 9 ΔΕΚ 2025
Στην Αυστραλία ο Δεκέμβριος δεν μοιάζει με τον δικό μας. Όσο εμείς παρακαλάμε για λίγο παραπάνω κρύο και περιμένουμε υπομονετικά τον χειμώνα, εκεί προετοιμάζονται για ένα ακόμη ζεστό καλοκαίρι. Ας υποθέσουμε τώρα ότι αύριο, Τετάρτη (10/12) μία τετραμελής οικογένεια με τα έφηβα παιδιά της ετοιμάζεται για τις καλοκαιρινές της διακοπές σε κάποια παραθαλάσσια πόλη. Το SUV φορτώθηκε ασφυκτικά και το ταξίδι ξεκινά.
Στα πίσω καθίσματα επικρατεί σιωπή. Οι δύο έφηβοι κοιτούν από το παράθυρο και σκέφτονται πόσο ωραίο θα ήταν αν μπορούσαν να φωτογραφήσουν ό,τι βλέπουν και να το αναρτήσουν στους λογαριασμούς τους στα social media ή να το στείλουν με ένα μήνυμα στην ομαδική που έχουν με την παρέα τους. Όμως δεν επιτρέπεται και αυτή η απαγόρευση δεν προέρχεται καν από τους γονείς τους.
Αυτή την Τετάρτη θα τη θυμούνται ως την ημέρα που η Αυστραλία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που εφάρμοσε ελάχιστο όριο ηλικίας για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναγκάζοντας τις δέκα μεγαλύτερες πλατφόρμες, όπως το Instagram, το TikTok και το YouTube, να αποκλείσουν περισσότερους από ένα εκατομμύριο λογαριασμούς που ανήκουν σε άτομα ηλικίας κάτω των 16 ετών.
Καμία άλλη χώρα δεν έχει προχωρήσει σε τόσο σαρωτικά μέτρα και η εφαρμογή του νέου αυστηρού νόμου, που παρακολουθείται στενά από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, έχει στόχο την προστασία των ατόμων αυτών από εθιστικούς αλγορίθμους, διαδικτυακούς θηρευτές και ψηφιακό εκφοβισμό.
Οι περισσότερες από τις 10 πλατφόρμες που αφορά η απαγόρευση (Instagram, Facebook, Threads, Snapchat, YouTube, TikTok, Kick, Reddit, Twitch και X), δηλώνουν ότι θα συμμορφωθούν με την απαγόρευση, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες επαλήθευσης ηλικίας για να εντοπίζουν τους ανήλικους κάτω των 16 και να αναστέλλουν τους λογαριασμούς τους, ωστόσο οι ίδιες εταιρείες διατηρούν τις επιφυλάξεις τους κατά πόσο το συγκεκριμένο μέτρο θα κάνει πραγματικά τα παιδιά πιο ασφαλή.
Ο Αυστραλός πρωθυπουργός Anthony Albanese ήδη χαρακτηρίζει την απαγόρευση ως επιτυχία, καθώς ο νόμος άνοιξε συζήτηση στις οικογένειες για τη σωστή χρήση των social media, ενώ αναμένεται ότι ορισμένα παιδιά (και κάποιοι γονείς) θα αγνοήσουν την απαγόρευση. Σημειώνεται πως δεν προβλέπονται κυρώσεις για κανέναν.
Βάσει νόμου, οι πλατφόρμες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν λάβει «εύλογα μέτρα» για την απενεργοποίηση λογαριασμών που χρησιμοποιούνται από άτομα κάτω των 16 ετών και για την αποτροπή δημιουργίας νέων λογαριασμών, προκειμένου να αποφύγουν πρόστιμα ύψους έως και 49,5 εκατομμυρίων αυστραλιανών δολαρίων (32 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ).
Ήδη η μία μετά την άλλη οι πλατφόρμες άρχισαν να συμμορφώνονται, με το Snapchat να αναστέλλει τους λογαριασμούς χρηστών για τρία χρόνια ή έως ότου συμπληρώσουν το 16ο έτος της ηλικίας τους.
