Ήταν παράνομη η αναχαίτιση του Global Sumud Flotilla από τις ισραηλινές δυνάμεις;

Η Shaed ατενίζει το πέλαγος στην ακτογραμμή της Γάζας. Μαζί της, έχει όλα όσα χρειάζεται, ένα μπλοκ ζωγραφικής και μερικούς μαρκαδόρους της. Ζωγραφίζει δύο χέρια που αγγίζουν μαζί τον ήλιο. Το ένα είναι η Γάζα και το άλλο είναι το Sumud Flotilla, η ανθρωπιστική νηοπομπή που βρισκόταν μέχρι το ξημέρωμα της Πέμπτης (2/10) μερικά μίλια μακριά από το μικρό αυτό κορίτσι.

Στο σκίτσο της μικρής, τα χέρια ενώνονται. Η πραγματικότητα όμως απέχει τουλάχιστον 39 ναυτικά μίλια από αυτή τη ζωγραφιά. Όπως πολύ σωστά ανέφεραν μέλη της ελληνικής αποστολής σε δηλώσεις τους, δεν υπάρχει κανένα καλύτερο μέρος στον κόσμο να προσπαθήσεις να φτάσεις σήμερα, από τη Γάζα. Δυστυχώς όμως, 4 μήνες μετά το Madleen, η κατάληξη ήταν η ίδια.

Σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι το ταξίδι περισσότερων από 500 ακτιβιστών στα 50 σκάφη αλληλεγγύης, έληξε άδοξα. Ο ναυτικός αποκλεισμός δεν έσπασε, αλλά το μήνυμα γίνεται πλέον ακόμα πιο ξεκάθαρο σε όσους κλείνουν εδώ και δύο χρόνια τα μάτια στη γενοκτονία που υπόκειται ο Παλαιστινιακός λαός.

Το Ισραήλ δεν αρκείται στο να δολοφονεί άμαχο πληθυσμό και παιδιά που περιμένουν στην ουρά για τροφή και νερό, αλλά τους βασανίζει και τους απαγορεύει την πρόσβαση σε κάθε γέφυρα ανθρωπιστικής βοήθειας, ακόμα κι αν πρόκειται για μια συμβολική πράξη όπως το Sumud Flotilla.

Με λίγα λόγια, το Ισραήλ αφήνει μικρά παιδιά να πεθαίνουν από ασιτία πλάι στα γκρεμισμένα τους σπίτια. Πριν λίγες εβδομάδες, η Navi Pillay, επικεφαλής της Ανεξάρτητης Διεθνούς Επιτροπής Έρευνας του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, δήλωσε στο AFP ότι οι ερευνητές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών κατέληξαν στο συμπέρασμα πως στη Γάζα διαπράττεται γενοκτονία, η οποία συνεχίζεται, και η ευθύνη βαρύνει το κράτος του Ισραήλ.

Το κράτος του Ισραήλ όμως, δε βαρύνεται από καμία ευθύνη και παραβιάζει προκλητικά το διεθνές δίκαιο. Είχε το Ισραήλ δικαίωμα να αναχαιτίσει τον στολίσκο που βρίσκεται σε διεθνή ύδατα; Όχι. Ας δούμε λοιπόν πώς λειτουργούν τα χωρικά και διεθνή ύδατα.

Ποιες θάλασσες ελέγχει μια χώρα;

Οι παράκτιες χώρες ελέγχουν τα νερά που βρίσκονται κοντά στις ακτές τους, τα οποία ονομάζονται χωρικά ύδατα, και εκτείνονται 12 ναυτικά μίλια (22 χλμ) από την ακτή. Σε αυτή την περιοχή, το κράτος έχει πλήρη κυριαρχία, όπως και στη γη του.

Πέρα από τα χωρικά ύδατα, οι χώρες έχουν δικαιώματα σε μια περιοχή που φτάνει μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια (370 χλμ) από την ακτή, που ονομάζεται Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ ή EEZ). Στην ΑΟΖ, οι χώρες μπορούν να ρυθμίζουν δραστηριότητες όπως αλιεία, εξόρυξη, γεωτρήσεις και άλλα ενεργειακά έργα, ενώ παράλληλα άλλες χώρες έχουν ελευθερία πλεύσης.

Η Γαλλία έχει τη μεγαλύτερη ΑΟΖ, περίπου 10,7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, χάρη στα υπερπόντια εδάφη της. Ακολουθούν οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πού βρίσκονται τα διεθνή ύδατα;

Καλύπτοντας περίπου το 64% των ωκεανών, οι ανοιχτές θάλασσες βρίσκονται πέρα από τα χωρικά ύδατα και τις ΑΟΖ και δεν ανήκουν σε καμία χώρα, ενώ η χρήση τους καθορίζεται από διεθνείς συμφωνίες.

