Νεπάλ: Η Gen Z τα βάζει με τη διαφθορά και τα NepoKids

Η δυστοπία, αν ακολουθήσουμε πιστά τον ανώμαλο δρόμο που έχει ανοίξει για εμάς η ποπ κουλτούρα μέσα από τη λογοτεχνία, τις σειρές και τις ταινίες, είναι συνήθως μια μελλοντική κατάσταση η οποία, για να γίνει πιο πιστευτή, για να μας πείσει ότι δεν θέλουμε και πολύ για να φτάσουμε εκεί, παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το παρόν.

Βέβαια, η περίπτωση του Νεπάλ, αν βάλουμε κάτω τις εικόνες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο αλλά και τον λόγο που εξεγέρθηκαν οι Νεπαλέζοι, είναι διαφορετική: η δυστοπία δεν έρχεται από το μέλλον, η δυστοπία ανήκει στο παρόν και οι διαφορές μεταξύ τους είναι δύσκολα διακριτές.

Όλα τα παραπάνω ισχύουν αν εξετάσουμε εντελώς επιδερμικά τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες στο Κατμαντού και τις γύρω περιοχές και μείνουμε στο «οι νέοι διαδηλώνουν και καίνε το κοινοβούλιο γιατί τους έκοψαν τα social media και δεν μπορούν να ανεβάσουν content». Είναι έτσι όμως; Όχι ακριβώς.

Ο πρωθυπουργός του Νεπάλ, KP Sharma Oli, υπέβαλε την παραίτησή του μετά τη δημόσια κατακραυγή που προκάλεσε ο θάνατος 22 ατόμων σε συγκρούσεις της αστυνομίας με διαδηλωτές κατά της διαφθοράς.

Το γραφείο του ανέφερε ότι παραιτήθηκε για να ανοίξει τον δρόμο για μια συνταγματική λύση στις μαζικές διαδηλώσεις της νεολαίας, που προκλήθηκαν από τις εκτεταμένες καταγγελίες για διαφθορά και πυροδοτήθηκαν από την απαγόρευση των social media, η οποία έκτοτε έχει αρθεί.

Οι διαμαρτυρίες ήταν βίαιες, καθώς χιλιάδες άνθρωποι – πολλοί από αυτούς με πλακάτ και πανό δήλωναν ότι ανήκουν στην Gen Z – κατέβηκαν στους δρόμους του Κατμαντού τη Δευτέρα (8/9).

Περίπου 200 άνθρωποι φέρεται να τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία, που έκανε χρήση δακρυγόνων, νερού και πραγματικών πυρών, καθώς οι διαδηλωτές σκαρφάλωναν στα τείχη του κοινοβουλίου και έβαλαν φωτιά – όπως και στα κεντρικά γραφεία του Κόμματος του Κογκρέσου του Νεπάλ και στο σπίτι του πρώην πρωθυπουργού Sher Bahadur Deuba.

Γιατί απαγορεύτηκαν τα social media

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στο Νεπάλ. Στην πραγματικότητα, η χώρα έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες χρηστών ανά κάτοικο στη Νότια Ασία.

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν από την απόφαση της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα να απαγορεύσει 26 πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, μεταξύ των οποίων το WhatsApp, το Instagram και το Facebook, επειδή δεν τήρησαν την προθεσμία εγγραφής στο υπουργείο επικοινωνίας και τεχνολογίας πληροφορίας του Νεπάλ.

Οι επικριτές κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι προσπάθησε να φιμώσει την εκστρατεία κατά της διαφθοράς μέσω της απαγόρευσης, η οποία αναιρέθηκε το βράδυ της Δευτέρας. Αν και η απαγόρευση υπήρξε ο καταλύτης, οι διαδηλωτές εκφράζουν πλέον μια βαθύτερη δυσαρέσκεια απέναντι στις αρχές της χώρας.

Ποιος έχει τον έλεγχο

Το βράδυ της Τρίτης, ο αρχηγός του στρατού του Νεπάλ, στρατηγός Ashok Raj Sigdel, εξέδωσε ανακοίνωση κατηγορώντας τους διαδηλωτές ότι εκμεταλλεύονται την κρίση προκαλώντας ζημιές, λεηλασίες και εμπρησμούς σε δημόσια και ιδιωτική περιουσία.

Η ανακοίνωση προειδοποιούσε ότι, αν συνεχιστεί η αναταραχή, «όλοι οι θεσμοί ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του στρατού του Νεπάλ, είναι δεσμευμένοι να αναλάβουν τον έλεγχο της κατάστασης».