Οι κάτοχοι λογαριασμών YouTube θα αποσυνδεθούν αυτόματα στις 10 Δεκεμβρίου. Τα κανάλια τους δεν θα είναι πλέον ορατά, ωστόσο τα δεδομένα τους θα διατηρηθούν, ώστε να μπορούν να επανενεργοποιήσουν τους λογαριασμούς τους όταν συμπληρώσουν τα 16 έτη. Θα μπορούν πάντως να παρακολουθούν περιεχόμενο στο YouTube χωρίς να συνδεθούν.
Το TikTok ανακοίνωσε ότι όλοι οι λογαριασμοί που χρησιμοποιούνται από άτομα κάτω των 16 θα απενεργοποιηθούν στις 10 Δεκεμβρίου και υπογραμμίζει ότι δεν έχει σημασία ποιο email χρησιμοποιείται ή ποιο όνομα εμφανίζεται στον λογαριασμό, αφού η τεχνολογία επαλήθευσης ηλικίας της πλατφόρμας θα εντοπίζει ποιος τον χρησιμοποιεί. Περιεχόμενο που είχαν δημοσιεύσει ανήλικοι χρήστες πριν την απαγόρευση δεν θα είναι πλέον ορατό. Η δημοφιλής πλατφόρμα καλεί επίσης τους γονείς που θεωρούν ότι τα παιδιά τους μπορεί να έχουν δηλώσει ψευδή ηλικία κατά τη δημιουργία του λογαριασμού να το αναφέρουν, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.
Το Reddit δήλωσε ότι θα αναστείλει τους λογαριασμούς των χρηστών κάτω των 16 ετών και θα εμποδίσει το άνοιγμα νέων λογαριασμών, ενώ η X δεν έχει απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα συμμορφωθεί με την απαγόρευση, αλλά αντιτίθεται σθεναρά στη νομοθεσία ως παραβίαση της ελευθερίας του λόγου.
Ποιες πλατφόρμες δεν περιλαμβάνονται στην απαγόρευση
Μαζί με τη λίστα των απαγορευμένων ιστότοπων, υπάρχει και μια δεύτερη λίστα με πλατφόρμες που, τουλάχιστον προς το παρόν, παραμένουν ελεύθερες προς χρήση. Σε αυτήν περιλαμβάνονται τα Discord, GitHub, Google Classroom, LEGO Play, Messenger, Pinterest, Roblox, Steam και Steam Chat, WhatsApp και YouTube Kids.
Η απόφαση να εξαιρεθεί το Roblox σχολιάστηκε από πολλούς Αυστραλούς ως ιδιαίτερα περίεργη, ειδικά μετά από πρόσφατες αναφορές ότι παιδιά έχουν στοχοποιηθεί από ενήλικες μέσα στα παιχνίδια της πλατφόρμας.
Η Επίτροπος Ψηφιακής Ασφάλειας, Julie Inman-Grant, εξήγησε ότι οι συζητήσεις με το Roblox ξεκίνησαν τον Ιούνιο και ότι η εταιρεία συμφώνησε να εφαρμόσει νέους ελέγχους, οι οποίοι ενεργοποιούνται ήδη αυτόν τον μήνα σε Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ολλανδία, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες τον Ιανουάριο.
Οι χρήστες θα χρειαστεί να επαληθεύουν την ηλικία τους για να μπορούν να χρησιμοποιούν τις λειτουργίες συνομιλίας, ενώ η επικοινωνία θα επιτρέπεται μόνο μεταξύ ατόμων παρόμοιας ηλικίας.
Πώς θα ελέγχουν οι εταιρείες ποιοι χρήστες είναι άνω των 16
Μπορεί η πιο εύκολη λύση να είναι ο έλεγχος της ημερομηνίας γέννησης που οι χρήστες εισήγαγαν κατά το άνοιγμα του λογαριασμού τους, ωστόσο ο νέος νόμος υποχρεώνει τους χρήστες να επαληθεύουν ενεργά την ηλικία τους.
Αυτό προκάλεσε αντιδράσεις από ορισμένους ενήλικες χρήστες που ανησυχούν ότι θα τους ζητηθεί να επαληθεύσουν την ηλικία τους. Η δοκιμή της τεχνολογίας επαλήθευσης ηλικίας που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του έτους έπεισε την κυβέρνηση ότι ο έλεγχος της ηλικίας μπορεί να γίνει χωρίς να παραβιάζεται η ιδιωτικότητα.