Ποιοι νόμοι ισχύουν στις ανοιχτές θάλασσες;

– Οι νόμοι των ανοιχτών θαλασσών καθορίζονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982.

–  Όλα τα κράτη μπορούν να πετούν και να πλέουν ελεύθερα στις ανοιχτές θάλασσες.

– Επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση υποθαλάσσιων καλωδίων και αγωγών, η αλιεία, η επιστημονική έρευνα και η κατασκευή νησιών, σύμφωνα με διεθνείς συμφωνίες και νόμους.

– Τα πλοία στις ανοιχτές θάλασσες υπάγονται στη δικαιοδοσία της σημαίας που φέρουν, εκτός αν εμπλέκονται σε πειρατεία ή άλλες παράνομες δραστηριότητες.

Το Ισραήλ έχει βεβαρυμένο ιστορικό

Αρκετά πλοία της Freedom Flotilla προσπάθησαν να παραβιάσουν τον αποκλεισμό της Γάζας από το 2010. Όλα παρεμποδίστηκαν ή δέχτηκαν επιθέσεις από το Ισραήλ, κυρίως σε διεθνή ύδατα, χωρίς να έχουν κυριαρχικά δικαιώματα για αυτές τις πράξεις.

Η πιο φονική επίθεση σημειώθηκε στις 31 Μαΐου του 2010, όταν ισραηλινοί κομάντος επιτέθηκαν στο Mavi Marmara σε διεθνή ύδατα, σκοτώνοντας 10 ακτιβιστές, κυρίως Τούρκους, και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους. Αυτό προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή και σημαντική ένταση στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας.

Το 2024, εν μέσω αντίστοιχων αποστολών που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, ειδικοί του ΟΗΕ ανέφεραν ότι η Freedom Flotilla έχει δικαίωμα ελεύθερης διέλευσης σε διεθνή ύδατα. Πρόσθεσαν επίσης ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να παρεμποδίζει την ελευθερία της πλεύσης της, όπως αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο.

Η Sumud Flotilla πλέοντας μέσω διεθνών υδάτων και σε παλαιστινιακά χωρικά ύδατα, είχε νόμιμο δικαίωμα να πλεύσει και να παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια.

Ο Stephen Cotton, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εργαζομένων Μεταφορών, δήλωσε στο AlJazeera: «Η επίθεση ή κατάσχεση μη βίαιων, ανθρωπιστικών πλοίων σε διεθνή ύδατα είναι παράνομη και απαράδεκτη». Η Freedom Flotilla Coalition αναφέρει ότι η αποστολή της είναι νόμιμη και προστατεύεται από διεθνείς νομικούς κανόνες, όπως:

– UNCLOS – Εγγυάται ελευθερία πλεύσης στις ανοιχτές θάλασσες.

– San Remo Manual – Απαγορεύει αποκλεισμούς που προκαλούν πείνα ή δυσανάλογο πόνο και την επίθεση σε ανθρωπιστικές αποστολές.

– Αποφάσεις Συμβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ 2720 & 2728 – Απαιτούν ανεμπόδιστη ανθρωπιστική πρόσβαση.

– Σύμβαση για την Πρόληψη και Τιμωρία της Γενοκτονίας – Περιλαμβάνει την προστασία αμάχων.

– Τέταρτη Συνθήκη της Γενεύης – Επιβάλλει την ελεύθερη διέλευση ανθρωπιστικής βοήθειας και απαγορεύει την επίθεση σε πολιτικές υποδομές.

– Ρωμαϊκό Καταστατικό Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου – Τιμωρεί την πείνα αμάχων ως μέθοδο πολέμου και την εκ προθέσεως παρεμπόδιση ανθρωπιστικής βοήθειας.

Με απλά λόγια

Κάθε χώρα ελέγχει τα νερά κοντά στις ακτές της (12 ν.μ.) και έχει πλήρη κυριαρχία. Μέχρι τα 200 ν.μ., έχει δικαιώματα για αλιεία, εξόρυξη και ενέργεια, αλλά άλλες χώρες μπορούν να πλέουν ελεύθερα.

Όλα τα υπόλοιπα νερά είναι διεθνή ύδατα (high seas), όπου κανένας δεν έχει κυριαρχία και ισχύουν διεθνείς νόμοι. Πλοία σε διεθνή ύδατα υπάγονται στους νόμους της χώρας της σημαίας τους.

Η επίθεση σε μη βίαιες ανθρωπιστικές αποστολές σε διεθνή ύδατα είναι παράνομη.

Με πληροφορίες από AlJazeera.

Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.