Ταυτόχρονα, ο στρατηγός κάλεσε τους διαδηλωτές σε διάλογο για την εξεύρεση λύσης στη χειρότερη αναταραχή που έχει γνωρίσει το Νεπάλ εδώ και δεκαετίες.
Παραμένει, ωστόσο, ασαφές ποιος κυβερνά τη χώρα αυτή τη στιγμή. Δεν διευκρινίζεται αν ο στρατός θα χρησιμοποιήσει βία για τον έλεγχο της κατάστασης, αλλά οι δυνάμεις του βρίσκονται ήδη στους δρόμους για να περιορίσουν «όσους εκμεταλλεύονται την αρνητική κατάσταση στη χώρα και εμπλέκονται σε λεηλασίες, εμπρησμούς και βανδαλισμούς».

Δεν είναι επίσης σαφές ποιος θα εκπροσωπήσει τους διαδηλωτές σε περίπτωση διαλόγου, καθώς οι κινητοποιήσεις δεν καθοδηγούνται από έναν ηγέτη ή ομάδα αλλά ξεκίνησαν μέσω καλέσματος στα social media.

Ο μόνος πολιτικός που έχει εκφράσει ανοιχτά τη στήριξή του είναι ο δήμαρχος του Κατμαντού, Balen Shah, που από τον λογαριασμό του στα social media απευθύνει εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση.

Οι απαιτήσεις των διαδηλωτών και τα #NepoKids

Εμπνευσμένες από τα social media και με επικεφαλής τη νεολαία της χώρας, οι κινητοποιήσεις αυτές είναι πρωτοφανείς για το Νεπάλ.Οι διαδηλωτές αυτοπροσδιορίζονται ως Gen Z, όρος που έχει γίνει σημαία του κινήματος.

Αν και δεν υπάρχει κεντρική ηγεσία, έχουν εμφανιστεί αρκετές νεανικές συλλογικότητες που καλούν σε δράση και διαμοιράζουν ενημερώσεις διαδικτυακά. Φοιτητές από κολέγια και πανεπιστήμια στις μεγάλες πόλεις (Κατμαντού, Ποκάρα και Ιταχάρι) κλήθηκαν να συμμετάσχουν με βιβλία στο χέρι, ενώ βίντεο στα social media δείχνουν ακόμη και μαθητές δημοτικών να συμμετέχουν στις πορείες.

Δύο βασικά αιτήματα είναι ξεκάθαρα: η άρση της απαγόρευσης των social media (που έχει πλέον γίνει) και η κατάργηση των «διεφθαρμένων πρακτικών» από αξιωματούχους.

Η Subhana Budhathoki, δημιουργός περιεχομένου, είπε: «Η Gen Z δεν θα σταματήσει τώρα. Αυτή η διαμαρτυρία αφορά περισσότερα από τα social media, αφορά τη φίμωση της φωνής μας, και δεν θα το επιτρέψουμε».

Χαρακτηριστικό στοιχείο των διαμαρτυριών είναι η ευρεία χρήση των hashtag #NepoBaby και #NepoKids. Οι όροι αυτοί απέκτησαν δημοφιλία τις τελευταίες εβδομάδες, μετά τη διάδοση βίντεο που έδειχναν τον πολυτελή τρόπο ζωής πολιτικών και των οικογενειών τους.

Οι διαδηλωτές υποστηρίζουν ότι αυτοί οι άνθρωποι απολαμβάνουν πλούτη και προνόμια χωρίς αξιοκρατία, ζώντας με δημόσιο χρήμα, ενώ οι απλοί Νεπαλέζοι παλεύουν για τα βασικά.
Βίντεο στο TikTok και το Instagram αντιπαραβάλλουν την πολυτελή ζωή πολιτικών οικογενειών με επώνυμα ρούχα, ταξίδια στο εξωτερικό και πολυτελή αυτοκίνητα με τις σκληρές πραγματικότητες των νέων: ανεργία και αναγκαστική μετανάστευση.

Η επόμενη μέρα

Αν και ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε, παραμένει ασαφές ποιος θα τον αντικαταστήσει – ή τι θα συμβεί γενικότερα, καθώς φαίνεται να μην υπάρχει κανείς υπεύθυνος. Ορισμένοι πολιτικοί, μεταξύ αυτών και υπουργοί, φέρεται να έχουν καταφύγει στις δυνάμεις ασφαλείας.

Οι διαδηλωτές μέχρι στιγμής αψηφούν την επ’ αόριστον απαγόρευση κυκλοφορίας στο Κατμαντού και πέρα από αυτό. Ζητούν λογοδοσία και μεταρρυθμίσεις στη διακυβέρνηση.

Ωστόσο, αναλυτές προειδοποιούν ότι αν η κυβέρνηση δεν εμπλακεί ουσιαστικά σε διάλογο, η αναταραχή μπορεί να κλιμακωθεί περαιτέρω, ειδικά καθώς όλο και περισσότεροι φοιτητές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών συμμετέχουν.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