Οι πλατφόρμες ελέγχουν την ηλικία μέσω ζωντανών βίντεο selfie, διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή επίσημων εγγράφων. Σύμφωνα με την Yoti, μια εταιρεία επαλήθευσης ηλικίας που έχει μεταξύ των πελατών της τη Meta, οι περισσότεροι χρήστες επιλέγουν ένα βίντεο selfie που χρησιμοποιεί δεδομένα του προσώπου για να εκτιμήσει την ηλικία.
Οι πρώτες αντιδράσεις των παιδιών
Κάποια από τα παιδιά και τους εφήβους κάτω των 16 αναζητούν ήδη εναλλακτικές πλατφόρμες που προσφέρουν παρόμοιες υπηρεσίες και δεν περιλαμβάνονται στην απαγόρευση.
Για παράδειγμα, η πλατφόρμα φωτογραφιών Yope ανέφερε ότι απέκτησε 100.000 νέους Αυστραλούς χρήστες μέσα σε λίγες ημέρες, ενώ η Lemon8, μια εφαρμογή που θυμίζει TikTok και ανήκει επίσης στη ByteDance, έχει επίσης προωθηθεί μεταξύ των εφήβων ως εναλλακτική λύση.
Και οι δύο πλατφόρμες δέχθηκαν προειδοποίηση από την Επίτροπο Ψηφιακής Ασφάλειας. Η Lemon8 δήλωσε ότι θα συμμορφωθεί με τη νέα νομοθεσία, ενώ η Yope είπε στο CNN ότι η απαγόρευση δεν την αφορά επειδή δεν επιτρέπει συνομιλία με αγνώστους.
Η επίτροπος επισημαίνει ότι η λίστα των απαγορευμένων media εξελίσσεται, και ότι νέα sites μπορεί να προστεθούν καθώς αποκτούν δημοτικότητα ή εισάγουν νέες λειτουργίες.
Την ίδια στιγμή, σύμβουλοι νεότητας και ομάδες υποστήριξης εκφράζουν ανησυχία ότι τα παιδιά που βασίζονται στα social media για να νιώσουν αποδοχή και σύνδεση μπορεί να καταλήξουν σε ανεξέλεγκτους ψηφιακούς χώρους, όπου οι δικλείδες ασφαλείας είναι ακόμη πιο αδύναμες.
Τι γίνεται λοιπόν από εδώ και πέρα;
Μέρος της λογικής πίσω από την απαγόρευση ήταν να απομακρύνουν τα παιδιά από το διαδίκτυο και να τα φέρουν πιο κοντά στον πραγματικό κόσμο, και αυτό είναι κάτι που οι αρχές σκοπεύουν να μετρήσουν με συγκεκριμένους δείκτες.
«Θα εξετάσουμε τα πάντα: κοιμούνται περισσότερο τα παιδιά, αλληλεπιδρούν περισσότερο; Παίρνουν λιγότερα αντικαταθλιπτικά; Διαβάζουν περισσότερα βιβλία; Βγαίνουν έξω για να κάνουν σπορ;», δήλωσε η επίτροπος.
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι θα παρακολουθούν και τις ανεπιθύμητες συνέπειες. «Πηγαίνουν σε πιο σκοτεινές περιοχές του διαδικτύου και αν ναι ποιο είναι το αποτέλεσμα;»
Έξι επιστήμονες από το Social Media Lab του Πανεπιστημίου του Stanford θα συνεργαστούν με την επίτροπο, ενώ η όλη διαδικασία θα ελεγχθεί από μια ανεξάρτητη Ακαδημαϊκή Συμβουλευτική Ομάδα αποτελούμενη από 11 ακαδημαϊκούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία.
Το Πανεπιστήμιο του Stanford δήλωσε ότι η προσέγγιση, οι μέθοδοι και τα ευρήματά του θα δημοσιευθούν για έλεγχο από ερευνητές, το κοινό και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.